Categorie: politiek

Ruim een week terug startte Go Sharing in Alkmaar een pilot met elektrische deelscooters en fietsen. Op sociale media staan al aardig wat berichten over knalgroene Go-scooters op plekken waar ze niet horen, onder andere in een sloot. Een enkeling meldt een gesloopte of gestripte scooter. VVD, OPA, SPA en D66 hebben het Alkmaarse college van B&W gevraagd waarom de gemeenteraad niet bij de besluitvorming betrokken was en hoe het zit met beoordeling van de twee jaar lopende proef.

Go Sharing kreeg in december van het vorige college toestemming om 125 e-scooters en 75 e-bikes in Alkmaar te exploiteren, met de optie voor meer. VVD, OPA, SPA en D66 zijn positief over deelvervoer, maar is de wantoestanden niet ontgaan. Alkmaar Centraal meldde er maandag al een aantal die op het Instagram account strooiscooters072 waren getoond. Donderdag tweette een agent over enkele gebruikers zonder rijbewijs en/of onder invloed en over racen door Park Rekerhout. Overtreders krijgen niet alleen een bekeuring, hun Go Sharing account wordt daarnaast geblokkeerd.

VVD, OPA, SPA en D66 vragen uitleg over waarom de raad niet betrokken was bij de besluitvorming en pas na de laatste raadsvergadering voor het reces is geïnformeerd over de pilot. Daarnaast vragen de vier waarom er in de vorige raadsperiode niet al een update kwam van de Visie Mobiliteit & Bereikbaarheid 2017, onder andere voor deelvervoer. Temeer omdat ze het besluit voor de pilot niet zomaar kunnen koppelen uit passages in het visiedocument.

De vier fracties willen graag periodieke updates over de pilot met deelscooters, met bijgevoegd de doelstellingen om het succes of falen ervan te kunnen beoordelen. (foto: Instagram / milieuagent_alkmaar )

Vijf van de zeven nieuwe Alkmaarse wethouders wonen niet binnen de gemeente. Dit geldt ook voor Nicole Mulder, de eerste ‘locoburgemeester’ en vervanger van Anja Schouten op het moment dat zij verhinderd is. Dit kon rekenen op kritiek van de oppositie, die vindt dat het belangrijk is dat zij snel in Alkmaar kan zijn. Mediapartner NH Nieuws zocht uit of het onwenselijk is om wethouders van buiten de gemeente te hebben.

In de landelijke wetgeving staat dat wethouders in principe binnen de gemeente moeten wonen waarin zij werken. Wel kan de gemeenteraad ervoor kiezen wethouders dispensatie te verlenen voor het feit dat zij ergens anders wonen. Dit moet ieder jaar opnieuw gebeuren. De raad heeft dit nu voor de eerste keer gedaan en alle zeven wethouders zijn vorige week donderdag beëdigd.

De Onafhankelijke Partij Alkmaar (OPA) stelde afgelopen week wel vragen aan het college over de woonsituatie van de wethouders. In het bijzonder die van Mulder. OPA geeft aan ‘uit de toelichting op de wet te hebben begrepen dat de wetgever het belangrijk vindt dat de eerste loco in Alkmaar woont’. “Dit om adequaat de burgemeester te kunnen vervangen bij diens afwezigheid”, aldus de partij. Volgens OPA kan het ‘ver buiten de stad wonen consequenties hebben voor piketdiensten die nog wel eens rouleren in het college’. “Bij een grote brand moet een locoburgemeester snel ter plaatse kunnen zijn”, licht de fractie toe.

Julien van Ostaaijen is docent Bestuurskunde aan Tilburg University en gespecialiseerd in het wethouderschap. Hij vertelt dat het ‘niet voor niets is’ dat in de wet staat dat wethouders binnen de gemeente moeten wonen. Maar, geeft hij aan, de raad kan besluiten dat er zwaarwegende redenen zijn om een wethouder van buiten de gemeente aan te stellen. “Als partijen menen dat dat een goede zaak zou zijn, is dat aan de raad.”

Er kunnen volgens Van Ostaaijen nadelen kleven aan het aannemen van wethouders van buiten de gemeente. Bijvoorbeeld op het gebied van herkenbaarheid, betrokkenheid en de tijd dat het kost om iemand in te werken. “Sommige inwoners vinden het fijn als een wethouder een bekend gezicht is binnen hun gemeente”, geeft hij aan. Daarbij kunnen inwoners volgens hem het idee hebben dat een wethouder minder betrokken is wanneer diegene geen onderdeel uitmaakt van hun gemeenschap: “Je kunt betrokkenheid ook van buitenaf laten zien, maar het is makkelijker wanneer je al binnen die gemeente woont of gewerkt hebt.”

Tot slot kan het volgens Van Ostaaijen langer duren voordat een wethouder van buitenaf goed ingewerkt is, ‘hoewel dat er natuurlijk ook vanaf hangt in hoeverre iemand een gemeente al goed kent’.

Aan de andere kant zijn er volgens de docent ook ‘genoeg situaties te bedenken’ wanneer het juist goed is om een wethouder van buiten de gemeente aan te stellen. “In gemeenten waar bijvoorbeeld veel gedoe is geweest in het verleden worden vaak wethouders van buiten aangesteld omdat zij meer distantie hebben.” Maar ook het ‘steeds zwaarder worden van het wethouderschap’ is volgens hem een goed argument om elders te zoeken: “Vooral in kleinere gemeenten kan de vijver om uit te vissen klein zijn. Dan gebeurt het vaker dat partijen echt op iemands kunnen selecteren, niet op waar iemand vandaan komt.”

De Wethoudersvereniging – een belangenvereniging voor wethouders – ziet de wetsbepaling waarin staat dat wethouders moeten wonen binnen de gemeente waarin zij werken het liefst helemaal verdwijnen. “Wij begrijpen dat je als raadslid, als volksvertegenwoordiger, in de gemeente moet wonen”, vertelt een woordvoerder. “Maar als wethouder maakt het eigenlijk niet uit waar je woont.” Wethouders hebben het ‘steeds zwaarder’, aldus de woordvoerder. Dit heeft volgens haar deels te maken met het toegenomen aantal taken van wethouders – ’terwijl daar eigenlijk niet genoeg geld voor is’. Ook is het beroep volgens haar steeds complexer. “Gemeenten krijgen steeds moeilijkere vraagstukken op hun bord. Die vragen veel inhoudelijke kennis. Of je die goed kunt uitvoeren, heeft niets te maken met waar je bed staat.”

Ook zou het niet moeten uitmaken of de eerste vervanger van de burgemeester niet in de gemeente woont, aldus de woordvoerder. “In grote gemeenten kan het ook lang duren voordat een wethouder ergens is. Bovendien zijn er regels voor hoe snel je ergens moet kunnen zijn.” Volgens de woordvoerder kunnen inwoners ‘erop vertrouwen’ dat dit onderwerp van gesprek is geweest binnen de coalitie’.

In hoeverre het problemen kan veroorzaken dat een wethouder niet binnen de gemeente woont, ligt volgens Van Ostaaijen ‘helemaal aan de instelling van de wethouder’. “Ben je bereid veel in je werk te investeren en in de gemeente aanwezig te zijn – niet alleen wanneer dat echt moet? Dan hoeft het helemaal geen probleem te zijn.” Hij benadrukt dat het ‘uiteindelijk helemaal aan de raad is’.

Tijdens de raadsvergadering over het coalitieakkoord 2022-2026 hebben de oppositiepartijen kritiek geuit op het gebrek aan financiële onderbouwing. Er is intussen gevraagd om een ambtelijke doorrekening met daarin op zijn minst de grote lijnen, maar die blijkt er ook nog niet te zijn. VVD, D66, OPA en SPA richten zich nu tot het college van B&W.

“Natuurlijk begrijpen we dat niet alles tot de laatste cent doorgerekend kan worden, maar een grove doorrekening moet er toch wel zijn”, aldus VVD-raadslid Christiaan Peetoom. “Politiek is het maken van keuzes en het verdelen van middelen in schaarste, echter lijkt het erop dat deze keuzes nu eigenlijk helemaal niet gemaakt zijn. Dat baart ons enorme zorgen.”

De VVD, D66, OPA en SPA vragen om een schatting per ambitie en koppeling met de meerjarenbegroting, zodat er zicht komt op waar er eventueel geld bij moet komen of juist wordt bespaard, en of er eventueel op bepaalde lopende zaken bezuinigd moet worden. De vier partijen verwachten dat er uiteindelijk bij het uitvoeringsprogramma een gedetailleerde uitwerking wordt gevoegd.

Een voornemen in het akkoord is de inhuur van externe partijen zoveel mogelijk te beperken. Dit bespaart veel geld en creëert werk binnen de gemeente. De vier fracties vragen zich echter af hoe het college van B&W de extra ambtenaren denkt aan te trekken op de krappe arbeidsmarkt.

In het coalitieakkoord staat dat verhoging van de gemeentelasten een laatste redmiddel is wanneer een begrotingstekort wordt geraamd. De vier fracties willen graag inzicht in wat het college van B&W denkt te doen om het niet zo ver te laten komen.

VVD, D66, OPA en SPA hopen dat de totaal dertien inhoudelijke vragen nog voor het einde van het zomerreces beantwoord worden.

OPA-fractievoorzitter Victor Kloos heeft het college van B&W vragen gesteld over het asielbeleid in het Alkmaarse coalitieakkoord 2022 – 2026. In het akkoord staat dat de coalitie bereid is om asielzoekers onder te brengen, bij voorkeur in duurzame kleinschalige opvangvormen in buurten en woonkernen. OPA vraagt zich af hoe het college van B&W hier invulling aan denkt te gaan geven.

Daarbij haalt Kloos het verkiezingsprogramma van BAS aan. Hierin staat dat de partij af wil van de voorkeursregeling voor statushouders op de sociale woningmarkt, zodat woningzoekenden uit de regio zelf niet extra lang hoeven te wachten op een nieuwe stek. OPA zag deze visie niet terug in het coalitieakkoord, maar wil ook niet dat mensen uit de regio extra lang moeten wachten op een sociale woning.

De OPA-fractievoorzitter wil graag van het college weten hoe het van plan is de huisvesting van asielzoekers, statushouders en mensen uit de regio op elkaar af te stemmen.

Donderdag heeft de Alkmaar coalitie van GroenLinks, BAS, PvdA, Leefbaar Alkmaar, CDA, SP en ChristenUnie haar coalitieakkoord formeel overhandigd aan burgemeester Anja Schouten. Na de overhandiging kregen de andere partijen gelegenheid om hun inzichten te geven. Zij zagen positieve punten, maar hadden ook kritiek. Steevast terugkerend thema was het gebrek aan financiële onderbouwing en de vrees voor hogere lasten.

Tijdens de bespreking van de Kadernota 2023-2026 van het vorige college leken fractievoorzitters Victor Kloos (OPA) en John van der Rhee (VVD) al wat speldenprikjes uit te delen. Ze prezen de financiële huishouding en riepen de nieuwe coalitie op om er een goed voorbeeld aan te nemen, zonder de lasten te verhogen voor de inwoners.

D66-fractievoorzitter Simone Meijnen kreeg als eerste het woord. “De manier waarop deze coalitie tot stand is gekomen, is lelijk, kwalijk en had niet gehoeven. Helaas gebaseerd op opportunisme, en dat straalt het coalitieakkoord nu ook uit”. D66 ziet geweldige punten en veel ambities, maar niet veel concrete plannen. Daarnaast miste volgens Meijnen een planning voor voorgenomen onderzoeken en misten er prijskaartjes. “En in de laatste zin komt de aap dan toch uit de mouw. Er zal gekeken worden naar de hoogte van de gemeentelijke lasten als het geld op is, dus de rekening wordt uiteindelijk bij de bewoners van Alkmaar neergelegd.”

GroenLinks-fractievoorzitter Maaike Kardinaal had wat betreft de planning even daarvoor al wel aangegeven dat er van het najaar een concreet uitvoeringsprogramma en financieel passende invulling zal worden geleverd.

OPA-fractievoorzitter Victor Kloos sprak van “erg Haagse taal” in het coalitieakkoord. “De hele wereld wordt erbij gehaald en specifiek Alkmaar moet je echt zoeken. Alkmaar ís geen Den Haag”. Daarnaast zag hij wel veel voorgenomen investeringen, maar niet voor de Wmo, de lokale economie, de binnenstad en veiligheid. En toch vreest ook OPA voor lastenverhoging. De fractievoorzitter hekelde vervolgens de totstandkoming van de coalitie en sprak van de “meest rode coalitie sinds de Tweede Wereldoorlog”, met een “bloedrood college”. Kloos beloofde harde oppositie voor toevoeging van andere kleuren.

Maya Bolte deelde tijdens de avond overigens de uitslag van een kieswijzer uit, waarin het erg meeviel met hoe links of rood de coalitie is.

VVD-fractievoorzitter John van der Rhee betreurde nog maar eens dat de coalitie tegen een kennismakingsgesprek met de kandidaat-wethouders stemde. Hij bekritiseerde vervolgens ook het gemis aan getallen en dekking. Verder zag hij onder andere gebreken in de plannen voor bereikbaarheid en een autovrije binnenstad, en teveel focus op preventie versus handhaving.

Kardinaal verweerde zich door punten te noemen waarin geïnvesteerd wordt, met inspraak van inwoners, voordat PvdD-fractievoorzitter Kıvılcım Pınar het woord nam. Hij vindt de plannen ambitieus, met 37 pagina’s, 22 meer dan het vorige akkoord, maar hij was blij dat er meer aandacht is voor natuur en duurzaamheid, en ook meer dan de huidige eis van 30 procent sociale huur. Maar hij heeft wel het idee dat bepaalde grote onderwerpen blijven liggen “om op niemands tenen te gaan staan in de coalitiepartijen zelf”, over met name verduurzaming en landbouw. “Al met al is het een gematigd positief verhaal.”

SPA-fractievoorzitter Arie Epskamp vindt de huidige coalitie te links, ten opzichte van de stem van de Alkmaarders en sprak zijn ongenoegen uit over het coalitievormingsproces. Wat betreft het akkoord zag hij goede punten maar ook punten van kritiek, waaronder onderdelen van het parkeerbeleid en ook weer het gemis aan financiële dekking. “Het maakt dit coalitieakkoord tot een tandeloze tijger”. En Epskamp beseft zich dat bij ieder coalitiepartijen water bij de wijn moeten doen, “maar hier gaat een hele emmer in.”

Tot slot kwam FvD-fractievoorzitter Jelle Wittebrood aan het woord. Hij blikte even terug op de coalitievorming. “Als nieuwe partij was het best wel gek om dit mee te maken. We hebben van tevoren afspraken gedaan, nou die bleken weinig waard. Partijen namen de macht over, er is van alles gebeurd. Elke partij had gezegd ‘we willen een programma dat breed gedragen wordt’, dus met linkse partijen, met middenpartijen en met rechtse partijen, en het wordt uiteindelijk een akkoord met alleen maar linkse partijen. Best wel bijzonder, maar blijkbaar gaat het zo hier”. Wat betreft de plannen zag Wittebrood goede punten zoals het idee voor een referendum en bereikbaarheid van de gemeente, maar ook hij voorzag hogere lasten.

In april nam de Alkmaarse gemeenteraad een motie van OPA aan om gespreksverslagen van de coalitiebesprekingen openbaar te maken, mits de betrokken partij daarvoor toestemming geeft. GroenLinks en de PvdA hebben inmiddels groen licht gegeven voor publicatie, BAS-fractievoorzitter Ben Bijl lijkt echter niet van plan te zijn de gespreksverslagen openbaar te maken. Tijdens raadsvergaderingen heeft Bijl al aangegeven dat niet te willen omdat er “namen van mensen in staan”.

En dat is opvallend omdat coalitiebesprekingen in de regel over politieke inhoud gaan en niet over mensen. De landelijke kwestie ‘Omtzigt functie elders’ heeft juist daarom zoveel ophef veroorzaakt. Toch lijkt het erop dat er ook in Alkmaar over ‘personen’ gesproken is in plaats van over de politieke inhoud van een coalitie. Bijl laat Alkmaar Centraal desgevraagd weten inderdaad bezwaar te hebben tegen het openbaar maken van de gesprekken: “Maar dat gaat alleen over de eerste ronde gesprekken, daar zijn namen van mogelijke wethouders genoemd die het niet persé zijn geworden en die mensen wil ik niet beschadigen. Overigens heb ik geen bezwaar tegen het openbaar maken van de de gesprekken uit de tweede ronde”.

Volgens OPA zouden echter juist de gesprekken uit de eerste ronde onder het label ‘ambtelijk’ vallen omdat daar de griffie bij aanwezig is geweest. De fractie wil openbaring van de verslagen forceren via de Wet open overheid (Woo). Dat verzoek is inmiddels ingediend door OPA-raadslid Henk Adriaanse: “De fractie van OPA betreurt dat dit nodig blijkt te zijn. Uit de diverse publicaties in de lokale pers en uit gesprekken met lokale politici is mij onvoldoende duidelijk hoe het proces rond de coalitie- en collegevorming heeft plaatsgevonden, welke afspraken zijn gemaakt en wie welke conclusies daarin- en daaruit heeft getrokken”.

Ook Adriaanse legt een parallel met de affaire Omtzigt: “Uiteindelijk zijn overigens die verslagen natuurlijk wel openbaar geworden, zoals dat hoort in een democratie”. In principe gaan formatiegesprekken over politieke onderwerpen en voorkeuren voor welke partijen er in de coalitie moeten komen, niet over individuen. Het ‘niet willen werken met bepaalde personen en daar geheimzinnig over doen is politiek ongekend en doet bovendien de Alkmaarse bevolking ernstig te kort.”

Nicole Mulder wordt namens GroenLinks de wethouder in het nieuwe gemeentebestuur van Alkmaar. Daarmee heeft het nieuwe college toch één vrouw in de gelederen, net als het vorige college.  Zij is de komende vier jaar onder andere verantwoordelijk voor de financiën van Alkmaar en was eerder fractievoorzitter in Haarlemmermeer en wethouder in Heemstede. Een van haar nevenfuncties is commissaris bij erfgoedontwikkelaar BOEi, die betrokken is bij de herontwikkeling van de Ringersfabriek en het Slotkwartier in Egmond aan den Hoef.

Oud-Tweede-Kamerlid Joël Voordewind treedt toe tot het college namens de ChristenUnie. Zij voegen zich bij de namen die al eerder bekend werden: Ad Jongenelen namens BAS, Gijsbert van Iterson Scholten namens de PVDA, Robert te Beest uit het CDA, John Hagens voor Leefbaar Alkmaar en Jakob Wedemeijer uit de gelederen van de SP. Jakob Wedemeijer (52) was raadslid in Heerhugowaard en is landelijk bekend geworden als wethouder van Amsterdam en Eindhoven en dagelijks bestuurder van het stadsdeel Amsterdam-Zuidoost. Ad Jongenelen was fractievoorzitter in Heerhugowaard voor Burgerbelang en was tot de fusie met Heerhugowaard wethouder in de gemeente Langedijk. Gijsbert van Iterson Scholten, Robert te Beest en John Hagens zijn plaatselijk al bekend van de lokale politiek in Alkmaar.

De nieuwe coalitie wil verder investeren in de gemeente Alkmaar, zo valt te lezen in het nieuwe coalitieakkoord. Zo wordt er geïnvesteerd in cultuur, sport en de openbare ruimte in de buitenwijken. Voor een beter milieu sluiten de partijen aan bij het schone lucht akkoord en is er ruime aandacht voor klimaat, duurzaamheid en groen.

Volkshuisvesting vinden de samenwerkende politieke partijen een belangrijk onderwerp. In de komende vier jaar moet de woningbouw worden opgestuwd om zo meer aanbod te krijgen voor starters, jongeren, alleenstaanden, gezinnen, ouderen en andere kwetsbare groepen.

Het armoedebeleid wordt geïntensiveerd en toegankelijk gemaakt voor een bredere groep. De zeven partijen willen dat werken zo loont en de armoedeval wordt verkleind. Voor opgroeiende jeugd en kinderen in kwetsbare posities die hulp en aandacht nodig hebben, moet er volgens het akkoord ondersteuning zijn. “We laten zien dat er in Alkmaar plek is voor iedereen en er naar iedereen wordt omgezien”, zo stellen de partijen. In de kernen buiten de stad Alkmaar willen de partijen zorgen voor leefbaarheid, veiligheid en behoud van voorzieningen.

Ten slotte beloven de partijen ruimte te bieden aan alle ondernemers en zorg te dragen voor ‘een gezonde financiële huishouding’. ‘Blijvend lage lasten voor onze inwoners’ is een laatste belofte waar de inwoners deze coalitie aan mogen herinneren.

De samenwerkende partijen dragen ieder een wethouder voor, maar die gaan de taken waarschijnlijk allemaal als parttimers uitvoeren.

Het nieuwe coalitieakkoord van de zeven partijen uit de Alkmaarse gemeenteraad is hier te lezen.

Uit de nevelen van de coalitiegesprekken doemen langzaam de contouren van het nieuwe Alkmaarse college op. Het best bewaarde geheim totnogtoe is wie er namens GroenLinks zal plaatsnemen aan de collegetafel. Het minst verrassend zijn de namen van Robert te Beest die wethouder blijft voor het CDA en die van John Hagens van Leefbaar Alkmaar die afgelopen week bekend werd.

Het Alkmaarse college bestaat uit zeven partijen (Groenlinks, BAS, CDA, PvdA, Leefbaar Alkmaar, SP en ChristenUnie) en evenzovele wethouders. Ook partijen met slechts één zetel leveren dus een ‘eigen’ wethouder, maar niet alle wethouders gaan fulltime aan de slag. Voor de ChristenUnie zingen de namen rond van oud-Tweede-Kamerleden Ed Anker en Joël Voordewind. Voor de ’terug-van-weggeweest’ SP zal waarschijnlijk Jakob Wedemeijer als wethouder gepresenteerd worden. Hij was van 2016 tot 2018 wethouder in Eindhoven. De PvdA heeft binnen de eigen gelederen een geschikte kandidaat gevonden: Gijsbrecht Iterson Scholten. Voor BAS lijkt de zoektocht de grootste uitdaging te zijn geweest, maar uiteindelijk bleek Ad Jongenelen bereid om na zijn wethouders positie in Langedijk in Alkmaar opnieuw als wethouder aan de slag te gaan.

Het lijkt nu aan GroenLinks om het nieuwe college toch nog een toefje diversiteit mee te geven nu de enige vrouw (D66 wethouder Elly Konijn) gedwongen moet stoppen omdat D66 niet langer deel uit maakt van het college. Het is nu vooral de verdeling van de portefeuilles (en dan met name financiën) waar de laatste puzzelstukjes geplaatst gaan worden.

Zondag 3 juli wordt het coalitieakkoord naar de raad gestuurd, die er vervolgens aanstaande donderdag 7 juli (de laatste raadsvergadering voor het zomerreces) iets van moet vinden. Daarmee wordt dan overigens niet volgens het Reglement van Orde gehandeld. Daarin staat dat raadsleden tien werkdagen of veertien kalenderdagen de tijd moeten krijgen om dergelijke stukken door te nemen voor zij zich er over uit moeten spreken. Maar die één zetel meerderheid geeft waarschijnlijk ook zekerheid.