De Alkmaarse VVD fractie zou graag zien dat de spreuk ‘Van teveel spektakel wankel je allicht’ van wijlen kunstenaar Lucebert verdwijnt van het Stadskantoor. “Het is nu onomstotelijk vast komen te staan dat hij nazisympathieën had en zich actief had aangemeld bij de Arbeitseinsatz. Daarbij past in de overtuiging van de VVD niet de verering van Lucebert middels de spreuk op het stadskantoor”, schrijft raadslid Pieter Dijkman bij zijn vragen aan het college van B&W.
Eerder werden brieven van Lucebert openbaar gemaakt. Geen gedichten maar antisemitische brieven, die hij ondertekende met Sieg Heil. Verder wijst Dijkman op een Parool-artikel uit 2018 en schreef Frits Barend dat Lucebert zich in 1943 geheel vrijwillig aanmeldde bij de in Nederland zeer gehate en gevreesde nationaal socialistische Arbeitseinsatz”. Dijkman vindt verering middels de spreuk daarmee ongepast geworden: “Pijnlijk voor iedereen die rassenhaat, racisme en in het bijzonder de holocaust veroordeelt, maar het aller-pijnlijkst voor onze medemensen, de Joodse gemeenschap die familie en vrienden hebben verloren tijdens de Jodenvervolging.”
“De fans van Lucebert deden de devote verering af als een jeugdzonde; hij was nog maar net 20 jaar oud. Maar in 1943 – zo schreef Barend – was het grootste deel van de Nederlandse Joden al uit het Amsterdamse straatbeeld gedeporteerd, toen was voor de gemiddelde Nederlander meer dan duidelijk wat de nazi’s met hun terreur nastreefden: het wegwerken van Joden”, zo laat Dijkman weten.
Alkmaar Centraal ging na hoe andere fracties tegen de kwestie aankijken. De meeste fractievoorzitters die we aan de lijn kregen houden zich op de vlakte. Ze zeggen eerst meer te willen weten en de kwestie met de achterban te willen bespreken.
CDA-fractievoorzitter Gosse Postma geeft wel een reactie: “Ik begrijp de ophef, ik kan me voorstellen dat het ter discussie wordt gesteld. Dus daar gaan we over praten en wat daar uit komt zullen we dan zien. Ja, Lucebert heeft een verleden. Dat was een fout in zijn jeugd, waar hij de rest van zijn leven mee leeft. Heeft hij ook echt mensen wat aangedaan? Dit moet wel een punt van discussie worden, zeker”. Even later voegt hij toe: “Ik ben nu wel blij dat YXIE er destijds niet is gekomen.”
BAS-fractievoorzitter Ben Bijl laat als enige wat meer los. “Ik ben er zelf al eens achteraan gegaan, omdat Lucebert wel erg veel sympathie had voor de SS. Maar toen kregen we het niet bovenwater. Dat was ten tijde van de plannen over YXIE en het Lucebertmuseum (2012, red.). Toen had ik zelf ernstige bedenkingen. Laten we zeggen ‘hij was niet erg koosjer’. YXIE ging niet door maar we zitten nu nog met die spreuk. Ik voel wel wat voor wat de VVD zegt, maar ik vind het moeilijk. Er zou wel gemengde gevoelens op worden gereageerd.”
D66-fractievoorzitter Simone Meijnen was een beetje overvallen. “Jeetje, ik heb geen idee. Ik moet er even over nadenken. Ik wil graag eerst de vragen lezen en er dan met de fractie bespreken. Het is lastig, dat is ook zo met standbeelden en noem maar op. Een heel museum wijden is wel wat anders dan een alleen spreuk.”
PvdA-fractievoorzitter Dàvid Rubio Borrajo: “Ik moet eerst de casus tot mij nemen. Ik ga niet op basis van een krantenartikel zeggen ‘die Lucebert daar klopte helemaal niks van en we willen de spreuk weg hebben’. Dat is, vind ik, niet hoe we met onze historie om moeten gaan, met personen en memorabele momenten. Maar ik kan me best voorstellen dat we als gemeente zeggen, als uit alles blijkt dat Lucebert zo was, dat de spreuk weg moet.”
