Het mysterie van de oude metalen bol: Johan weet nu alleen wat het níet is

Een roestige, bolvormige kogel wordt vastgehouden door een hand, terwijl er brokken zwart materiaal op de tafel liggen, omringd door gereedschappen en een stopcontactdoos in een werkplaatsomgeving.

Wel of geen eeuwenoud explosief, dat was de vraag toen Johan uit Heiloo een zware, roestige bol blootlegde in zijn tuin. Het voorwerp leek er namelijk wel heel erg veel op, met een afsluitbare holte (voor buskruit?) en al. Uiteindelijk bracht de Explosieven Opruimingsdienst verlossing.

“Ik ben bezig met het plaatsen van nieuwe beschoeiing in de tuin achter mijn huis en tijdens het graven, stuitte ik een paar dagen geleden op iets hards”, vertelt Johan Mantz aan NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal. “Wat ik opgroef, was metaalachtig. Het leek een soort massieve kogel te zijn met een metalen omhulsel. En het was een zware jongen. Op de weegschaal bleek hij tweeënhalve kilo te zijn.”

Nadat Johan wat stukjes had verwijderd van de bol, vond hij het toch wel verdacht veel lijken op iets van een kogel of een granaat. In de afsluitbare holte zou buskruit kunnen worden gestopt. “Toen heb ik ChatGPT gevraagd wat het was en die zei dat het toch wel heel erg sterk leek op een 17e of 18e-eeuwse granaatkogel.” (tekst gaat verder onder de foto)

Diverse roestige metalen voorwerpen, waaronder een bol, spijker en gebroken plaat, liggen op een houten oppervlak.
De metalen bol met alle componenten die erop en eronder zaten, plus rechts nog een onbekend langwerpig voorwerp. foto: NH Nieuws

“Mijn buurman werkt bij het Huis van Hilde, het Archeologie Museum in Castricum, en die hebben er ook nog naar gekeken en konden ook niet plaatsen wat het was. Uiteindelijk heb ik het zekere voor het onzekere genomen en de politie gebeld.” Die schakelde het eigen Team Explosieven Veiligheid in. “Ze vonden hem te zwaar om een granaat te zijn. Zij hebben toch ook de Explosieven Opruimingsdienst ernaar laten kijken. Die zeiden dat het toch iets anders moest zijn.”

“Het gaat inderdaad niet om een explosief”, bevestigt de politie aan NH. Maar wat het dan wel is, is de grote vraag waar Johan een antwoord op hoopt te vinden. (tekst gaat verder onder de foto)

Een roestige granaat ligt in een plastic bakje op de grond, omgeven door aarde.
De metalen bol, voordat Johan deze begon te ontleden. (foto: RVP Media)

De bol zat zo’n 40 centimeter onder de grond tussen boomwortels. “Het lijkt misschien wel iets van een ornament, maar daar is hij eigenlijk wat te zwaar voor. Of een oud landbouwwerktuig? Ik heb geen idee.” Johan kon het niet laten om de bol zelf nader te bestuderen. “Toen het veilig bleek, heb ik de beitel gepakt en ligt hij nu in een aantal delen uit elkaar”, lacht hij.

Johan hoopt dat iemand het mysterie op kan lossen. “Het is dus een grote zware bol met in het midden een holte waar een pennetje in stak. Ook zaten er stukken metaal aan de boven- en onderkant waar dat pennetje in zat.” Onze mediapartner ontvangt graag tips via alkmaar@nhmedia.nl en zal ze dan doorsturen.