Het bedrijfspand L’Arcade in Heerhugowaard is verkozen tot het lelijkste gebouw in heel Noord-Holland. Het pand met de bijnaam ‘de puist van Heerhugowaard’ kreeg ruim 20 procent van alle stemmen. Op gepaste afstand werd het NOS-gebouw in Hilversum tweede en de derde plaats was voor het grote kantorengebouw tegenover Station Haarlem.
Met 825 stemmen – goed voor 21 procent van het totaal – gaat L’Arcade er met de twijfelachtige eer vandoor. Het gebouw aan de W.M. Dudokstraat op bedrijventerrein Beveland werd vijf keer genomineerd, en die nominaties kregen gezamenlijk 241 likes op de site.
De verkiezing is georganiseerd samen met een jury bestaande uit Karel Loeff (directeur van erfgoedorganisatie Bond Heemschut), hoofdredacteur Corine de Vries en cultuurredacteur Jaap Stiemer. Lezers konden gebouwen voordragen, waarna de jury een top tien heeft geselecteerd.
Het NOS/NPO-gebouw in Hilversum ontsnapt aan de titel met 611 stemmen en eindigt daarmee als sterke tweede. Vlak daarna pakt de kantoorkolos op het Stationsplein in Haarlem nog nét het podium met 577 stemmen.
Volgens Loeff is L’Arcade een ’logische winnaar’. Het gebouw staat op een zichtlocatie aan een drukke weg, maar trekt vooral aandacht door zijn troosteloze uitstraling. ,,Als je kijkt naar L’Arcade, kijk je niet naar een gebouw van kwaliteit. Het ontwerp is dertien-in-een-dozijn, en de vervallen staat draagt er natuurlijk ook niet aan bij.’’
L’Arcade werd gebouwd in 1992 en heeft een oppervlakte van 558 vierkante meter. Ooit deed het dienst als kantoorpand. Inmiddels staat het pand al jaren leeg en is het in 2020 zelfs dichtgetimmerd om vandalisme te voorkomen. Door het ontbreken van plannen van de eigenaar én een bestemmingsplan dat woningbouw uitsluit, blijft herontwikkeling uit.
r.
In Heerhugowaard leidt het gebouw al jaren tot discussie. Veel inwoners vragen zich af waarom er nog steeds niets mee is gedaan. ,,Ik kan me herinneren dat de slagersvakschool er graag in wilde,’’ zegt een voorbijganger. ,,Maar daar is toen uiteindelijk niets van gekomen.’’ Een ander wijst op het woningtekort: ,,Het is niet meer van deze tijd, er is zoveel woningnood. Bouw er dan een flatgebouw voor terug.”
Toch zijn er ook andere ideeën. Een buurtbewoonster zegt: ,,Je kunt er wel een toffe feestlocatie van maken! Een goede technobeat eronder’’. Een andere bewoner is minder mild: ,,Schaam je je niet?’’, richt hij zich tot de architect van het pand.
Discussie over smaak
Ook jurylid Loeff had liever een andere ’winnaar’ gezien. Hij wijst naar een pand aan het Waagplein in Alkmaar, recht tegenover het historische Waaggebouw. „Als je kijkt naar de waardevolle, historische omgeving, past het gebouw er totaal niet bij. Daar zou iets moeten staan dat aansluit bij de binnenstad.” Maar er kan er maar een de lelijkste zijn…
Wat bepaalt of een gebouw lelijk is? ,,Je kunt niet alles een cijfer geven en dan zeggen: alles boven de acht is mooi, en daaronder lelijk’’, zegt Loeff. Smaak is subjectief en tijdgebonden. Wat vandaag als smakeloos wordt gezien, kan over tien jaar juist weer mooi zijn.
Toch bestaan er wel criteria voor de beoordeling van gebouwen, zoals cultuurhistorische waarde, omgevingswaarde en zeldzaamheid. ,,Als een gebouw uniek is, kan het daardoor kwaliteiten hebben – los van of het mooi of lelijk is”, aldus Loeff. ,,Een fabriekspand heeft misschien weinig architectuurhistorische waarde, maar wel cultuurhistorische waarde, zoals de fabrieken langs de Zaan’’.
De verkiezing draait om meer dan alleen esthetiek. Het roept vragen op over hoe onze omgeving eruitziet – en eruit zou moeten zien. ,,Wat is de waarde van een gebouw? Wat is het waard om te renoveren en wat mag worden gesloopt?’’, aldus Loeff.
Wat de toekomst van L’Arcade betreft, zijn er ideeën genoeg: jongerenwoningen, een kunstenaarshal of zelfs een muziektempel. Eén oproep klinkt duidelijk door in de reacties: ’Gemeente, doe er wat aan!’
Gemeente Dijk en Waard sluit zich aan bij de meerderheid: ,,Het is ons ook een doorn in het oog. We hopen uiteraard dat er zo snel mogelijk verandering komt in de huidige situatie.’’ Het college stelt dat het veel kansen ziet voor de eigenaar om hier iets moois neer te zetten. ,,We hebben meerdere keren met de vastgoedeigenaar gesproken, maar het initiatief ligt bij de eigenaar.’’ Die was niet bereikbaar voor commentaar.
Volgens jurylid en hoofdredacteur Corine de Vries leeft de verkiezing sterk onder lezers. ,,Er zijn veel gebouwen door de lezers genomineerd, en toen de top tien bekend werd gemaakt zijn er overweldigend veel stemmen uitgebracht. Daarom hebben we een vervolgverkiezing bedacht: maar dan met een positieve draai. We gaan een verkiezing organiseren over de mooiste nieuwbouw van Noord-Holland’’.