Auteur: Richard van der Veen

Ze kijkt nieuwsgierig op als ze een man uit een leegstaand pand ziet lopen met een enkelband om. Jeltje besluit hem aan te spreken. Hij is een van haar nieuwe buurmannen. Een ex-gedetineerde. Eén van twaalf ex-gedetineerden die in het oude Rabobank-kantoor aan de Oosterweidestraat in Schermerhorn wonen. “We hebben hier in de buurt ook een zorgcentrum voor ouderen en een school. Direct tegenover het pand is een speelveldje voor kinderen, maar het dorp is nergens over ingelicht.”

Het is al met al een behoorlijke schrik voor de inwoners van Schermerhorn. Zonder dat de buurt ervan weet, blijkt Mutatio Zorg een opvangcentrum te hebben geopend voor twaalf ex-gedetineerden. “Het gaat om mensen met een justitiële achtergrond”, weet Jeltje. “Vaak is er sprake van een psychische stoornis, verstandelijke beperking of een verslaving”, benadrukt ze in gesprek met NH, mediapartner van Streekstad Centraal.

Jeltje belt met de gemeente Alkmaar. Tot haar verbazing hoort ze dat de gemeente en de politie ook pas enkele dagen weten van de ex-gedetineerden. “Op dat moment waren de eerste bewoners al ingetrokken”, benadrukt ze. “De vergunningen zouden in orde zijn, maar de gemeente weet er niets van. Dat stukje begrijp ik even niet.” (tekst gaat verder onder de foto)

Inwoners van Schermerhorn reageren geschokt op de komst van d ex-gedetineerden.

Ook voor penningmeester Robert Jan Huijser van de dorpsraad zijn er nog tal van onbeantwoorde vragen. “We zijn als dorpsraad gaan graven, maar niemand wilde iets zeggen.” Op aandringen van de gemeente heeft Mutatio Zorg ingestemd met een informatiebijeenkomst voor het dorp, vertelt Robert Jan. Die wordt vrijdagavond gehouden in de Grote Kerk van Schermerhorn. “We weten niet of de bewoners dan ook aanwezig zijn voor een kennismaking, maar we willen in elk geval de feiten op tafel hebben; Wie zijn deze mensen? Wat voor zorg en dagbesteding krijgen ze? We weten helemaal niets.”

Mutatio Zorg en de gemeente Alkmaar zijn benaderd voor een verklaring, maar daar is geen reactie op gegeven.

Hoe lang je staat ingeschreven voor een sociale huurwoning is straks minder belangrijk. Tenminste, als je wilt wonen in één van de achttien sociale huurwoningen op het Jan Mostaerthof in Alkmaar. Dan maak je alleen kans op een plekje als je ook een motivatiebrief stuurt, ongeacht je inschrijftijd. “Leuk bedacht, maar met zo’n brief maak je onderscheid.”

Twee jaar gaan Woonwaard en de gemeente Alkmaar experimenteren met deze vorm van huurwoningen toewijzen op deze plek. Aan de Jan Mostaerthof achter de Bergerweg wonen nu twintig kwetsbare jongeren die extra begeleiding krijgen als onderdeel van het project ‘Start me up‘. De andere achttien bewoners hebben hun huis gekregen via de ‘normale’ gang van zaken: na een flinke poos op de wachtlijst. Daar wordt nu dus iets aan toegevoegd. (tekst loopt verder onder foto)

Van nieuwe bewoners wordt namelijk verwacht dat ze hun kwetsbare buren  ondersteunen. Bijvoorbeeld door iemand te helpen die zijn post niet begrijpt, of door een zomerpicknick te organiseren. Dat is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd. “Je moet het wel leuk vinden om op zo’n plek te wonen”, zegt Woonwaard. Daarom kom je alleen in aanmerking voor een huis als je openstaat voor zo’n help-elkaar-community en dit aangeeft in een brief. Daarna volgt een kennismakingsgesprek. “Bewoners moeten zich bewust worden van waar ze terecht komen en oog hebben voor hun buren”, lichten zowel Woonwaard als de gemeente Alkmaar toe.

Altijd goed, experimenteren, vindt BAS-raadslid Gosse Postma, want “als je iets niet probeert weet je ook niet of het lukt.” Maar taalvaardige mensen hebben volgens de BAS-man nu dus een voorsprong. Hoe zit het met de mensen die niet zo’n brief willen of kunnen schrijven? Postma snapt wel het idee achter het kweken van zo’n community, “maar als je dat doet op basis van een brief, dan maak je dus onderscheid.” (tekst loopt verder onder foto)

“En daarnaast”, gaat het raadslid verder, “krijg je dan mensen die heel enthousiast aangeven dat ze voor hun buren gaan zorgen, maar vervolgens niks doen.” Sancties voor bewoners die puntje bij paaltje toch lak hebben, zijn namelijk er niet. Woonwaard: “We kunnen en gaan niet handhaven. Het gaat er meer om dat we aan de voorkant iets meer willen inzetten om de leefbaarheid op pijl te houden.”

“Leuk bedacht”, concludeert Gosse Postma, “maar zo’n brief maakt het niet meer gelijk. “In Nederland moeten mensen in gelijke gevallen gelijk behandeld worden, dat moet altijd het uitgangspunt zijn. Je kan niet zeggen: in deze wijk willen we mooie tuinen, dus als je kan tuinieren mag je hier wonen. Dat is selectief. Als je dan van grasvelden houdt, heb je pech.”