Gevreesd werd dat ze de prullenbak in konden, maar tijdens de controle groeide de opluchting. Geen van 87 unieke nitraatfilms in de Kunstbunker bleek te zijn beschadigd. Intussen is er van alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat de Castricumse bunker niet opnieuw blank komt te staan, maar er wordt overwogen de hele collectie filmerfgoed te verhuizen.
Op 4 juni ontdekten medewerkers van het Eye Filmmuseum Amsterdam tot hun grote schrik dat er een halve meter water in de opslagbunker stond. Het was al eens eerder nat en toen was een pomp geplaatst, maar die was om onduidelijke reden uitgevallen. Al snel bleek dat de meeste filmblikken voldoende waterdicht waren. Zo’n tien blikken zijn halsoverkop afgevoerd om te vriesdrogen en vacuüm te trekken. En daarna was het even geduld hebben op het resultaat. (tekst gaat verder onder de foto)
“Ik kon geen erge of blijvende schade vaststellen bij geen enkele van die 87 blikken”, blikt filmrestaurator Annike Kross terug met NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal. Goed ingepakt vanwege de schimmel in de bunker, legt ze uit dat nitraatfilms een laagje gelatine hebben, niet bepaald een substantie die goed tegen water bestand was. Maar gelukkig zat geen van de filmrollen vastgeplakt. “We hebben echt geluk gehad.”
Intussen is de bunker voorzien van schotten, zandzakken, een hogere drempel, een extra pomp en de vloer is waterdicht gemaakt. De onderste plank van de kasten worden niet gebruikt. “Maar we maken ons echt grote zorgen, het dreigt vaker hoog water te zijn door veel neerslag. We moeten maar kijken hoe we de winter door komen. We komen hier nu zo’n twee keer in de week langs om te controleren hoe het met de (lucht)vochtigheid is”, zegt Kross. “We zijn er namelijk door de overstroming in juni ook achter gekomen dat deze bunker op het diepste punt ligt hier in de duinen. Al het water moet hierlangs.” (tekst gaat verder onder de foto)
“Wij willen al langer weg uit de kunstbunker en films overbrengen naar een van onze andere opslagbunkers”, vertelt de restaurator. Nitraatfilms kunnen niet zomaar in een loods worden bewaard, laat staan een stuk of 7.000 bij elkaar. Ze vliegen makkelijk in brand en dan zouden ze zelfs kunnen exploderen. “Maar vanwege de benodigde vergunningen voor nitraatopslag lukt dat nog niet.”
Uiteindelijk moet er ergens in het land een mooie nieuwe opslaglocatie komen. De plannen liggen klaar, aldus Kross, maar er zijn geld en vergunningen nodig. “We zijn al langer in onderhandeling met het Ministerie van OC&W, maar door die overstroming is daar wel versnelling ingekomen,”
Overigens zijn de meeste nitraatfilms in de Eye-collectie gedigitaliseerd en gearchiveerd op niet-brandbare ‘safety stock’. “Je wil alleen nooit het nitraat weggooien, omdat je altijd wil kunnen terugvallen op het origineel.”