De plannen voor de vliegroutes rond Schiphol leveren rond 560 extra vluchten op boven Heiloo, Castricum en Uitgeest. Dat heeft Luchtverkeersleiding Nederland berekend. Die vluchten vinden deels ’s avonds laat en ’s ochtends vroeg plaats. De aanpassing zou nodig zijn vanwege gepland militair vliegverkeer boven de Zaanstreek. Inwoners kregen tien jaar geleden al te maken met een toename van luchtverkeer. De Castricumse wethouder Paul Slettenhaar is van plan een negatieve zienswijze in te dienen bij het rijk.
weten een zienswijze te gaan indienen bij het ministerie, met een ’scherpe reactie ’tegen de geplande nachtroutewijziging
Inwoners maken zich grote zorgen om de honderden extra nachtvluchten die mogelijk over Uitgeest, Castricum en Heiloo gaan vliegen. Ze zagen de afgelopen jaren het aantal vliegtuigen dat over hun hoofden raast al toenemen. Het verstoort niet alleen hun slaap, het kan óók gezondheidsproblemen veroorzaken. ,,Als je niet of nauwelijks slaapt, kun je stress, hart- en vaatziekten en overgewicht krijgen.”
Hans van Willenswaard en zijn partner kochten 2,5 jaar geleden hun droomhuis in Limmen. Een vrijstaande woning, omringd door veel groen en dicht bij zee. De rust waarvoor ze van Amsterdam-Noord naar Limmen verhuisden, blijkt echter ver te zoeken. Ruim vijfhonderd vliegtuigen scheren er dagelijks over hun hoofd, ’s nachts acht per uur. Zonder geluidsbescherming is slapen voor Hans onmogelijk.
Mogelijk krijgen Hans en zijn partner straks te maken met nog meer geluidsoverlast ’s nachts. Als de overheid besluit de nachtvluchtroute vanaf de Polderbaan aan te passen, komen er jaarlijks zo’n 559 vluchten bij, berekende Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Dit is een reëel scenario, aangezien de ’oude’ route- via het oosten, over de Zaanstreek en Amsterdam- een veiligheidsrisico met zich meebrengt. Dus gaat de route- als het ministerie akkoord geeft- via het westen, over Uitgeest, Castricum en Heiloo.
De situatie is hier al overbelast, en dan komt dit er nog eens bij
Hans van Willenswaard
,,We zijn verbijsterd over dit nieuws”, vertelt Hans, aan de tafel in zijn droomhuis, met voor zich allerlei onderzoeken en papieren die hij de afgelopen 2,5 jaar over vliegtuigoverlast verzameld heeft. Niemand zag het volgens hem aankomen. ,,De situatie is hier al overbelast, en dan komt dit er nog eens bij.”
Koptelefoon
Hans’ slaapkamer is driedubbel geïsoleerd, hij slaapt met oordoppen in en heeft op zijn nachtkastje een koptelefoon liggen, voor de ’echt barre’ momenten. Ondanks deze maatregelen hoort hij de vliegtuigen alsnog, vertelt hij, zittend op zijn bed, als er toevallig een over raast. ,,Zie je hoe hard het ondanks alle isolatie klinkt? Het was een ontzettende domper toen we ontdekten hoe erg de overlast hier is. Vroeg naar bed heeft geen zin, want juist tussen 22.30 en 00.00 uur en vanaf 6 uur ’s ochtends wordt er veel gevlogen.”
Hans is niet de enige die al jaren veel overlast van vliegverkeer heeft. Sommige inwoners in de regio strijden al ruim twintig jaar- tevergeefs- voor aanpassingen. Ook al wonen ze niet naast Schiphol, de overlast in de regio is groot, vertelt Platform Vlieghinder Kennemerland. ,,Die grote ’kisten’ hoor je wel een minuut of twee à drie”, vertelt Hans van Schoor, secretaris van het platform.
De overlast is de afgelopen tien jaar volgens het Platform alleen maar erger geworden. In 2015 heeft het ministerie op het advies van LVNL ook een route aangepast. De vliegtuigen vlogen vanaf Hoorn richting de Polderbaan. Maar dit veranderde in een aanvliegroute over zee via Castricum en Limmen, vervolgt Hans van Schoor.
,,Ze gebruikten dezelfde smoes als nu- veiligheidsoverwegingen. Ze zeiden destijds dat ze er een oplossing voor zouden zoeken. Dat is nu- tien jaar later- nog steeds niet gebeurd.” Het Platform is bang dat deze aanpassing de opmaat is naar nóg meer vluchten over Castricum, waarvoor volgens het Platform al tientallen jaren plannen op de plank liggen.
Door de nieuwe aanpassing zullen de dorpen in de gemeentes Castricum, Heiloo en Uitgeest ’s nachts te maken krijgen met flink meer vliegverkeer. Ruim zeshonderd mensen in Castricum krijgen dan te maken met ’ernstige slaapverstoringen’, blijkt uit de analyse van LVNL. Daarnaast krijgen nog eens 496 inwoners van Castricum, Limmen, Uitgeest en Heiloo te maken met ’ernstige hinder’, en 72 inwoners van Heemskerk.
Vrees
In Zaanstad, Amstelveen en Amsterdam neemt het aantal mensen dat ernstig wordt gehinderd door de verandering van de vluchtroute af met ruim 1600, stelt LVNL. Toch is een van de bekendste voorvechters van minder geluidsoverlast uit die regio, Winnie de Wit, helemaal niet blij met de aanpassing. Ze vreest dat de verandering een opmaat is naar de opening van Lelystad Airport en naar nóg meer vliegverkeer.
,,Militaire vliegtuigen vliegen straks zo over de Zaanstreek naar Lelystad. Er zijn al kaarten van getekend”, vertelt ze gefrustreerd. Zelf slaapt ze ’s nachts met was in haar oren, om de geluidsoverlast tegen te gaan. ,,Het nieuws over de aanpassing van de nachtvluchtroute kwam een dag na het nieuws over de mogelijke opening van Lelystad Airport. Dat is in mijn ogen te toevallig.”
Sluipend gevaar
Zij maakt zich al jaren zorgen over de gevolgen voor de gezondheid van mensen die onder vluchtroutes wonen. ,, De herrie is een sluipend gevaar. Ook als je er niet van wakker wordt, staan je oren open. Die horen een bulder en denken: ’een kudde olifanten’! Ook als je gewoon slaapt, gaat je hartslag omhoog en je vaten open staan. Je kunt er hart- en vaatziekten van krijgen. Het is mishandeling, elk mens heeft recht op rust.” Zelf heeft ze ook hartproblemen en tinnitus.
Hart- en vaatziekten
Jacobje Visser, adviseur Milieu en Gezondheid bij GGD Hollands Noorden, bevestigt dat slecht slapen gezondheidsschade kan opleveren. ,,Het zorgt voor stress, en van stress kun je een hoge bloeddruk en vervolgens hart- en vaatziekten krijgen”, legt ze uit. De GGD voert elke vier jaar een gezondheidsenquête uit, die deels over de gevolgen van vliegverkeer gaat. Ze bevestigt dat geluidsoverlast ook effect kan hebben als je er niet wakker van wordt. ,,Er is aangetoond dat mensen dan mogelijk onrustiger slapen. Natuurlijk zijn er mensen die er géén last van hebben, maar een grote groep mensen wél.”
Daarnaast is slaap belangrijk tegen overgewicht, gaat ze verder. ,,Je moet niet alleen bewegen en gezond eten om dat tegen te gaan, maar ook goed slapen.” Ook beïnvloedt slaap de werk- en leerprestaties, stelt ze.
Hans slaapt altijd met oordoppen in en nog hoort hij het vliegverkeer.
Hans slaapt altijd met oordoppen in en nog hoort hij het vliegverkeer. © Ronald Goedheer
Gezondheidswinst
Om deze redenen adviseert de GGD al jaren om te stoppen met nachtvluchten. Dit zou een enorme gezondheidswinst opleveren, stelt Visser. ,,Schiphol komt met allerlei getallen over hoeveel gehinderden er zijn. Maar dit is een theoretische werkelijkheid, in de praktijk zijn er altijd meer mensen die er last van hebben. Overdag valt er mee te leven, maar ’s nachts veroorzaken de nachtvluchten gezondheidsproblemen.”
De vliegtuigen gaan pal over Limmen heen, waarom gaan ze er niet onderdoor, over de weilanden?
Hans van Willenswaard
De uitstoot van het vliegverkeer is volgens Visser overigens geen direct gezondheidsrisico voor de mensen in de regio Alkmaar, omdat fijnstof vooral vrij komt bij starten en landen.
Of mensen daadwerkelijk ziek worden door geluidsoverlast van vliegverkeer, is volgens voormalig huisarts Aart Leemhuis, die tientallen jaren in Castricum een eigen praktijk had, echter niet aan te tonen. ,,Er zijn natuurlijk genoeg mensen in mijn praktijk geweest met een hoge bloeddruk, maar of dat door het vliegtuiglawaai komt? Dat is niet te zeggen. Een hoge bloeddruk is ook genetisch bepaald.”
Continu stress
Hans is hartpatiënt, maar of de geluidsoverlast zijn klachten erger maakt, durft hij niet te zeggen. Sinds hij in Limmen woont, slaapt hij wel een stuk minder goed. ,,Toen ik in Amsterdam woonde, stond ik er niet bij stil hoe erg die geluidsoverlast kan zijn. Nu merk ik wat voor impact het heeft. Alleen al de continue stress. Daarom vlieg ik zelf niet meer”, stelt hij. Als er echt niets verandert, geeft hij mogelijk zijn droomhuis op en gaat hij verhuizen.
Maar voor het zover is, gaat hij- samen met een aantal andere inwoners uit Limmen en leden van Platform Vlieghinder- de strijd aan. Hij verwacht niet dat het vliegverkeer helemaal stopt, hij snapt dat er gevlogen moet worden. Hij hoopt alleen Schiphol zover te krijgen dat ze niet meer over zijn dorp heen gaan.
Hans heeft speciaal geluidswerend glas in zijn slaapkamer. ’s Nachts gaat het raam altijd dicht, om het geluid van het vliegverkeer tegen te gaan.
Hans heeft speciaal geluidswerend glas in zijn slaapkamer. ’s Nachts gaat het raam altijd dicht, om het geluid van het vliegverkeer tegen te gaan. © Ronald Goedheer
Glijvlucht
,,De vliegtuigen gaan pal over Limmen heen, waarom gaan ze er niet onderdoor, over de weilanden?”, vraagt hij zich af. ,,Dat zou zoveel overlast schelen. In Londen maken vliegtuigen een soort glijvlucht, dan vliegen ze hoog op de luchthaven af en dalen heel snel. Ook dat scheelt”, oppert hij.
Hij wil graag in gesprek met Luchtverkeersleiding Nederland, aangezien deze organisatie over de vluchtroutes gaat. Tot nu toe wordt er echter nauwelijks geluisterd naar zijn klachten. ,,Als gewone burger word je nauwelijks gehoord.”
Steun van gemeente
Hans vindt sinds kort wél steun van de gemeente Castricum. ,,Dat Paul Slettenhaar, die bekend staat als pro-Schipholwethouder, nu ook verbijsterd is en tegen deze aanpassing vecht, is een enorme stap. Of dit wat gaat uitmaken, weten we niet, want gemeentes staan vaak ook machteloos tegenover Schiphol.”
Wethouder Paul Slettenhaar laat weten een zienswijze te gaan indienen bij het ministerie, met een ’scherpe reactie ’tegen de geplande nachtroutewijziging. Volgens hem is de dreiging van directe invoering hiermee afgewend, maar de plannen zijn nog niet van de baan. Er is volgens hem ook een alternatief voor de route over Uitgeest/ Castricum/ Heiloo dat het ministerie gaat onderzoeken. Op zijn vroegst verwacht de wethouder in de zomer een reactie van het ministerie.
Het ministerie laat weten dat het vanwege de val van het kabinet onduidelijk is geworden wanneer er een besluit wordt genomen.
Advies
Maar wat kunnen inwoners nu al doen die last hebben van vliegverkeer? Visser adviseert de ramen ’s nachts altijd dicht te doen, en goed te isoleren. ,,Plaats een geluidsisolerend rooster, zodat je alsnog frisse lucht binnenkrijgt. Het kost wat, maar een goede nachtrust is dat écht waard.”