Het is de meest vergrijsde gemeente van ons land: Bergen. Eén op de drie inwoners is 65 jaar of ouder, met Schoorl als koploper. De vergrijzing heeft grote invloed op alles, waaronder dus ook de zorg. “De werkdruk neemt toe”, zegt Erik-Jan Hartendorp.
Hij werkt al twintig jaar als huisarts in Schoorl, en heeft daarvan veertien jaar zijn eigen praktijk. Hartendorp heeft veel zien veranderen. “Ik begon met twee assistentes, en heb er nu vijf”, zegt hij tegen NH, mediapartner van Streekstad Centraal. Hartendorp is ook huisartsenopleider en leerling-huisartsen kunnen naar eigen zeggen veel bij hem leren. “Maar waarnemers zijn altijd op de hoede bij mij, zeggen ze. Want mensen mankeren meer.”
De vergrijzing slaat toe van Vaals tot Hollum. Maar de problemen in Noord-Holland zijn het grootst in Heiloo, Texel, Castricum en Schagen. Gemeente Bergen spant daarbij de kroon. “Bij mij komen amper kinderen op het spreekuur. En waar andere huisartsen 1 à 2 huisbezoeken per week hebben, heb ik er 6 op een dag.” Hartendorps veelal oudere patiënten hebben vaak te maken met meerdere ziekten en aandoeningen. “Dat maakt het werk voor mij voor als huisarts wel juist boeiender.”
De huisarts probeert te anticiperen op de vergrijzing en ziet het vooral als het blussen van branden. “Soms bellen mensen te laat. Dan hebben ze bijvoorbeeld een acuut hartinfarct gekregen en hoor je achteraf dat mensen al langer klachten hadden. Assistentes zijn daarom belangrijk. Zij moeten doorvragen en erachter zien te komen hoe ernstig de klachten zijn. Nu bellen mensen nog wel eens niet, of te laat.” (tekst gaat verder onder de foto)
Waar in Bergen al een piek is van de vergrijzing, wordt die in andere gemeenten pas later verwacht. Zo valt het aantal ouderen in de West-Friese gemeente Drechterland nu nog wel mee (22,5 procent), maar stijgt die naar verwachting naar 30,3 procent in 2035.
Opvallend is ook het grote verschil dat verwacht wordt tussen Langedijk en Heerhugowaard, die in de voorspelling nog als losse gemeenten worden gezien en niet als één gemeente Dijk en Waard. Waar Langedijk de komende tien jaar meer zal gaan vergrijzen (29,3 procent), is Heerhugowaard met 22,6 procent juist een stuk ‘jonger’.
Hoe het komt dat Bergen nu al zo vergrijsd is? “Dat heeft ermee te maken dat hier een goede sociale bovenlaag is”, reageert Hartendorp. “Mensen zijn gemiddeld hoog opgeleid, rijk en passen goed op zichzelf. Je ziet in achterstandswijken vaak dat mensen minder oud worden.”
Maar naast uitdagingen in de zorg, heeft de vergrijzing veel meer impact. Bijvoorbeeld op de leefbaarheid in Bergen. Denk daarbij aan verandering van woningaanbod, voorzieningen, sportclubs en verenigingen. In dorpscentrum De Blinkerd in Schoorl zit nog wel een jongerencentrum, maar de vraag is voor hoelang nog, “Je kunt wel een jongerencentrum hebben, maar als er geen jongeren zijn heb je daar ook niets aan”, zegt directeur Andrea Landman van Stichting Welzijn Bergen die het jongerencentrum beheert. (tekst gaat verder onder de foto)
Jaarlijks worden er in het dorp nog wel diverse activiteiten voor kinderen georganiseerd – zoals een zomerkamp, maar Landman merkt dat het aantal deelnemers afneemt. “Jaren geleden zaten we nog op 250 kinderen. Nu op 100. Onze jongerenwerker Maikel Groet geeft aan dat je maar één ding kunt om meer jongeren te krijgen en behouden: betaalbare woningen bouwen. Je moet het weer aantrekkelijk maken om in de eigen gemeente te wonen.”