Categorie: kunst & cultuur

Van ‘schudden met die kont’ tot voorouderverering: zo viert Alkmaar eerste Keti Koti

Ceremonies, rituelen, workshops en een heleboel muziek: Alkmaar herdenkt en viert op zaterdag 1 juli voor het eerst Keti Koti, de afschaffing van de slavernij. Eer je voorouders tijdens het ‘plengoffer’, trommel mee op een djembé of luister naar nazaten en hun verhalen van vroeger.

Keti Koti is van oorsprong een Surinaamse feestdag, maar wordt ook in Nederland gevierd. De naam stamt uit het Sranantongo en betekent ‘ketenen gebroken’. De gemeente besloot eerder dit jaar dat ook Alkmaar klaar is voor een officiële herdenking van de afschaffing van slavernij. De viering en herdenking zijn een initiatief van de Werkgroep Keti Koti Alkmaar. “De werkgroep met mensen uit de Surinaamse, Arubaanse en Antilliaanse gemeenschap vond het 150 jaar na het afschaffen van de slavernij de hoogste tijd voor een Keti Koti in Alkmaar.”

Burgemeester Anja Schouten opent de herdenking om 13:00 uur in Park de Oude Kwekerij. Na de ceremonie begint het plengoffer. Dat is een belangrijk voorouderritueel uit het traditionele Surinaamse Winti-geloof. Het ritueel is ooit ontstaan op de koloniale plantages in Suriname en was twee eeuwen lang verboden.

Daarna vertellen erfgoedhouders, ook kinderen, verhalen over tot slaafgemaakte mensen en maken een sprong naar het heden. Na afloop volgt de viering met livemuziek, eetkraampjes, een infomarkt en een kinderprogramma. Met een brassband wordt de viering feestelijk afgetrapt. Def Rhymz komt met zijn klassiekers als ‘Schudden’ en ‘Doekoe’ naar Alkmaar, maar ook Biki Baya, Brian Lo en Dennis Hilris staan op het podium. DJ Krazy Glenn zorgt voor muziek tussen de optredens door.

Op het veld is een info- en activiteitenmarkt en staan er verschillende eetkraampjes met lekkernijen uit onder meer Suriname en de Antillen. Voor de kinderen is er een speciaal programma met onder meer een Anansi-verteller, die op traditionele wijze volksverhalen deelt uit West-Afrika en de Caraïben. Verder zijn er workshops, zoals djembé spelen en hoofddoeken vouwen.

De toegang is gratis en het evenement eindigt om 18:00 uur.

8 mei 2023
Nog geen besluit over Lucebertletters op Stadskantoor, “in gesprek met stakeholders”

De Lucebertletters op het Stadskantoor, menig Alkmaar kent ze en herinnert zich ook de tekst: “Van te veel spektakel wankel je allicht”. Maar leesbaar zijn de letters niet meer, in ieder geval niet in het donker. Of de bekende letters nog gerepareerd zullen worden blijft echter onzeker, want de dichter Lucebert geldt als omstreden. De gemeente legt aan Alkmaar Centraal uit er nog niet uit te zijn: “Met verschillende stakeholders gaan we aan tafel.” De gemeente laat verder niet weten over wie die ‘stakeholders’ zijn. Alleen dat Joodse organisaties daar deel van uitmaken.

De sterfdag van Lucebert is deze week, op 10 mei. Een goede gelegenheid om de letters met de bekende dichtregel weer te ontsteken, maar zover is het dus nog niet. De VVD bepleitte vorig jaar nog het verwijderen van de letters, omdat Lucebert in recent geopenbaarde brieven van Nazi-sympathieën blijk gaf. Tegenover die uitspraken staan overigens wel latere stellingnames van Lucebert tegen het nazisme. Sympathisanten van de dichter spreken van een ‘jeugdzonde’.

Op vragen van Alkmaar Centraal liet woordvoerster Sandra Notten van de gemeente weten dat de beslissing om de letters te behouden ofwel te verwijderen aan het nieuwe college is. “We bereiden momenteel de gesprekken voor verschillende stakeholders in Alkmaar waaronder vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap.”

Op zoek naar stakeholders sprak Alkmaar Centraal ook met de Historische Vereniging Alkmaar. “Met de HvA heeft de gemeente nog geen contact gezocht,” stelt Rob Marijn van de vereniging. Hij verwijst ons naar de commissie Kunst & Geschiedenis, maar die weet ook niet meer. “Nee, ik heb in de correspondentie niks gezien,” bevestigt Lucas Zimmerman van die commissie.

Zowel Marijn als Zimmerman staan kritisch tegenover het VVD-idee om de letters te verwijderen. Zimmerman spreekt in die context van “geschiedsvervalsing”. Door Lucebert in het straatbeeld te behouden is er juist meer gelegenheid om over zijn nalatenschap te spreken. “De discussie is op zichzelf ook wel weer interessant,” zegt Rob Marijn erover. “Dat is waar kunst voor is.”

8 mei 2023
Festival KUUB roept kunstenaars op om zich aan te melden: “laat energie stromen”

Kunstfestival KUUB heeft dit jaar als thema ‘energie’. Het Alkmaarse festival, dat dit jaar plaatsvindt op 24 juni, daagt kunstenaars uit de regio dan ook uit om rond dit thema een kunstwerk te verzinnen. Iedereen mag meedoen, KUUB probeert laagdrempelig te zijn en te blijven. Wie een origineel idee heeft kan zich tot 20 mei aanmelden.

Alkmaarders die in een band spelen, thuis schilderen of samen met vrienden acteren, die schrijven of beeldhouwen – allemaal zijn ze uitgenodigd om deel te nemen aan KUUB. Het festival biedt talent een zomers podium in het hart van Alkmaar, aan het Canadaplein. De organisatie voor begeleiding en coaching. Op die manier wil KUUB verbindend zijn: “Door elkaar uit te dagen, input te geven en te experimenteren is er voor de creatieve deelnemers genoeg
ruimte om grenzen te verleggen,” stelt de organisatie van KUUB. “Ken jij nog creatievelingen die staan te popelen om hun energie te laten stromen, geef hen dan ook een seintje of help met opgeven!”

Op 20 mei maken de deelnemende kunstenaars kennis met elkaar. Op 4 juni en 11 juni bereiden zij zich samen met de organisatie voor op het festival, dus wie zich opgeeft moet deze zondagmiddagen vrij houden in zijn of haar agenda. Op zaterdag 24 juni gaat het dan echt los en kunnen ook festivalbezoekers kennismaken met de kunstenaars van KUUB.

8 mei 2023
Kartonkunstenaar Grossetête en Alkmaarders bouwen Waagtoren na: “Heel creatief”

Wie op Bevrijdingsdag in de Alkmaarderhout was, heeft kunnen zien hoe daar een enorme kartonnen Waagtoren verrees. Lang stond de toren er niet, na het voltooien heeft de kartonnen kopie er een nachtje gestaan. Zaterdag werd het gevaarte onder gejuich weer neergehaald. Het idee achter een dergelijke replica kom uit Frankrijk. Olivier Grossetête is een Franse kunstenaar die bekend staat om zijn kartonnen replica’s van gebouwen over heel de wereld.

Voor het bevrijdingsfestival was hij uitgenodigd om de Waagtoren na te bouwen. Al dagen van tevoren werd naar de bouw op 5 mei toegewerkt. Alkmaar Centraal sprak Ema Najetovic afgelopen week, tijdens de voorbereidingen. “’s Ochtends komen mensen hier binnen, die krijgen een instructie, die kunnen bepaalde elementen gaan bouwen vanuit kartonnen dozen. En dan op 5 mei gaat het allemaal in elkaar en de lucht in, zo’n 1.000 kilo.”

Vrijdag werden de elementen naar De Hout gebracht en netjes klaargezet voor de assemblage. Er wordt gestart met de bovenkant. Daarna tillen de bouwers het voltooide deel op, om er nauwgezet weer een nieuwe laag onder te zetten en aan elkaar te plakken met plakband. En dat was soms nog best even spannend, ondanks de scheerlijnen. Want er werd niet elke keer gelijkmatig getild en bij vlagen helde het gevaarte flink over.

Burgemeester Anja Schouten vond het maar wat mooi om te zien. “Ik vindt het heel creatief. Zeker het stuk waar ze nu mee bezig zijn. Je kunt de volgende fase alleen maar doen als heel veel mensen met elkaar samenwerken.” Samen. Aan het eind van de dag konden de bouwers tevreden kijken naar wat ze met elkaar hadden gemaakt. De dag daarna lieten ze de kartonnen Waagtoren onder luid gejuich weer instorten.

6 mei 2023
The Vaders op Moederdag in Soigné 🗓

Zondag 14 mei – Moederdag dus – geven The Vaders een optreden in Muziekcafé Soigné in Egmond-Binnen. Dit op verzoek van Stichting Hafre Productions, die zich al ruim 40 jaar inzet voor kunst en cultuur in de Egmonden. The Vaders zijn vier echte ‘Mannen uit Langedijk’ met akoestische verwennerij uit een zeer uitgebreide set vol hits uit de jaren 60.

Het optreden duurt van 16:00 tot 18:00 uur en entree is gratis, al gaat na afloop wel de pet rond. Aanmelden is nodig en kan via hafre@planet.nl.

5 mei 2023
Historisch Café geeft lezing ‘Feest in Alkmaar!’ over vorstelijke bezoeken in het verleden 🗓

Uitbundige banketten op het stadhuis, balletten in Franse stijl en kleurrijke processies door de stad; in het Alkmaar van de 16e tot 18e eeuw was dit zeker niet ongewoon. De kaasstad was dikwijls het internationale middelpunt van spectaculaire feesten. Bram van Leuveren vertelt tijdens het Alkmaars Historisch Café op maandag 22 mei over deze feesten, waarom ze zo belangrijk waren voor Alkmaar, en over het doen van historisch onderzoek.

Kosten noch moeite werden gespaard om het vorsten, graven en stadhouders naar de zin te maken en Alkmaar op de kaart te zetten als een stad van internationaal belang. De Graaf van Leicester, één van de beroemdste gasten die Alkmaar in 1585 en 1586 ontving, schreef zelfs naar zijn Koningin Elizabeth van Engeland hoe buitengewoon hartelijk hij was ontvangen door het Alkmaarse volk.

Bram van Leuveren is historicus aan de Universiteit Leiden en geeft een inkijkje in het doen van historisch onderzoek, het ontcijferen van oud handschrift en over het omgaan met bewust incomplete gastenlijsten van burgemeesters.

De bronnen zullen tijdens de lezing opgesteld staan. Een unieke kans om eeuwenoude kronieken van Alkmaarse bestuurders, financiële afschriften en brieven van deelnemers aan de festiviteiten eens van dichtbij te bekijken. Na afloop is er de mogelijkheid om aan te sluiten bij een rondleiding door depots die normaal niet toegankelijk zijn voor publiek.

De lezing in het Regionaal Archief Alkmaar begint om 11:00 uur. Kaartjes (nog zonder korting) van 7,50 euro zijn alleen online te bestellen via bit.ly/FeestinAlkmaarlezing.

5 mei 2023
Regio Alkmaar doet volop mee aan de Nationale Molen- en Gemalendagen 🗓

Op zaterdag 13 en zondag 14 mei is het Nationale Molen- en Gemalendag. Tijdens dit weekend openen het Hoogheemraadschap en molenstichtingen de deuren van vele molens en gemalen in regio Alkmaar, of stellen in ieder geval de erven open voor publiek.

Alle Schermer Molens draaien, de Museum Molen in Schermerhorn en Korenmolen De Otter zijn te bezoeken en als extra activiteit treedt theatermaker-verhalenverteller Wim van Bokhorst, samen met pianiste Ellen Verburgt zaterdag om 13:00 op in De Otter en zondag om 14:00 in de Schermermolen.

Het waterschap stelt de Geestmolen in Alkmaar zaterdag open, en Molen De Viaan op zondag. De andere molens in beheer wordt alleen het erf van opengesteld: de erven van de Sluismolen in Alkmaar en de Veenhuizermolen in Heerhugowaard op zaterdag, de Groetermolen in Schoorl op zondag en Molen D in Broek op Langedijk beide dagen.

Molen Kijkduin in Schoorl is zaterdag open voor publiek en de Wimmenumer Molen in Egmond aan den Hoef en de Philisteinse in Bergen beide dagen. Deze zijn zelfs te bezoeken met rondvaart en er zijn optredens.

Een overzicht van opengestelde molens en activiteiten is te vinden op molens.nl. (foto: J. van Lier – SMS)

5 mei 2023
Bonnie komt naar Dijk en Waard en verzorgt hoofdact van Bevrijdingspop Dijk en Waard

Muziek, kermisattracties, een colonne van oldtimers en niemand minder dan Bonnie St. Claire. Het belooft vrijdag een drukke dag te worden op de tiende editie van Bevrijdingspop in Dijk en Waard.

Voor een dag wordt het Raadhuisplein in Heerhugowaard omgetoverd tot cultureel muziekfestival, dat door sponsoring van de gemeente, stichting Nut en anderen gratis te bezoeken is. Zangers Henk Naber en Joost de Vries, smartlappenkoor Simpel Hollands, de Heerhugowaards band MAAS, de band Memphis en niemand minder dan Bonnie St. Claire verzorgen het muzikale spektakel.

Om 12:00 uur begint het evenement met een rommelmarkt. Ook staat Klaas Braak op het plein met zijn kermisattracties en kunnen kinderen glittertattoos laten zetten en geschminkt worden. Vanuit het Oorlogsmuseum in Medemblik vertrekt een colonne die een weg volgt langs oorlogsmonumenten om uiteindelijk een oldtimershow op het plein neer te zetten.

2 mei 2023
Familievoorstelling Tonky & Jack op 7 mei bij Podium Victorie

Het gebeurt niet vaak dat het Alkmaarse Podium Victorie op een zondagochtend de deuren opent, maar voor een vrolijke strandjuttersduo Tonky & Jack uit het fictieve plaatsje Strandwijk aan Zee wordt graag een uitzondering gemaakt. Tonky & Jack is op zondag 7 mei te zien en is een leuke show voor de hele familie, met een milieubewust tintje.

Tonky & Jack is een project uit de schijnbaar bodemloze ideeënkoker van singer-songwriter en beeldend kunstenaar Marten Fischer. Eind 2018 kwam de debuutsingle “Plastic” uit, over de plastic soep in zee. De milieubewuste liedjes werden al snel opgepikt door onder andere de Plastic Soup Foundation en SchoolTV, en dat leidde tot een reeks educatieve filmpjes. Op het podium worden de liedjes afgewisseld met de avonturen die Tonky & Jack beleven in Strandwijk aan Zee, waarbij interactie met de kinderen niet wordt geschuwd.

Het duo, wat bestaat uit surfer Jack en zijn trouwe hond Tonky, richt zich op alles dat op en rond het strand gebeurt. Naast plastic gaan de liedjes veel over (zee)dieren, surfen en zonbescherming. Daarbij worden ze regelmatig bijgestaan door het legendarische Garnalentrio en Mo de Zeehond, die inmiddels gepromoveerd is tot gehaaide platenbaas.

Tonky & Jack begint om 10:30 uur en is geschikt voor de allerkleinsten tot oma’s en opa’s, maar is vooral leuk voor kinderen tussen de 2 en 8 jaar. Kaarten zijn 11,50 euro per stuk, maar vanaf drie kaartjes is er korting. Meer informatie podiumvictorie.nl.

1 mei 2023
Reuzen komen echt naar Alkmaar: “Kaeskoppenstad generale repetitie”

Ze zijn 3,5 meter hoog. Ze wegen elk zo’n 25 kilo. Levensecht en reuzegroot. Alkmaar krijgt zijn eigen stadsreuzen en Alkmaar Centraal heeft ze nu al even mogen zien. Liefdevol worden de Reuzen aangekleed, met prachtige historische kostuums. De organisatie van Kaeskoppenstad steekt er veel tijd en moeite in. De Alkmaarse Reuzen zijn er dan ook met een bijzondere reden, namelijk de viering van 450 jaar Ontzet.

Een frame, een hoofd en historische kleding: daaruit bestaat een reus. De technische kant van het verhaal doet de magie even naar de achtergrond verdwijnen. Maar toch is ook die kant van het verhaal spectaculair genoeg. Want elke constructie moet straks door één persoon getild worden. 25 kilo is dat. “Maar als er wind op staat voelt het als veel meer,” merkt één van de bouwers op. De frames zijn vervaardigd door D-Tech Staalbouw, de rest is handwerk van de ervaren medewerkers van Kaeskoppenstad.

In de loods, tussen de vele andere rekwisieten van Kaeskoppenstad, is er nog enige discussie over de frames die de reuzen moeten torsen. Zouden wieltjes geen goed idee zijn? Wordt het anders niet te zwaar? De praktijk zal het uitwijzen. Met Kaeskoppenstad gaan de reuzen voor het eerst naar buiten. “Nog niet allemaal, maar een stuk of drie, vier zullen we dan wel afhebben,” schat de organisatie in. “Kaeskoppenstad is zo’n beetje de generale repetitie. En daarna natuurlijk de optocht van 8 oktober.”

Dat er een eerste Alkmaarse Reuzenoptocht staat te gebeuren is ook in het buitenland doorgedrongen. Zo prijkt de ‘Bonte Stoet’ van 3 juni ook op de agenda van Univers des Géants, tussen een reeks vooral Belgische stoeten. Want België, dat is het land waar stadsreuzen al eeuwen deel van de folklore zijn. Liefhebbers van die oude traditie zijn wel benieuwd naar wat de Alkmaarders er van zullen maken.

Geen oude traditie in Alkmaar, nee – maar de Reuzen zullen onderdeel worden van een traditie die wél oud is, namelijk de optocht van 8 oktober, ter ere van het Alkmaars Ontzet. De Reuzen stellen dan ook historische figuren voor, mannen en vrouwen die een rol speelden in de geschiedenis van het Ontzet. Die historie is bij Kaeskoppenstad in veilige handen, al voegt de organisatie daar wel aan toe dat 1573, het jaar van het Ontzet, toch net iets anders is dan de periode die bij Kaeskoppenstad gewoonlijk wordt uitgebeeld.

De 25 kilo die de Alkmaarse Reuzen wegen, dat is voor Belgische begrippen anders best weinig. Belgische stadsreuzen kunnen wel 100 kilo wegen. Reus Jan Turpin uit het Vlaamse Nieuwpoort weegt maar liefst 760 kilo. En het reusachtige paard ‘Ros Beiaard’, de grote ster van Dendermonde, weegt een ton. Maar dat zijn ook wel echt stokoude beelden. Voor de Alkmaarse reuzen kon met moderne materialen als purschuim worden gewerkt.

De Reuzen die op 3 juni aan de Alkmaarders worden voorgesteld zijn voor Nederland in ieder geval bijzonder. Het zijn zelfs de allereerste reuzen van Noord-Holland.

1 mei 2023