Auteur: Richard van der Veen

De lampen van de Grote Kerk in Alkmaar gaan zaterdag tussen 20:30 en 21:30 uur uit. Dit is onderdeel van de wereldwijde campagne Earth Hour om aandacht te vragen voor klimaatverandering.

Het uurtje duisternis is een initiatief van het Wereld Natuur Fonds (WNF). We moeten zo snel mogelijk van natuurverlies naar natuurwinst, dat is het signaal wat WNF met de actie wil afgeven. “Zo blijft de aarde leefbaar voor iedereen.”

Niet alleen is het zaterdagavond een uur donker in Alkmaar; in bijna alle landen gaat op verschillende plekken het licht uit. Zo is het onder andere ook bij het Opera House in Sydney, de Eiffeltoren in Parijs en de piramides van Gizeh zaterdag donker.

“Ik ben al jaren aan het Wim Hoffen.” Yvonne Meester zit niet alleen letterlijk in de kou, ze voelt zich ook in de kou staan. In 2014 verhuisde ze naar haar huur appartement van Woonwaard, maar vijf jaar geleden kwam er een probleem aan het licht. Haar appartement aan de Bart van der Leckstraat wijkt op één vlak af van alle andere appartementen in de wijk. “Ik woon op een hoek en onder mijn huis loopt een tunnel.”

Die combinatie blijkt rampzalig te zijn voor de isolatie van de woning. “Het komt erop neer dat ik hier met twee muren in de buitenlucht zit en het hier niet warm te stoken is. Wil ik mijn huis fatsoenlijk verwarmen, dan ga ik dik door het plafond. Het kan opgelost worden door de muren van buitenaf te isoleren, maar dat is een dure ingreep.”, vertelt Yvonne aan Alkmaar Centraal. Op z’n warmst tikt de thermostaat in haar woning 16 graden aan.

Dus stapte ze met haar probleem naar Woonwaard, maar daar werd niet naar haar geluisterd. De wooncorporatie stuurde haar van het kastje naar de muur en weer terug. En nu energie behoorlijk kostbaar is geworden, kan Yvonne de kosten niet meer opbrengen. Woonwaard lijkt ondertussen de vingers in de oren te hebben gestoken en niet te luisteren. “Ik zit hier al vijf jaar in de kou. Als ik contact probeer te leggen, krijg ik te horen dat ik een contactformulier moet invullen. Dat heb ik al zo vaak gedaan. Ze weigeren gewoon elke vorm van communicatie.”

En die aanpak van Woonwaard werpt zijn vruchten af. Voor de woningcorporatie tenminste. Want de situatie begint Yvonne op te vreten en ze besluit zich er maar bij neer te leggen. Tot de gasprijzen de pan uit rijzen. “Het gas was vroeger goedkoper, maar nu kan ik het niet meer betalen. Ik ben minimaal 230 euro aan gas kwijt en dat is voor mij al een hele hap uit mijn portemonnee.” Dus begint het hele circus weer van voor af aan. Contactformulier, kast, muur. “Het cirkeltje is weer rond en ik ben geen stap verder. Zo gaat het al jaren.” Yvonne is wanhopig. En gefrustreerd. “Het maakt het leven zwaar en dat beseffen ze bij Woonwaard niet. Ik moet poeslief en leuk doen, maar laat ze zelf lekker in de kou zitten!”

Met als onderwerp ‘Noodkreet’ stuurt Yvonne een mail naar Alkmaar Centraal met de vraag of wij haar verhaal alsjeblieft onder de aandacht willen brengen. Ze is ten einde raad en ziet media aandacht als laatste redmiddel. Door het adres van Yvonne te ‘google mappen’, zien we meteen wat haar situatie is. Inderdaad, een hoekhuis, verouderd en direct onder haar huis een tunnel waar de wind en kou heerlijk doorheen kan. Eigenlijk een energielabel-bingokaart vol ellende met als resultaat: een gigantisch hoge energierekening.

We besluiten contact op te nemen met Woonwaard. Ze beloven binnen een paar dagen bij ons terug te komen en dat doen ze. Woensdagmiddag krijgen we een mail met de mededeling dat ze Yvonne hebben gebeld en komende week bij haar langs zullen gaan. Het lijkt er op dat een belletje en mailtje van Alkmaar Centraal genoeg was om de zaak weer in beweging te krijgen. We houden een vinger aan de pols.

“Echt praten over discriminatie en racisme is best moeilijk, daarom zie ik dit als een vuursteentje”, zegt burgemeester Anja Schouten trots. Dinsdagavond is de documentaire ‘Ook mijn plek’ in première gegaan. Een documentaire met als thema discriminatie en racisme in Alkmaar. In plaats van slachtoffers, staan juist twee powervrouwen centraal. Twee pioniers op het gebied van verbinding, die laten zien hoe het ook kan. Het komt overeen met de woorden waar burgemeester Schouten haar speech mee afsluit: “Verschil mag er zijn, maar zie elkaar.”

“Naar aanleiding van een motie van Bastiaan de Leeuw van GroenLinks is er vorig jaar vanuit de gemeente Alkmaar opdracht gegeven om te onderzoeken hoe racisme en discriminatie zich manifesteren in Alkmaar. De vraag daarbij was om stadsgesprekken te organiseren om het onderwerp bespreekbaar te maken”, vertelt Nathalie Kamp. Samen met Chris Vijn, Shannah Telleman en Zilver Dirks heeft ze de documentaire gemaakt. De creatievelingen gaven input hoe het onderwerp het best onder de aandacht gebracht kon worden. “We wilden door de stad reizen met een impact campagne, zegt Chris Vijn.”

De film begint met het tonen van cijfers uit onderzoeken omtrent het onderwerp. En die zijn confronterend. “Ik dacht dat discriminatie alleen te maken had met kleur”, zegt een oudere man met een accent. Maar, zo blijkt al snel in de documentaire, dat is niet zo. Taalvaardigheid, cultuur, sekse, uiterlijk. Allemaal kunnen het aanleidingen zijn voor discriminatie en racisme.

Zahra en Sefanja zijn de pioniers uit de documentaire. Zahra werkt als buurtcoach en sociaal werkster en helpt vrouwen met een migratieachtergrond onder andere met het vinden van een baan. “Schoonmaken? Daar ben je veel te slim voor”, hoor je haar in de documentaire zeggen. “Je moet mensen de maatschappij in trekken, dan krijg je een mooi Nederland.”

Sefanja is werkzaam als jongerenwerker en helpt jongeren die naar eigen zeggen, “geen lekkere start hebben gehad”. Op welke manier dan ook. Zelf heeft ze ook te maken gehad met racisme en discriminatie. Maar ze zegt ook: “Het ligt niet alleen aan witte mensen hè. We doen het allemaal, soms sluipt het er gewoon in. Jij maakt de keus om het anders te doen en daar start het mee.” Het is het doel waar de makers op duiden. “Ga het gesprek aan, ga het ongemak niet uit de weg en wees bewust van wat je zegt, want woorden hebben kracht.”

De documentaire wordt op verschillende plekken in Alkmaar getoond. “De meeste voorstellingen zijn voor iedereen toegankelijk, maar we bezoeken ook een aantal scholen. Na de film voeren we gesprekken en kunnen mensen hun reactie of emoties delen. Vervolgens kunnen mensen in kleine groepjes verder brainstormen over hoe we racisme en discriminatie kunnen tegengaan. Die input dragen we over aan de gemeente, zodat er een nieuw beleid kan worden gemaakt”, vertelt Zilver Dirks.

Het is het vuursteentje, waar burgemeester Schouten het over heeft. Ze is blij met het resultaat. “Ik vind het heel mooi hoe de documentaire verschillende perspectieven belicht. Je ziet het niet aan de buitenkant of iemand er te maken mee heeft. Nu hebben hebben we gewoon echt een Alkmaars product over dit thema.”(Foto: Keith Montgomery)