Waarom ligt het vernoemen van straatnamen naar verzetsstrijders die zich in de Tweede Wereldoorlog keerden tegen de Duitse bezetting gevoelig in het huidige tijdsgewricht? Die vraag plaatste Alkmaar in het middelpunt van een landelijke publicitaire storm. De lokale fractie van GroenLinks-PvdA weigert ondertussen de gedane uitspraak toe te lichten, ondanks herhaaldelijke verzoeken daartoe.
De uitspraak werd afgelopen donderdag gedaan door GroenLinks-PvdA raadslid Matthijs de Boer tijdens het bespreken van een motie van VVD, OPA en CDA. Die willen de nieuwe wijk in Stompetoren-West bestempelen als ‘verzetswijk’. De straten zouden dan onder meer de namen moeten krijgen van verzetsstrijders die het leven lieten bij een mislukte verzetsdaad die de geschiedenis inging als de Slag bij Rustenburg.
Naast een procedurele reden om tegen de motie te stemmen (‘daar hebben we een namencommissie voor’) kwam PvdA-raadslid Matthijs de Boer met de uitspraak dat het “momenteel een te gevoelig onderwerp is in het huidige tijdsgewricht om daarover een politieke discussie te voeren.”
Ook na lichte aanpassing van de motie en de mededeling dat zelfs het college sympathiek stond tegenover het idee, stemden alle raadsleden van GroenLinks en PvdA als enigen tegen het voorstel. De motie haalde dus een ruime meerderheid en werd aangenomen. Op zich winst voor de indieners, maar bij VVD-fractievoorzitter John van der Rhee galmde toen de uitspraak over de ‘gevoeligheid van het onderwerp in het huidige tijdsgewricht’ nog na. (tekst gaat verder onder de foto)
Hij deelde zijn verbijstering de volgende dag op sociale media. Een bizarre uitspraak noemt hij het daar. Daarop volgde een storm aan reacties. Die zijn zelfs zo extreem, dat Van der Rhee zelf de reacties maar uitzette. “Politiek is van mening met elkaar verschillen, en daar soms stom verbijsterd over zijn” stelt de VVD’er: “Daar mag je wederzijds iets van vinden. Maar ik zie volstrekt onaanvaardbare aanvallen en reacties op PvdA collega’s. Doe normaal.”
Inmiddels zagen landelijke media een kans voor open doel. Volgens een aantal van hen doelt de PvdA met de opmerking op de situatie in Gaza en het Midden-Oosten. Opiniemakers zoals Bram Moskowicz veroordeelden het tegenstemmen van GroenLinks-PvdA. Daarmee landde nog meer olie op het vuur.
Maar ook het landelijk partijbureau kan de verklaring niet uitleggen. Het verwijst alleen naar het belang om de naamgeving van straatnamen niet via de politiek te laten lopen, maar via de lokale straatnamencommissie. Het is alleen “onhandig gecommuniceerd”, stelt het partijbureau zonder verdere toelichting.
De fractie van GroenLinks-PvdA zelf kiest er voor om niet meer te reageren op vragen van de media. Het plaatste een verklaring op de website dat het bezwaar tegen de motie zich niet richt op de verzetshelden, maar op de procedure. Dat verklaart echter niet de gewraakte uitspraak over de gevoeligheid van het onderwerp ‘in het huidige tijdsgewricht’. (tekst gaat verder onder de foto)
Pogingen van Streekstad Centraal om een woordvoerder te vinden stranden. Fractievoorzitter David Rubio van de PvdA en fractievoorzitter Maaike Kardinaal van GroenLinks houden zich telefonisch onbereikbaar. Per app verwijst David Rubio alleen nog maar naar een verklaring op de lokale website, mogelijk in de hoop dat de mediastorm zo het snelste overwaait.
Zo komt er ook geen toelichting op een eerder voorstel van het GroenLinks-raadslid Maaike Kardinaal die in 2020 voorstelde om meer straatnamen te vernoemen naar vrouwen. VVD-raadslid Marius Wiegman bracht dat in herinnering, toen Matthijs de Boer aanhaalde dat de politiek zich niet moet bemoeien met de naamgeving van straatnamen. Dat vrouwenvoorstel van GroenLinks werd toen afgeschoten door de VVD, met dezelfde argumentatie. Matthijs de Boer antwoordde daarop dat de fractie zich daardoor waarschijnlijk heeft laten overtuigen door het toenmalige standpunt van de VVD.
Ook raadslid Matthijs de Boer wil geen enkele toelichting meer geven op zijn bijzondere woorden tijdens de raadsvergadering van donderdag. Ook hij verwijst weer naar de verklaring over de procedure op de lokale website van GroenLinks-PvdA. Alsof de mobiele telefoon een hete aardappel betreft, beëindigt hij het liefst zo snel mogelijk het telefoongesprek: “Fijne dag en succes met het stuk.”