Auteur: Richard van der Veen

De abdij van Egmond heeft een reliek van Sint-Nicolaas geschonken aan de basiliek van de Heilige Nicolaas in Amsterdam. De speciale dienst waarin het stukje bot zondag werd bijgezet in de basiliek, was de start van het speciale Nicolaasjaar dat de Amsterdamse parochie komend jaar viert. Het gulle gebaar van de abdij van Egmond-Binnen was vorig jaar al gedaan, maar door corona werd de speciale viering steeds uitgesteld. Nu 5 december dit jaar op een zondag viel en met het Nicolaasjaar in het verschiet, kon de diaken van de basiliek de bijzetting niet langer uitstellen.

Sint-Nicolaas was in het begin van de 4e eeuw de bisschop van Myra, wat tegenwoordig in Turkije ligt, zo legt broeder Adelbert van de Egmondse abdij uit. Bisschop Nicolaas is de geschiedenis ingegaan als een zeer vrijgevig en barmhartig man. Het verhaal gaat dat toen drie jonge vrouwen uit armoede in de prostitutie dreigden te belanden, hij de vrouwen heimelijk ’s nachts ieder een goudklompje schonk, waardoor ze een bruidsschat hadden om te trouwen en zo aan de prostitutie te ontsnappen. In 1087 werden de beenderen van Nicolaas door zeevaarders meegenomen uit angst dat oprukkende islamitische strijders ze zouden vernietigen. Zo belandden zijn overblijfselen in de Italiaanse havenstad Bari. In Bari was op dat moment een gezant van de Graaf van Holland, die een aantal overblijfselen meekreeg als diplomatiek cadeau voor het bedevaartsoord dat Egmond toen al was geworden door de missionaris Adelbertus. De toenmalige abdij plaatste de relieken in een altaar.

Na de oplopende spanningen tussen de Spaanse koning en de opstandelingen in de Lage Landen in de 16e eeuw werden de heilige relieken van de abdij in het geheim naar Haarlem overgebracht en daar verborgen. Goud en zilver bleef achter in Egmond, in de hoop dat daarmee de strijdende partijen konden worden omgekocht om de abdij te sparen. De edelmetalen werden in 1573 afgenomen, maar de abdij werd evengoed verwoest. Die werd pas weer in 1935 opnieuw gesticht. De relieken van de abdij uit de Middeleeuwen werden in de 20e eeuw weer teruggevonden in Haarlem. Ze waren verborgen in een altaar achter een gemetselde muur. “Alle documenten met uitleg wat het was zaten erbij. Het leek wel een eeuwenoude tijdcapsule wat ze daar vonden”, aldus broeder Adelbert. In 1950 werden de relieken van Sint-Nicolaas teruggebracht naar de abdij van Egmond-Binnen.

De broeders van de abdij van Egmond gingen vorig jaar in op een verzoek van het bisdom om een reliek over te dragen aan de basiliek in Amsterdam. De schenking is permanent, de abdij hoeft het reliek niet meer terug: “We hebben er hier nog drie, dus we konden ze een iets groter stukje geven dan waarom ze hadden gevraagd.” Als de basiliek in Amsterdam de deuren zou sluiten, gaan de relieken weer terug naar het bisdom: “Dan bestaat de kans dat het alsnog weer in Egmond terugkeert.”

Bij de speciale dienst in de Sint-Nicolaasbasiliek ging bisschop Jan Hendriks voor. Van de Abdij van Egmond was geen enkele broeder aanwezig: “We hadden op hetzelfde moment onze eigen mis. En door de coronapandemie kunnen we geen enkel risico nemen. We hebben hier al enkele uitbraken achter de rug die hun tol hebben geëist.” De Egmondse broeders hebben de mis in Amsterdam wel online gezien op YouTube.

De claim van het Bergense college van burgemeester en wethouders dat de Huisvestingswet versneld wordt aangepast dankzij zijn lobbywerk, wordt niet bevestigd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Een woordvoerder van minister Ollongren antwoordt ontkennend op vragen van mediapartner NH Nieuws of het indienen van de wetswijziging iets te maken heeft met een lobby uit Bergen. Bovendien stelt de woordvoerder dat de wetswijziging niet is bedoeld om ‘eigen inwoners’ voortaan voorrang te kunnen verlenen: “Het is niet zo zwart-wit.”

In een persbericht en in een nieuwsbrief voor de gemeenteraad was het college stellig dat de Huisvestingswet dankzij de gemeente Bergen versneld wordt aangepast: “Sinds duidelijk werd dat de Bergense voorrangsregel niet paste binnen de huidige huisvestingswet, is zowel ambtelijk als bestuurlijk in Den Haag gepleit voor het versneld aanpassen van deze wet. Dit pleidooi heeft succes gehad”. Wethouder Valkering verspreidt deze boodschap ook op social media. Het leidde vorige week tot onbegrip bij raadsleden in de Bergense gemeenteraad. Fractievoorzitter Mariëlla van Kranenburg van Gemeentebelangen Bergen typeerde de berichten als ‘zelffelicitatie.’

Het college doelt op een wijziging in de Huisvestingswet die nu nog ter inzage ligt. Het moet ervoor zorgen dat niet alleen huurwoningen, maar ook koopwoningen beschikbaar kunnen worden gesteld aan mensen met een passend inkomen, zodat bijvoorbeeld ook starters meer mogelijkheden krijgen op de woningmarkt.

Nu al zijn er mogelijkheden in de Huisvestingswet om gemeenten in staat te stellen een klein deel van vrijkomende sociale huurwoningen met voorrang beschikbaar te stellen voor groepen mensen die het buitengewoon moeilijk hebben een woning binnen een gemeente te bemachtigen. De wetswijziging zou ervoor zorgen dat dit straks ook kan voor sociale koopwoningen. De gemeente Bergen heeft echter geen bepalingen in de eigen Huisvestingsverordening opgenomen om ook inwoners van de eigen gemeente te rekenen tot de groepen die het buitengewoon moeilijk hebben op de woningmarkt. Het college vindt dat ze dat heeft rechtgetrokken met ‘beleidsregels’, maar volgens adviseur Mareike Naumann kun je met beleidsregels alleen maar uitwerken wat al in de Huisvestingsverordening staat. “Daardoor is het in de gemeente Bergen nu niet geregeld dat eigen inwoners voorrang kunnen krijgen”. Naumann is inwoner van Bergen en werkzaam als beleidsmedewerker in de volkshuisvesting. Haar adviezen werden eerder in de wind geslagen, waarna het ministerie de gemeente Bergen terugfloot. De gemeente heeft nu een gerenommeerd advocatenkantoor op de Amsterdamse Zuidas ingeschakeld om de eigen interpretaties van de wet tegen het licht te houden.

Dat er nu geen voorrang is geregeld voor eigen inwoners, komt niet door gebreken in de wet, maar doordat alle gemeenten in de regio Alkmaar met elkaar hebben afgesproken dat hier niet in te voeren, zo stelt Mareike Naumann in een bericht op Facebook. “Toekomstige lokale voorrang moet in de woningmarktregio worden afgestemd; tot op heden maakt de woningmarktregio Noord Kennemerland géén gebruik van de ruimte die de huidige Huisvestingswet al biedt, namelijk 25% lokale voorrang bij sociale huurwoningen”.

Na de wetswijziging worden de mogelijkheden wel iets ruimer: gemeenten kunnen – als de wijziging zowel door de Eerste als de Tweede Kamer wordt aangenomen – ervoor kiezen straks geen 25% maar maximaal 30 procent van alle sociale huurwoningen en koopwoningen met een prijs tot 355.000 euro (de grens voor de Nationale Hypotheek Garantie volgend jaar) met voorrang beschikbaar stellen voor groepen mensen die het buitengewoon moeilijk hebben een woning binnen de gemeente te bemachtigen. Van die 30 procent huur- en koopwoningen moet de gemeente eerst een deel beschikbaar stellen voor urgent woningzoekenden, vertelt Mareike Naumann. Urgent woningzoekenden zijn onder andere: mensen met medische urgentie, mantelzorgers, statushouders en dak- en thuislozen.

Naumann, die eerder door het ministerie van Binnenlandse Zaken in het gelijk gesteld werd toen ze aangaf dat Bergen onwettige beloftes maakte over voorrang voor eigen inwoners, vertelt: “Het is niet gezegd dat de overgebleven woningen hierdoor naar eigen inwoners gaan. Door middel van een uitgebreid onderzoek moet een gemeente aantonen wie hiervoor in aanmerking komt.”

“Wees bescheiden en vertel het volledige verhaal,” zo adviseert Naumann aan de CDA-wethouder. “Hij loopt nu behoorlijk op de zaken vooruit.”

Het blijft nog tot de volgende persconferentie van het kabinet onzeker of er een nieuwjaarsduik wordt georganiseerd in Egmond aan Zee. De huidige coronaregels, zoals QR-code en anderhalve meter afstand houden, lijken een nieuwjaarsduik in de weg te staan. Bovendien lijkt sponsoring niet rond te komen als het evenement alleen met een klein aantal deelnemers mag doorgaan.

De organisatie heeft er zin in om ‘weer eens wat leuks voor Egmond te organiseren’. En volgens Hidde van der Pol en Tom Valkering van de stichting achter de Egmondse nieuwjaarsduik staan ook veel deelnemers te popelen om de Egmondse zee in te duiken. Dat blijkt uit de vele vragen die de organisatie krijgt. Van der Pol en Valkering zien echter praktische problemen bij een coronacheck bij 2000 mensen in twintig minuten. Ook is het lastig te handhaven dat iedereen voor, tijdens en na de duik zich houdt aan de anderhalve-meter-afstandregel.

Daarnaast zien ze problemen bij een afgeslankt evenement. De horeca zou bijvoorbeeld wel eens kunnen afhaken als sponsor als het evenement klein met weinig publiek wordt gehouden. Van der Pol en Valkering stellen deze sponsoring niet te kunnen missen: “Ook zullen mogelijk onze Duitse duikers grotendeels wegblijven waardoor het financieel alsnog een uitdaging kan worden. Wij zullen er alles aan doen om de Egmondse nieuwjaarsduik door te laten gaan. Als blijkt dat er na een volgende persconferentie mogelijkheden zijn om een nieuwjaarsduik te organiseren hopen op alle hulp te kunnen rekenen, van sponsoren tot vrijwilligers en van reddingsbrigade tot gemeente.”

De volgende persconferentie is uiterlijk over twee weken, dan hakt de organisatie een knoop door.