In een praktijkruimte op de Hogeschool Inholland in Alkmaar krijgt een opvallend blauw figuurtje steeds meer vorm. Met bewegende oren, een scherm als buik en een aaibare uitstraling is zorgrobot Isha allesbehalve een standaard machine. Maar vergis je niet: achter dat vriendelijke uiterlijk schuilt een serieuze missie – het ondersteunen van patiënten bij hun revalidatie thuis.
Het idee voor deze innovatieve zorgassistent ontstond tijdens een toevallig gesprek. Margo van Kemenade, lector Robotica bij Hogeschool Inholland in Alkmaar, raakte aan de praat met een fysiotherapeut die gefrustreerd was over het beperkte herstel van zijn oudere patiënten. “Hij vertelde me dat ze het nut er niet meer van inzien op hun leeftijd. Maar als ze hun oefeningen wel doen, dan kunnen ze echt nog wat van hun leven maken”, vertelt Kemenade. Die observatie vormde het begin voor wat uiteindelijk robot Isha zou worden.
De vergrijzing en het toenemende personeelstekort zetten de zorgsector onder druk. Een deel van de oplossing ligt volgens Kemenade in technologie. “Techniek kan daar aan bijdragen en robots en robotica kunnen de zorg ook menselijker maken.”
Dat klinkt misschien gek, geeft Kemenade zelf toe. “Maar ik bedoel daarmee dat robots het vervelende, saaie of zware werk kunnen doen waardoor een zorgverlener de tijd heeft om een arm om iemand heen te slaan. Daar zit ook heel veel gezondheidswinst in.” (tekst gaat door onder de foto)
Isha is niet zomaar een project: studenten uit diverse studierichtingen werken er al twee jaar intensief aan. In samenwerking met zorgorganisatie Omring wordt de robot stap voor stap ontwikkeld en getest. Elektrotechniekstudent Damian Brandsen is bijvoorbeeld bezig met het verbeteren van de mobiliteit van de robot. “Ik ga zorgen dat Isha ook op een accu werkt. Dan ben je niet afhankelijk van een stopcontact.”
De volledige ontwikkeling – van het 3D-geprinte ontwerp tot de interne elektronica – vindt plaats binnen de muren van de hogeschool. Dat is een bewuste keuze, legt Damian uit aan NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal: “Daarmee houden we de controle over de complete techniek en zijn we niet afhankelijk van andere partijen.”
Ook Margo hecht veel waarde aan die zelfstandigheid, met een duidelijk doel voor ogen: “Ik wil dat Isha wel betaalbaar blijft, zodat ook zelfstandige fysiotherapeuten de robot kunnen aanschaffen om uit te lenen aan hun patiënten. Wij zijn een hogeschool en willen een bijdrage leveren aan het oplossen van actuele vraagstukken. Wij zijn geen commerciële partij en produceren natuurlijk geen robots. Maar wat mij betreft kost Isha straks niet meer dan 6.000 euro.” (tekst gaat door onder de foto)
De ontwikkeling gaat inmiddels een nieuwe fase in. De robot wordt getraind om emoties te herkennen en pijnsignalen te begrijpen. Binnenkort volgt de testperiode bij fysiotherapeuten. Als alles volgens planning verloopt, kan Isha over drie jaar echt worden ingezet in de zorg. Toch is er nog één grote horde te nemen. “De grootste uitdaging is de acceptatie vanuit zorgmedewerkers en de wet- en regelgeving voor medische hulpmiddelen geldt,” stelt Margo.
Voor Margo blijft het niet bij Isha alleen. In haar hoofd borrelt al een nieuw idee: een robot tegen eenzaamheid. “Ik heb gemerkt hoe diep eenzaamheid ingrijpt in het leven van oudere mensen, ook hier in de regio. Samen met de studenten wil ik daarom robotjes maken die de eenzaamheid kunnen verlichten; die bijvoorbeeld ouderen stimuleren iets te ondernemen en ze in verbinding met elkaar kunnen brengen.”