Auteur: Marcel Plaatsman

Wat voor Antwerpen de kathedraal is en voor Alkmaar de Grote Kerk, dat is voor Egmond aan Zee natuurlijk de vuurtoren. De ‘Noordertoren’, voor wie de geschiedenis kent. En net als de beroemde hoge kerken uit de middeleeuwen is deze toren gefundeerd op leer, op oude koeienhuiden. “Maar hij staat stevig. Daar ga ik tenminste van uit.”

Toch zal menig Egmonder met enige bezorgdheid naar de vertrouwde vuurtoren kijken, want er is lang gedoe om de toren. De buitenkant is opgeknapt, toch blijft het duister. De renovatie is nog altijd niet klaar. “Het duurt en het duurt en het duurt”, zegt Henk Biesboer van de KNRM gelaten. De KNRM is beheerder van het opvallende monument, maar daar waar de redders normaal álles in eigen hand houden, daar zijn ze voor de vuurtoren ook afhankelijk van overheden en raderen die langzaam draaien.

“Deze draait niet, nee”, reageert Biesboer als Streekstad Centraal hem vraagt naar de technische aspecten van de vuurtoren van Egmond aan Zee. “Het is ISO 10. Het licht gaat tien seconden aan en dan weer tien seconden uit.” En dat alleen als het donker is, voor alle duidelijkheid. In de toren zit een sensor en als het begint te schemeren is dat het signaal om het licht te ontsteken. “Als ik mijn jas er overheen gooi werkt ‘ie ook.” Maar nu dus even niet, want de top van de vuurtoren is een bouwplaats. Daar werkt Rijkswaterstaat verder aan de langlopende renovatie van de vuurtoren. “Om tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden de lamp te beschermen is die afgedekt met een kap.” (tekst gaat door onder de foto)

‘Derp’ zonder vuurtoren, het is onvoorstelbaar. De plannen voor het beroemde licht zijn twee eeuwen oud: “In 1823 kwamen ze daarmee”, vertelt Biesboer. “Vervolgens duurde het nog tien jaar voor ze begonnen met bouwen. Pas later is het een monument geworden.” Een monument voor zeeheld Jan van Speijk, inclusief sierlijke leeuw – daar had Nederland in de vroege 19e eeuw behoefte aan, aan zo’n monument. “Die leeuw weegt 3.000 kilo. Ze vonden Egmond er de mooiste plek voor.”

En geef die 19e-eeuwers ongelijk. Op het smalle duin, met de glooiende straatjes van het oude kustdorp er direct achter, steelt deze karakteristieke vuurtoren de show. Iedere toerist maakt er een foto van en eigenlijk heeft ook iedere Egmonder deze vuurtoren wel ergens in z’n telefoon staan. Voor het dorp heeft de toren een grote symbolische waarde. Maar ook voor de zeevaart is de toren nog altijd belangrijk. Daarom draait Rijkswaterstaat ook op voor de kosten. (tekst gaat door onder de foto)

“Als de Kustwacht zegt: we hebben ‘m niet meer nodig, dan trekt Rijkswaterstaat zich meteen terug”, stelt KNRM-man Biesboer nuchter vast. Maar zo is het dus niet. Moderne zeeschepen kunnen op zich wel zonder vuurtorens navigeren, de pleziervaart is nog niet zo ver. “Ze komen wel eens aanvaren, dan denken ze dat dit IJmuiden is. Maar dan hebben ze het lichtsignaal toch niet goed in hun hoofd. Iedere vuurtoren is uniek.” En Egmond, dat is tien seconden licht, tien seconden donker.

Tenminste: als het licht aangaat. “De buitenkant is klaar. En de binnenkant staat strak in de latex, dat heeft onze Sjaak gewoon zelf gedaan.” Want KNRM’ers, ook die van het ‘ouwe zout’ en dus eigenlijk met pensioen, schrikken niet terug voor een klus. “Maar de bovenkant, die is aangetast. Dat gaat Rijkswaterstaat aanpakken.” Vanaf straatniveau is het nauwelijks te zien, maar de rode ringen in de top zijn ‘ernstig verroest’. “Het koperen dak moet van binnen ook worden schoongemaakt”, vult Biesboer nog aan. “Dat gaan ze pas in het voorjaar afronden.”

De vuurtoren heeft op het moment namelijk last van condens, vochtige damp die opstijgt uit het onderste deel van de toren – en er vervolgens slecht uit kan. Daardoor kunnen noodzakelijke werkzaamheden nog niet worden uitgevoerd. En dus blijft het licht gedoofd. Voor de scheepvaart is dat ongunstig, het licht is nódig, benadrukt Biesboer. “Ook voor het aanlanden van de reddingboot bij duisternis is dat geen goede zaak”, stipt hij aan.

Aan de KNRM-mannen zal het verder niet liggen, die werken graag mee. Maar het weer heeft dus ook een rol. Pas in het voorjaar zullen de laatste werkzaamheden worden afgerond, verwacht Biesboer. Dan heeft Egmond aan Zee eindelijk z’n vertrouwde vuurtoren terug.