Gemeenten houden miljoenen apart voor wachtgelden en pensioenen ex-wethouders
Bergen spant de kroon en Uitgeest is de
goedkoopste
ANALYSE
Bart Vuijk, Marije de Leeuw, Henk Jan den Ouden, Oscar Spaans en Connie Vertegaal
Wat kost een wethouder zijn gemeente als hij geen wethouder meer is?
Ongeacht de oorzaak van het vertrek, of dat nu vrijwillig was of niet, krijgt een
wethouder wachtgeld en ook hebben wethouders
pensioenrechten opgebouwd. Deze krant zet alle bedragen op een rij.
Er zijn in de negen gemeenten in de IJmond en de regio Alkmaar 284
voormalige wethouders met pensioenrechten. Ook zijn er nog 31 wethouders en
burgemeesters die wachtgeld ontvangen. Bij elkaar moeten de zeven gemeenten hier dik
dertig miljoen euro voor reserveren. Als je de bedragen omslaat per burger, valt in de
cijfers onmiddellijk op dat politiek instabiele gemeenten hun burgers het meeste geld
kosten.
Bergen spant de kroon met in totaal 163 euro per inwoner aan wacht- en pensioengeld
voor ex-bestuurders. Dat is het bedrag dat je krijgt als je de hiervoor gereserveerde 4,8
miljoen euro deelt door alle 29.718 inwoners.
Een hoog bedrag. Zeker afgezet tegen het regionale gemiddelde van 67 euro. Bergen heeft
de afgelopen jaren dan ook een flink aantal bestuurders versleten. De duurste exbestuurder is burgemeester Lars Voskuil, die vorig jaar door de gemeenteraad is
weggestuurd. Hij neemt 429.000 euro aan wachtgeldverplichtingen mee, het grootste
bedrag voor één bestuurder in de regio.
De gemeente Bergen spant ook de kroon met het aantal vertrekkende wethouders. Sinds
2018 zijn daar maar liefst twaalf wethouders opgestapt, vooral op politieke gronden. De
vier wethouders die ten tijde van de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 zitten, treden
allemaal af en er wordt een compleet nieuw college samengesteld met Michiel van den
Busken (Behoorlijk bestuur Bergen), Frits Westerkamp (Gemeentebelangen) , Jan
Houtenbos (VVD) en Yolan Koster (GroenLinks). Van den Busken sneuvelt als eerste, zijn
eigen partij en de collega’s laten hem al na vijf maanden vallen. Westerkamp struikelt
een paar maanden later over de plannen voor het centrum van Bergen. Koster stapt eind
2019 uit het college omdat ze geen vertrouwen meer voelt in de coalitie en kort daarna
stapt ook Houtenbos op na onenigheid met zijn eigen partij. Er is dan een heel nieuw
college: Erik Bekkering namens Kies Lokaal, Arend-Jan van den Beld van de VVD, Antoine
Tromp (D66) en Klaas Valkering van het CDA. In maart 2022 neemt Valkering ontslag. Hij
heeft een campagneboodschap van het CDA verspreid op briefpapier van de gemeente en
zijn positie is niet meer houdbaar. Vlak daarna vertrekt Tromp; hij wordt wethouder in
Heiloo.
De andere wethouders blijven zitten, bijna een half jaar, want de formatie na de
gemeenteraadsverkiezingen van 2022 duurt lang. Bergen besluit geen wethouders meer
uit de lokale politiek te willen en er komen er drie van buiten. Maar dan sneuvelt
burgemeester Lars Voskuil. Het blijkt dat Valkering kort voor zijn vertrek in 2022 aan de
initiatiefnemers van Het Bijzondere Huis voor zwaar beperkte kinderen substantiële
toezeggingen heeft gedaan zonder dat de rest van het college daarvan wist. Voskuil krijgt
een motie van wantrouwen van de gemeenteraad omdat hij het dossier niet goed zou
hebben aangepakt. Alleen al zijn vertrek kost de gemeente dus een reservering van vier
ton voor nog te betalen wachtgelden. Zijn tijdelijk vervangster Marjan van Kampen maakt
binnenkort plaats voor een interim-burgemeester: Jaap Bond.
Castricum
Ook Castricum heeft politiek instabiele jaren achter de rug, wat leidt tot een van de
hoogste wachtgeldverplichtingen per inwoner in de hele regio. Als je alleen kijkt naar
21-08-2025, 08:37 Noordhollands Dagblad
https://epaper.noordhollandsdagblad.nl/data/29189/reader/reader.html?t=1755758205268#!preferred/0/package/29189/pub/55845/page/24/alb/1367232 2/5
wachtgelden en niet naar pensioenverplichtingen, komt Castricum per inwoner zelfs
even hoog uit als Bergen: 18 euro per Castricummer.
Castricum heeft dan ook een politiek instabiele periode achter de rug. Eerst stapte
wethouder Valentijn Brouwer (GroenLinks) vorig jaar oktober op, vanwege de manier
waarop wethouder Paul Slettenhaar omging met statushouders. Een paar maanden later
volgde wethouder Wilma van Andel (CDA), aangezien de partij niet in een minderheid
wilde door besturen. Al eerder dat jaar stapte wethouder Falgun Binnendijk op, omdat hij
burgemeester werd in Heemstede. Het vertrek van de wethouders resulteerde in 2024
onder andere in een flinke wachtgeldreservering van ruim zes ton in de gemeente. Op
Alkmaar na het grootste bedrag in deze regio.
Van Andel en Binnendijk hebben al een tijdje een andere baan, en ontvangen daardoor
mogelijk geen wachtgeld meer. Van Andel is sinds februari dit jaar als interim
bestuursadviseur bij gemeente Dijk en Waard aan de slag, en Binnendijk is dus vorig jaar
burgemeester geworden van Heemstede. Valentijn Brouwer ontvangt op dit moment nog
wel wachtgeld, maar ook dat stopt eind deze maand. Hij heeft ook een nieuwe baan
gevonden, als strategisch adviseur duurzaamheid bij de HVC-Groep. Op dit moment is hij
nog op vakantie, volgende week start hij in zijn nieuwe functie.
Volgens Valentijn Brouwer hebben de wethouders nog wel recht op wachtgeld – en
daarom staat het waarschijnlijk in de cijfers – maar maken ze er geen gebruik van, omdat
ze een nieuwe baan hebben.
Beverwijk
In Beverwijk zijn ook aardig wat wethouders tussentijds van het toneel verdwenen. Maar
dit leidt toch niet tot heel hoge kosten voor de Beverwijkers. Wachtgelden krijgen de
meeste Beverwijkse ex-wethouders niet, omdat ze al in de pensioenleeftijd verkeren. Dan
krijgen ze alleen wethouderspensioen.
Beverwijk beleefde een roerige regeerperiode na het aantreden van het nieuwe college in
2022. De eerste wethouder die opstapte met gezondheidsklachten – stress – was CDA’er
Teun-Jan Tabak in juli 2023. Aangezien hij al de pensioengerechtigde leeftijd had toen hij
uit het college stapte, ontving hij geen wachtgeld.
Cecilia van Weel zwaaide in januari 2024 af. Dat was geheel volgens planning, ze zou
maar anderhalf jaar wethouder blijven en daarna opgevolgd worden door Inge Rood.
Maar die werd op de avond van haar benoeming naar huis gestuurd door de raad met
slechts 7 van de 25 stemmen. Ook van Weel ontving geen wachtgeld, ze was 74 toen ze
opstapte.
21-08-2025, 08:37 Noordhollands Dagblad
https://epaper.noordhollandsdagblad.nl/data/29189/reader/reader.html?t=1755758205268#!preferred/0/package/29189/pub/55845/page/24/alb/1367232 3/5
Jaqueline Dorenbos was de volgende wethouder die sneuvelde. In maart 2024 meldde ze
zich ziek met burn-outklachten, in april stapte ze definitief op. Bij haar afscheid maakte
ze bekend dat ze zelf helemaal niet wilde stoppen, maar door haar partij PvdA gedwongen
werd. Dit nadat ze eerder dat jaar ternauwernood een motie van wantrouwen had
overleefd. Een tweede was in de maak, maar ze meldde zich ziek vlak voordat er gestemd
zou worden. Dorenbos mag nog niet met pensioen en ontvangt zeer waarschijnlijk
wachtgeld.
Brigitte van den Berg (D66) stopte in juni 2024 als wethouder nadat ze was verkozen als
Europees parlementariër. Europese parlementsleden verdienen veel meer dan
wethouders in Beverwijk, dus Van den Berg krijgt geen wachtgeld.
Uit de regeerperiode 2018 – 2022 ontvangen waarschijnlijk Hanneke Niele (CDA) en Serge
Ferraro (VVD) nog een bedrag aan wachtgeld. Niele bleef na de verkiezingen van maart
2022 aan als demissionair wethouder tot in mei 2022. Ze trad onmiddellijk af toen bleek
dat het CDA haar niet zag zitten als wethouder in het nieuwe college.
Serge Ferraro bleef na de verkiezingen aan als demissionair wethouder tot juni 2022 (de
formatieperiode duurde uitzonderlijk lang na het Grijze Wolven-debacle met
wethouderskandidaat Halil Kocak). Ferraro is momenteel Manager Vestigingsklimaat en
Verduurzaming bij Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord.
Alkmaar
Alkmaar valt op door het hoogste aantal voormalige wethouders dat nog uit de
gemeentekas eet: 64 hebben recht op pensioen, tien ontvangen wachtgeld. Volgens de
gemeente komt dit hoge aantal door de fusie met de buurgemeenten Graft-de Rijp en
Schermer. De verplichtingen aan alle voormalige wethouders van deze gemeenten moet
de nieuwe fusiegemeente Alkmaar nu opbrengen. Het gaat om dik 4,3 miljoen euro.
Alkmaar heeft sinds 2023 stabiel bestuur, maar komt uit een onrustige periode, met
nogal wat wethouders-wisselingen. Dan vallen de kosten voor wachtgeld per inwoner (39
euro per jaar) erg mee. De coalitie die na de verkiezingen van 2022 aantrad was een
samenwerking van maar liefst zeven partijen. Wijlen Ben Bijl, fractievoorzitter van de
lokale partij BAS, trok er de stekker uit. Van de zeven wethouders die hun spullen konden
pakken, kon alleen CDA’er Robert te Beest terugkeren in de nieuwe coalitie. Zes
bestuurders waren op slag werkloos: daar heeft qua wachtgeld ongetwijfeld een
prijskaartje aan gehangen.
De goedkoopste: Uitgeest
21-08-2025, 08:37 Noordhollands Dagblad
https://epaper.noordhollandsdagblad.nl/data/29189/reader/reader.html?t=1755758205268#!preferred/0/package/29189/pub/55845/page/24/alb/1367232 4/5
Uitgeest heeft de laagste kosten per burger, wat opvallend is, want in de voorbije jaren
zijn hier toch ook flink wat wethouders al dan niet gedwongen vertrokken. Maar
sommige wethouders zijn alweer terug op het pluche, terwijl de wachtgeldverplichting
voor anderen alweer na maximaal drie jaar en twee maanden voorbij is. Bovendien
verdienen wethouders van kleine gemeenten zoals Uitgeest minder dan in grote
gemeenten. De financiële gevolgen voor deze gemeente blijven daarom beperkt.
Verantwoording
Alle gegevens over pensioenen en wachtgelden zijn ontleend aan de meest recente
gemeenterekeningen.
De gegevens over aantallen ex-bestuurders zijn nagevraagd bij de gemeenten.
Onze raadsverslaggevers hebben uit de eerste hand input geleverd over de
achtergronden van de vertrokken bestuurders.
Wachtgelden
Wethouders hebben maximaal recht op drie jaar en twee maanden wachtgeld. Dat is
het eerste jaar tachtig procent van hun wethouderssalaris, de jaren erna zeventig
procent. De duur van de uitkering is korter voor wethouders die slechts drie maanden
of korter in functie zijn geweest. Zij hebben recht op zes maanden wachtgeld. Ben je
tussen drie maanden en twee jaar wethouder, dan krijg je twee jaar wachtgeld mee.
Tussen 24 en 38 maanden wethouder geweest? Dan duurt de uitkering zo lang hij
bestuurde. Alleen wethouders die langer dan 38 maanden in functie zijn gebleven,
krijgen de volle mep: drie jaar en twee maanden wachtgeld. Wethouders die een baan
vinden die minder verdient dan het wachtgeld, krijgen het verschil bijbetaald.
Verdienen ze evenveel of meer, dan is er ook geen recht meer op wachtgeld.
Wethouders die al de pensioengerechtigde leeftijd hadden toen ze vertrokken, krijgen
geen wachtgeld, maar wethouderspensioen.
21-08-2025, 08:37 Noordhollands Dagblad
https://epaper.noordhollandsdagblad.nl/data/29189/reader/reader.html?t=1755758205268#!preferred/0/package/29189/pub/55845/page/24/alb/1367232 5/5