Categorie: kunst & cultuur

Alkmaarders die graag eens binnen willen kijken in ‘hun’ Stedelijk Museum kunnen daar vanaf deze zomer ook de AlkmaarPas voor gebruiken. Daarmee krijgt een breed publiek de kans om kennis te maken met de vaste collectie én met de spraakmakende tijdelijke exposities van het museum. “We hopen de drempel te verlagen.”

De AlkmaarPas is een goedkope pas die allerlei voordelen biedt. Geïnteresseerden kunnen de pas voor 15 euro aanschaffen, maar bijzonder is dat de pas ook gratis kan worden aangevraagd. Voor lage inkomens is namelijk een regeling getroffen. Zeker voor huishoudens, bijvoorbeeld gezinnen met kinderen, waar een museum anders al snel ’te duur’ gevonden wordt, kan de AlkmaarPas uitkomst bieden.

Het Stedelijk Museum experimenteerde al eerder met gratis toegang. Zo was het museum dit jaar op Vaderdag gratis voor vaders. “Vorige zomer, met de komst van de Vaandeldrager naar Alkmaar, waren we vier maandagen gratis toegankelijk”, brengt museumdirecteur Patrick van Mill in herinnering. “Deze gratis dagen werden goed bezocht.” Reden dus om vaker de drempel te verlagen, nu dus met behulp van de AlkmaarPas. (tekst gaat door onder de foto)

Bezoekers kunnen rekenen op een veelzijdig middagje uit. In de vaste tentoonstelling is onder meer aandacht voor het Alkmaars Ontzet, dit jaar 450 jaar geleden. Er zijn verder historische stadsgezichten te bekijken. Maar er is ook een expositie met daarin echte Van Goghs, over de Bergense School. En verder is er in een aparte zaal bijzondere aandacht voor twee zeer oude schilderijen op hout, die de bezoeker terugbrengen naar de tijd dat Alkmaar een belangrijk kunstcentrum was. Zo laat het Stedelijk Museum ook de echte Alkmaarders op een andere manier naar de eigen stad kijken.

Het Tuin der Lusten Festival in de Alkmaarderhout gaat niet door. Het gratis festival stond gepland voor aankomende zondag, maar wordt afgelast omdat het park na de storm nog niet veilig is.

“Samen met de gemeente hebben wij alles geprobeerd om het festival toch door te laten gaan, maar helaas is dat niet gelukt”, schrijft de organisatie in een bericht. Andere locaties zijn zondag niet beschikbaar.

De tweede editie van het festival stond zondag vanaf 13:00 uur gepland. Onder andere Personal Trainer, Bob uit Zuid en The Upstairs Neighbors zouden optreden. De organisatie van het Tuin der Lusten Festival spreekt van ‘een gigantische teleurstelling’ en hoopt op het begrip van bezoekers.

Vraag een Alkmaarder naar beroemde kunstwerken en de kans is groot dat hij over het Rijksmuseum in Amsterdam begint. Begrijpelijk, maar niet helemaal terecht – vindt zelfs het Rijksmuseum. Want dit wereldberoemde museum heeft één van z’n mooie zestiende-eeuwse topstukken ‘gematcht’ met een schilderwerk dat al sinds jaar en dag in het Stedelijk Museum van Alkmaar hangt. “Die kleuren, we weten eigenlijk niet precies hoe ‘ie dat gedaan heeft.”

Voor deze bijzondere kunstmatch hoeft niemand uit de regio af te reizen naar Amsterdam. Beide kunstwerken – dat uit het Rijks, dat uit het Stedelijk – hangen namelijk samen in een mooi verlichte zaal in Alkmaar. We spreken er met conservator Christi Klinkert. “Dat licht is ook echt door een professionele belichter zo afgestemd. Wat meer licht op het schilderij van Van Scorel, wat minder op dat van Buys. Want dat geeft al licht van zichzelf.” (tekst gaat door onder foto)

Jan van Scorel, Cornelis Buys: het zijn de twee grote namen waar het deze zomer in het Stedelijk Museum over gaat. De eerste naam zal iedere Alkmaarder wel kennen door de Jan van Scorelkade, zijn naam verraadt ook al dat hij uit de buurt kwam. Maar eigenlijk kent bijna iedere Alkmaarder Cornelis Buys óók. “Hij werkte aan de Grote Kerk”, vertelt Klinkert als ze hem aan ons introduceert. Wie daar binnen is geweest moet onbewust werk van Buys hebben gezien. “Daar deed hij van alles, de ondankbare klusjes eigenlijk. Maar hij heeft dus ook dít gemaakt.”

Ze wijst op een indrukwekkend paneel. “Geen doek, een paneel.” Want dat gaat nogal eens mis als journalisten over kunstwerken uit deze periode schrijven. “Er werd toen vooral geschilderd op hout. Door Buys, maar ook door Van Scorel”, laat Klinkert zien. “Maar kijk vooral eens naar al die details…” Voor ons een indrukwekkend landschap met daarin een groots klassiek bouwwerk – “Dat heeft nergens gestaan, dat heeft Buys verzonnen” – en dan, in een perfecte cirkel in het midden, een intieme voorstelling van Jezus aan het Laatste Avondmaal. “Dit is heel knap gedaan.” (tekst gaat door onder foto)

Bijzonder aan Buys’  werk is bijvoorbeeld hoe de eettafel is afgebeeld. Schuin, niet recht, niet onnatuurlijk met maar aan één kant eters zoals bij Da Vinci. De compositie oogt juist heel modern. Buys ging verrassend realistisch te werk. “Maar hij schilderde eigenlijk steeds maar twee gezichtjes”, relativeert Klinkert. “Bekijk ze allemaal maar eens goed.”

Jan van Scorel krijgt dan misschien net iets meer licht, het is Cornelis Buys die in deze zaal de aandacht weet te trekken. Toch is de voorstelling van het schilderij van Jan van Scorel minstens zo verontrustend. We zien de Bijbelse Bathseba voor koning David haar zal verkrachten. Een intimiteit die breekbaar zal blijken, net als die van Jezus natuurlijk. “Intimiteit is het thema”, verklaart Klinkert. “Het Rijksmuseum heeft allerlei musea in Nederland de opdracht gegeven daar een passend werk bij te vinden.”

Buys en Van Scorel hebben elkaar gekend. Tenminste, dat is waarschijnlijk, aannemelijk, mogelijk – Klinkert moet vaak zulke woorden gebruiken. “Van zeventiende-eeuwse kunst weten we best veel. De zestiende eeuw, dat is foreign country.” Onontgonnen gebied dus, vol vragen. “Stel je een puzzel van honderd stukjes voor. Ik heb er dan twee. En niet de hoekstukken hoor. Daar moet ik dan een verhaal van maken.” Eén van de grote mysteries is de verf. Bij Van Scorel is die best wat glans verloren, maar Buys blijft vijf eeuwen later nog ‘shinen’. “Het lijkt wel emaille”, wijst Klinkert. “Je herkent er al zijn schilderijen aan.” Gebruikte Buys ei bij het mengen? Het is wel eens geopperd, maar zeker is het niet.

Veel mag dan onzeker zijn, voor Klinkert staat één ding als een huis: Alkmaar was in de vroege zestiende eeuw zeker geen armoedige uithoek. “Het was een belangrijk kunstcentrum. Er waren hier rijke opdrachtgevers, er is hier heel veel gebeurd.” De Grote Kerk is er het bewijs van, een gebouw dat iedere Alkmaarder kent. Maar Cornelis Buys en Jan van Scorel zijn dus zeker ook een bewijs. De match van de twee meesterwerken is nog tot en met 3 september te zien in het Stedelijk Museum. Daarna gaat Van Scorel weer terug naar Amsterdam. Maar Buys, die blijft thuis, in kunststad Alkmaar.