“Oud en nieuw zonder vuurwerk is toch een beetje leeg.” Een knal en dan weer een knal en weer een knal. Al tientallen jaren is vuurwerk afsteken een traditie tijdens oud en nieuw. Maar willen Alkmaarders dat nog wel? Die vraag wordt op dit aan hen voorgelegd. Iedere stemgerechtigde inwoner heeft een antwoordkaart ontvangen. Daarop kan voor of tegen een vuurwerkverbod worden gestemd. Het referendum is raadgevend.
“Het is een enorme luchtvervuiling, geldwegsmijterij, voor het milieu is het heel slecht. En voor de dieren ook heel slecht. Waar is het eigenlijk wel goed voor?”, zegt een vrouw op de Stationsweg. In aanloop naar het Alkmaarse vuurwerkreferendum gaat onze mediapartner NH alvast de straat op. Steeds meer mensen zijn voor een vuurwerkverbod of in ieder geval strengere regels.
Ook in de Alkmaarse straten zien meer mensen een verbod eigenlijk wel zitten. “Los van de handhavingsvraag zou ik toch een verbod in gaan stellen”, vertelt een vrouw. “Er zijn best wel heel veel mensen die zich daaraan gaan houden, ook al wordt er niet gehandhaafd.”
Maar een alternatieve vuurwerkshow zou volgens inwoners dan wel ingesteld moeten worden. Voor de camera worden al verschillende ideeën geopperd. “Ik denk dat er alternatieve mogelijkheden zijn. Je kan het ook doen met drones, en daarmee toch een mooie lichtshow hebben.”
Kleine Loes kruipt iedere avond op tijd in bed met haar lievelingsknuffel Bumba. Maar dan komt haar knuffel plotseling tot leven en neemt Loes mee naar een wereld waar alles mogelijk is. De voorstelling ‘Met Bumbina in dromenland’ wordt zondag 26 mei om 13:30 en 16:00 uur gespeeld in Cool kunst en cultuur.
Loes en haar knuffel belandt in het circus, waar ze Bumba, Bumbalu en vele anderen leert kennen. Samen met de circusdirecteur beleven ze de grappigste avonturen. “Met Bumbina In Dromenland is een heerlijke voorstelling voor de allerkleinsten”, schrijft de organisatie in een bericht.
De voorstelling duurt één uur en wordt zondag 26 mei gehouden van 13:30 tot 14:30 uur en van 16:00 tot 17:00 uur. Een kaartje kost negentien euro. Meer informatie is te vinden op de website van het Heerhugowaardse theater.
Donderdag is Hemelvaartsdag en zijn veel mensen vrij. “Oh, dan hebben we dus lekker een lang weekend.” Christelijke tradities bezorgen ons meerdere vrije dagen per jaar. Kerstmis, Pasen, Hemelvaartsdag en Pinksteren. Allemaal feestdagen die zorgen voor een vaste vrije dag én die de oorsprong vinden in het christelijke geloof. Wat betekent dat geloof nog anno 2024?
“Jij bent toch van het nieuws?”, vraagt pastoor Frank Domen. Zelf heeft de pastoor een andere afspraak. “Maar mijn zus kan je helpen.” We lopen met parochiecoördinator Wiljan Domen door de Dionysiusparochie aan de Heerhugowaardse Middenweg. “Ik doe de administratie en organisatie”, zegt de Heerhugowaardse. “Maar ik wil liever niet op de foto voor het artikel hoor.” Ze lacht.
De parochie bestaat al ruim 150 jaar. De kerk wat korter. Vanwege de bouwkundige staat werd de oude kerk zo’n 60 jaar geleden vervangen voor een nieuw gebouw. Een typisch gebouw uit de jaren zestig. Grote ramen en veel plat dak. En dankzij de ligging pal aan de drukke Middenweg bekend bij de meeste Heerhugowaarders. “We merken niet zozeer dat mensen afhaken. Wat we wel merken is dat oude parochianen overlijden en er niet evenveel nieuwe aanwas komt. Dat is echt een feit.” (tekst gaat verder onder de foto)
Rondom de kerk zijn goed onderhouden tuinen te vinden.
De Heerhugowaardse Dionysiuskerk telt 804 plaatsen, maar tijdens de zondagsdienst zijn er zo’n 160 bezet. “Ja, maar dan hebben we ook nog de livestream. Via onze website hebben we dagelijks zeshonderd tot zevenhonderd bezoekers. Vooral van de lezingen op de website wordt druk gebruik gemaakt. Plus de YouTube-pagina. Daar kunnen mensen ook de diensten volgen.” (tekst gaat verder onder de foto)
De Heerhugowaardse kerk heeft 804 plaatsen, maar meer dan de helft is tijdens de zondagsdienst leeg. (Beeld: Streekstad Centraal)
En dat is sinds corona een populair alternatief. “Mensen zijn door de coronaperikelen uit hun vaste ritme gehaald. Mensen zijn nu op een andere manier bezig met de kerk.”
Dat veel Nederlanders dan ook niet zouden weten waar feestdagen als Pasen en Pinksteren voor staan, is volgens Wiljan Domen ondenkbaar. “Mensen weten het vaak wel, alleen nemen ze niet meer actief deel aan de diensten. Geloof is veel meer iets persoonlijks geworden. En dat is jammer. Onze kerk is een gemeenschap. Ben je niet alleen, je hoort erbij.”
Ondertussen lopen we door de keuken van de Heerhugowaardse kerk. Dat de kerk minder bezoekers heeft dan voorheen staat vast. Maar geloof maakt volgens de parochiecoördinator dus wel degelijk deel uit van het dagelijks leven. “Geloven is een rijkdom, een grote schat. De mensen zijn in Gods ogen ook grote schatten, en zo moeten we elkaar ook behandelen”, vertelt ze. “Met zorgvuldigheid en voorzichtigheid. Deze tijd is voor de kerk ook wel een kruisweg, maar we moeten blijmoedig doorgaan. Blij zijn met de mensen die komen.”
Het Heerhugowaardse Bevrijdingspop is ontaard in een vechtpartij. De politie kwam zondagavond ter plaatse om de gemoederen te sussen, maar raakte verstrikt in het conflict. Zo’n dertig tot veertig jongeren keerden zich tegen de agenten. “Er is met glas en vuurwerk gegooid. Dit is echt ontoelaatbaar”, vertelt politiewoordvoerder Ilse Heemskerk tegen Streekstad Centraal.
Zonnige zondag, vlaggen met wimpels en niet te vergeten tal van artiesten. Van Dario tot Joost de Vries en van de band mAaS tot Joe Cocker Tribute. Vele Dijk en Waarders genoten van het festival. Maar dat geldt niet voor de politie. De agenten hebben toch wel een behoorlijke nasmaak overgehouden aan het evenement. “Rond 20:00 uur is bij ons de melding van een vechtpartij binnengekomen. Toen we ter plaatse kwamen werden we bekogeld met vuurwerk en glas”, vertelt Heemskerk.
Wonder boven wonder raakte niemand gewond, maar de schrik zat er goed in. “Mijn collega’s hebben eerst geprobeerd om de groep uit elkaar te drijven. Toen dat niet lukte hebben we ons teruggedrongen en de situatie van een afstand gemonitord.” Een 32-jarige Dijk en Waarder werd in de boeien geslagen, maar is weer op vrije voeten.
Hoewel de politie regelmatig met een getuigenoproep de media op zoekt, is dat voor nu niet nodig. “We hebben zoveel beelden, en die zijn we op dit moment aan het uitkijken”, meldt Heemskerk. “We hebben inmiddels een aantal identiteiten vastgesteld. We gaan nog even kijken naar de juiste vervolgstappen.”
Voor organisator Joost de Vries zorgt de vechtpartij voor ‘toch wel een smet’. “Ik leg net een ander telefoontje neer”, vertelt De Vries aan onze verslaggever. “Weet je wat het is, we organiseren dit evenement al dertien jaar als stichting. Er is niks op het terrein zelf gebeurd, maar vlak naast het gebied. Het zijn hangjongeren, die de politie uit hebben gedaagd. Heel vervelend. Het liep gewoon mooi. We vieren de vrijheid met elkaar en dit is iets wat wij niet in de hand kunnen hebben.”
Ze wisten dat het jaren zou duren met al het papierwerk. En dus gingen de Pancrassers zelf maar aan de slag om de twintig slachtoffers te herdenken die werden doodgeschoten bij de spoorwegovergang in Sint Pancras. Onder leiding van burgemeester Jacob Kroonenburg werd het oorlogsmonument ontworpen en geplaatst.
We spreken Bram Kout. Een allesweter als het gaat om het oorlogsverleden van Sint Pancras en omgeving. In het verenigingsgebouw aan het Nobelhof kijkt hij om zich heen. “Ik heb al het een en ander voor je uitgezocht. Want het is nogal een verhaal.” Hij pakt een envelop vol foto’s en boekjes. De krasse tachtiger doet al jaren onderzoek naar het oorlogsverleden. “Maar je moet ook Abe Brandsma en Siem Wognum benoemen in je artikel. Ik ben zelf pas 84 en heb het echt te danken aan mensen die de oorlog meer hebben meegemaakt. Ik mocht voortborduren op hun ervaring en onderzoek.” (tekst gaat verder onder de foto)
Bram Kout verdiept zich al jaren in de oorlogsgeschiedenis van Sint Pancras. (foto: Streekstad Centraal)
Ruim 79 jaar geleden, in 1945, werden twintig mannen doodgeschoten bij de spoorwegovergang aan de Bovenweg. Het was een wraakactie voor de aanslag op een spoorbruggetje. In de vroege ochtend van 15 april klinkt een daverende knal bij de overweg. “Aanvankelijk dachten ze dat er een bom was gevallen, maar dat bleek anders. Het was een aanslag om het transport van wapentuig naar Den Helder tegen te houden.”
Veel mensen gaan kijken bij het bruggetje. De angst voor represailles in het dorp is groot. “Je moet je voorstellen dat de dorpelingen heel bang waren. De Duitsers werden in de laatste maanden van de oorlog steeds agressiever.”
Twintig verzetsmensen werden uit gevangenissen in Amsterdam, Haarlem en Alkmaar opgehaald. Van een kermisexploitant uit Oosthuizen tot een Amsterdamse bedrijfsleider. Maar ook arts Joannes Pompe. In de jaren dertig promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam. Pompe specialiseerde zich in een aandoening die voorkomt een hartvergroting veroorzaakt bij kleine kinderen. In de literatuur bekend als de ziekte van Pompe. “Joannes gaf de aandoening een naam en zorgde ervoor dat de ziekte stabiliseerde.” Het geeft het monument een extra bijzondere lading.
Het kostte Historische Vereniging Sint-Pancras jaren aan onderzoek om van elk slachtoffer een foto te hebben.
Op die ‘zwarte zondag’ – 15 april 1945 – Komen rond 20:30 uur twee grote vrachtwagens aanrijden bij de plek des onheils. Eerst worden tien gevangenen opgesteld en doodgeschoten. Vervolgens wacht andere gevangenen hetzelfde lot. “Ze moesten vóór hun gevallen kameraden plaatsnemen, waarop het drama zich herhaalde.”
Het is na al die jaren nog een donkere bladzijde in de geschiedenis van Sint Pancras. Burgemeester Jacob Kroonenburg voelde dat toen al heel snel aan. “Er was zo’n vraag naar een monument, en dus is het er gekomen. Niet via het Rijk, maar als inwoners onderling is daarvoor gezorgd. Als dorpelingen, om dit niet meer te vergeten.” (tekst gaat verder onder de foto)
Precies een jaar na de aanslag werd het monument onthuld. (Beeld: Historische Vereniging Sint-Pancras)
Anno 2024 wordt het snel stil in de klassen waar Kout lezingen geeft. Ondanks onderzoeken waaruit blijkt dat jongeren steeds minder weten over de Tweede Wereldoorlog, ziet de Pancrasser dat anders. “De kinderen zijn zo geïnteresseerd. Ze weten veel en willen vaak nog veel meer weten. Juffen en meesters zeggen dan ook geregeld dat ze de leerlingen nog nooit zo stil hebben gezien.”
De twintig slachtoffers vonden na de oorlog hun rust op erebegraafplaatsen in Bloemendaal, Utrecht en Loenen. Dat wat overblijft zijn graven met gedenkbordjes. “En natuurlijk ook de verhalen en dit monument”, vult Kout aan. Hij wijst naar het monument met daarop namen van slachtoffers. “Laten we dit alsjeblieft onthouden. Het kwaad is soms dichterbij dan je denkt. Door de verhalen te vertellen, weten we wat vrijheid betekent en dat oorlog veel meer is dan een spelletje.”
De namen van de twintig slachtoffers prijken op het Pancrasser oorlogsmonument. (Beeld: Streekstad Centraal)
“Wie is dat?”, vraagt Annemieke. “Ehm, opa”, antwoordt de tweejarige Sam. Het heeft even geduurd, maar vrijdag is in het bijzijn van familie het borstbeeld van Rudi Carrell ‘heronthuld’ op het Munnikenbolwerk. Entertainer, zanger, producent, acteur en bovenal showmaster. Dat was de gevierde Alkmaarder. Wereldberoemd in Nederland, en nog veel beroemder in Duitsland. Al verdween de kaasstad nooit uit zijn gedachten.
De afgelopen jaren maakte het beeld een ware tournee. Van de plek waar de theaterzaal van het Gulden Vlies ooit stond tot de gevel van datzelfde Gulden Vlies. Het borstbeeld kreeg tal van plaatsen en belandde uiteindelijk in een opslag van de Kunstwacht in Delft. “We realiseren het misschien niet zo, maar Rudi Carrell is onderdeel van ons collectieve geheugen”, zegt wethouder Anjo van de Ven tegen Streekstad Centraal. BAS-fractievoorzitter Ben Bijl zwengelde zo’n anderhalf jaar geleden de borstbeelddiscussie weer aan. Met als resultaat de nieuwe plek. “En daar moeten we Ben heel dankbaar voor zijn”, benadrukt Van de Ven.
Het had zomaar een middag voor lookalikes van Rudi Carrell kunnen zijn. Het ene familielid lijkt nog meer op hem dan de ander. “Rudi kijkt uit naar de buurt waar hij is geboren en heeft gewoond”, vertelt zijn broer Aad. “Het begon allemaal op de Spoorstraat.” We gaan met de enige nog levende broer van Rudi terug in de tijd. Want het had weinig gescheeld of de bekende Alkmaarder had een heel ander vak gekozen. (tekst gaat verder onder de foto)
Met ‘Wat een geluk’ deed Carrell in 1960 mee aan het Songfestival. Het werd een grote hit in Nederland, maar bij het liedjesfestijn eindigde hij een-na-laatste.
Rudolf Wijbrand Kesselaar werd geboren in december 1934. Als oudste zoon van conferencier Andries Kesselaar, beter bekend als André Carrell. In de wijde omgeving is er bijna geen trouwerij waar vader niet optreed. “Hij droeg voor, speelde sketches en trad op als poppenkastspeler en goochelaar”, vertelt Aad. Hoewel een leven in de showbusiness bijna onvermijdelijk lijkt, was dat volgens broer Aad zeker niet zo. “Rudi wilde journalist worden. Hij was een nieuwsgierige jongen en stond altijd vooraan. Racend op de fiets ging hij elke brandweerwagen achterna.”
Maar het lot besloot anders. Hij werd op een hele andere manier een bekende Alkmaarder. “Als puber organiseerde Rudi schoolfeesten en daar had hij veel succes mee. Het hele repertoire van mijn vader kwam voorbij. Dezelfde sketches, moppen en liedjes. Rudi deed dat zo goed, waardoor hij ook door vele andere scholen werd gevraagd.” (tekst gaat verder onder de foto)
Het borstbeeld van Carrell wordt – hopelijk voor de laatste keer – onthuld. (foto: Marco Schilpp)
Alkmaar wordt te klein voor de jonge Carrell. En uiteindelijk Nederland ook. Grote shows in Duitsland, dat is wat hij wil. “Rudi werd ‘ein showmaster’, zoals onze Duitse vrienden zeiden. Zijn droom kwam uit. Dansend en zingend als Gene Kelly. Op televisie, zelfs in kleur. Groot succes in Nederland en Duitsland, maar hij bleef ook wel een Alkmaarse jongen. Rudi was een promotor van Alkmaar, ook in zijn Duitse shows.”
De promotor van de kaasstad overleed zeventien jaar geleden in het Duitse Bremen aan de gevolgen van longkanker. Een paar maanden voor zijn dood kreeg Carrell de belangrijkste Duitse televisieprijs, Goldene Kamera. Een minutenlange staande ovatie was tijdens de uitreikingsavond het gevolg. Zijn ziekte had zijn stembanden ernstig aangetast. “Ik zal nog lang als herhaling voortleven.” (tekst loopt verder onder de foto)
Rudi Carrell kijkt nu vanaf het Munnikkenbolwerk in Alkmaar uit over waar hij geboren is. (foto: Marco Schilpp)
Maar nu dus ook op het Alkmaarse Munnikenbolwerk. “Rudi is geboren in december en ik een maand later. Geweldig om dit mee te maken”, vertelt nicht Annie Kesselaar. Samen met andere familieleden bekijkt ze het beeld aandachtig. Rudi’s dochter Annemieke is zichtbaar ontroerd. “Het is zo mooi om hier zoveel mensen te zien. Dank jullie wel.” (Foto’s: Marco Schilpp/ Streekstad Centraal)
