‘D-Day dichtregels’ op Canadaplein herinneren 80 jaar later aan codeboodschap voor verzet

Een grijze stenen bank met een citaat in het Frans gegraveerd, bedekt met een Canadese vlag, op een plek met bakstenen bestrating.

“Ik hoop maar dat ze hufterproof zijn.” De programmacoördinator van Schoon Alkmaar komt woensdag een kijkje nemen bij de bankjes op het Alkmaarse Canadaplein. Het moet allemaal op en top netjes zijn als donderdag de wethouder wordt verwacht voor een plechtig moment waarbij twee beroemde dichtregels worden onthuld die het Canadaplein zullen sieren. Net als de naam ‘het Canadaplein’ verwijzen ook die dichtregels naar de Tweede Wereldoorlog.

Het Canadaplein is ooit zo genoemd als eerbetoon aan de grote bijdrage van Canada bij het verslaan van nazi-Duitsland. Meer dan 45.000 Canadezen kwamen tijdens die strijd om het leven. Een aanzienlijk deel daarvan verloor het leven bij de bevrijding van Nederland.

De campagne van de geallieerden in Noordwest-Europa begon op D-day, op 6 juni 1944 op de stranden van Normandië. En eindigde met de capitulatie van de nazi’s op 8 mei 1945. Op die dag trokken ook de eerste Canadezen Alkmaar binnen. Zij werden door de uitzinnige bevolking massaal begroet. (tekst gaat verder onder de foto)

Een oude militaire jeep staat geparkeerd voor het Stedelijk Museum Alkmaar, waar mensen buiten verzamelen voor een evenement, met het TAQA Theater De Vest op de achtergrond.
Militaire voertuigen van de Canadese bevrijders zorgden voor de juiste sfeer bij de onthulling van de dichtregels op het Canadaplein. (beeld: Streekstad Centraal)

Vorig jaar juni deed CDA-fractieassistent Ynskje den Brakel-Visser een emotionele oproep, toen D-day 80 jaar oud was. Het besef dat de grote invasie van de geallieerden in Normandië in 1944 onmisbaar is geweest voor onze vrijheid nú, roerde haar zichtbaar.

Haar voorstel van vorig jaar – een plaquette in Alkmaar om D-Day te gedenken – viel meteen in goede aarde. Wethouder Van de Ven zegde toe de twee dichtregels van Pierre Verlaine een plek te geven op het Canadaplein.

Deze dichtregels van een beroemd Frans gedicht werden kort voor D-Day als geheime boodschap vanuit Londen uitgezonden en waren gericht aan het Franse verzet. Het betekende dat de invasie op het punt stond te beginnen.

Ynskje van den Brakel had gezien dat ze in Leiden op een muur waren geschilderd: “Ik vroeg of er daar ook een plaquette van kon komen in Alkmaar. Ik was verbijsterd in positieve zin dat ik veel meer kreeg dan ik had durven hopen. Het is heel simpel geworden, heel eenvoudig en heel mooi.” (tekst gaat door onder de foto)

Een oudere vrouw leest voor bij een microfoon op een open locatie, met een jongen op de achtergrond en een gebouw met "JUMBO" zichtbaar.
Ynskje Van den Brakel-Visser diende het voorstel in en mocht donderdag het resultaat daarvan onthullen. (beeld: Streekstad Centraal)

De regels zijn deze week aangebracht op de stenen bankjes bij het grasveldje op het Canadaplein. Ze zijn bedekt met plastic en ducktape, zodat ze donderdagochtend kunnen worden onthuld tijdens een officiële plechtigheid door de wethouder.

Maar het water uit de hogedrukspuit van Stadswerk zorgde ervoor dat de ducktape vierentwintig uur vóór de onthulling al los liet door de nattigheid. Een aantal woorden ligt daardoor woensdagmiddag al op straat. De locatie is desondanks goedgekeurd door de programmacoördinator Schoon Alkmaar: zijn collega’s hebben de boel aangeveegd en bankjes zijn schoongeboend om de laatste restjes van een achtergelaten milkshake te verwijderen. (tekst gaat verder onder de foto)

Een stenen monument met Franse tekst erop, gedeeltelijk bedekt met zwarte plastic zakken die met ducttape zijn vastgezet. Het bevindt zich naast een bakstenen trottoir.
De hogedrukspuit van Stadswerk heeft de beroemde dichtregels ‘”Les sanglots longs/ Des violons/ De l’automne/ Blessent mon cœur/ D’une langueur/ Monotone’ onthuld, misschien iets eerder dan de bedoeling is. (foto: Streekstad Centraal)

Initiatiefneemster Ynskje van den Brakel sprak donderdag bij de onthulling. Veel voorbereiding had ze niet nodig: “Ik pak gewoon de tekst van mijn bijdrage van 6 juni vorig jaar in de raadscommissie.”

Daarna was het woord aan Jesse van Dijl van het Regionaal Archief Alkmaar. Hij maakte de relatie duidelijk tussen het Canadaplein en de dichtregel. Enkele Canadese Jeeps van 80 jaar geleden zorgden voor de aankleding op het plein.

Rond 11:30 uur was in de Alkmaarse binnenstad het gebeier te horen van de 500 jaar oude herdenkingsklok bovenin de Grote Kerk. Die luidde acht minuten om te herdenken dat 80 jaar geleden Duitsland capituleerde en er een einde kwam aan de oorlog in Europa.