Categorie: politiek

De Alkmaarse fracties van GroenLinks, PvdA en PvdD nemen geen genoegen met de antwoorden van het college op gestelde vragen over het asielbeleid: “Teleurstellend, zeer mager en roept met name meer vragen op.” De fracties stellen nieuwe vragen om duidelijkheid te krijgen. Daarbij benadrukken ze dat het beoogde aantal van 150 asielopvangplekken ongeveer een derde is van de spreidingswet zal opleggen.

De drie fracties stelden hun vragen kort voordat het kabinet Rutte VI crashte door strijd over het asielbeleid, maar het is niet onaannemelijk dat de spreidingswet er uiteindelijk wel komt. Volgens de GL, PvdA en PvdD-fracties wordt met een aantal van 150 opvangplekken een verkeerd beeld geschetst, omdat het er veel meer zullen moeten worden. Daarbij wijzen ze ook op de dringende vraag van het COA en Stichting Nidos aan gemeenten om opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) versneld te realiseren.

“In huidige tijden is het meer dan ooit van belang dat de overheid betrouwbaar is een constructief en effectief beleid voert, ook waar het gaat om zo kosten-efficiënt mogelijk omgaan met gemeentelijke uitgaven”, aldus GL-raadslid Corina Garcia namens de drie fracties. “Ad hoc beleid dat naar verwachting binnen afzienbare tijd weer zal moeten worden aangepast hoort daar niet bij.”

Op 20 juni liet het college van B&W weten dat er ‘op korte termijn’ nieuw overleg met het COA zou komen. GL, PvdA en PvdD willen weten of er al een datum is geprikt. De fracties willen dat dit overleg nog voor het zomerreces plaatsvindt. Daarbij willen ze ook weten waarom het college denkt dat 150 plekken wel genoeg zullen zijn, gezien de “nog altijd schrijnende tekorten aan adequate opvang”, wat het van plan is als blijkt dat er nog rond 300 plekken nodig zullen zijn binnen drie maanden (zoals gezegd, de vragen werden gesteld voor het kabinet viel) en wat de financiële risico’s zijn als gemeente Alkmaar tekort schiet.

Ook willen GL, PvdA en PvdD weten waarom het college van plan is amv’s in het toekomstige AZC Robonsbosweg op te vangen, terwijl internationale organisaties en kinderrechtdeskundigen aandringen op aparte opvang, en of het gehoor zal geven aan en de dringende vraag van het COA en Nidos voor versnelde realisatie van opvang voor deze groep, liefst dus op een andere locatie.

De coalitie spat uiteen. Alweer. Nu niet in Alkmaar maar in Den Haag. En zoals in Alkmaar, viel ook Rutte VI over het asielbeleid. De landelijke VVD wilde nog deze week een akkoord over beperking van gezinshereniging. D66 en ChristenUnie gingen daar niet in mee, maar ook het CDA was er niet over te spreken. Landelijk. Dan naar Alkmaar. VVD- en CU-fractievoorzitters John van der Rhee en Ronald van Veen betreuren de val, maar zijn blij dat hun partijen de poot stijf hielden.

“De val van het kabinet was mijns inziens helaas vrijwel onvermijdelijk, ook al moet het land toch echt gewoon bestuurd worden”, laat Van der Rhee Alkmaar Centraal weten. “Er mag echt wel wat meer verantwoordelijkheid worden genomen. Maar dat de ChristenUnie dus breekt is helaas kenmerkend voor hoe het in Den Haag gaat. Op asiel lagen én liggen de partijen – maar vooral hun achterbannen – heel ver uit elkaar. De VVD heeft nu eindelijk eens voet bij stuk gehouden. Dat waardeer ik zéér, da’s gewoon goed in mijn ogen.” (tekst loopt door onder de foto)

Ronald van Veen is fel. “Doorgaan in dit kabinet heeft geen enkele zin meer. Met name de VVD en het CDA willen telkens de spelregels aanpassen. Dat doe je gewoon niet. Afspraak is afspraak en daar hoort elke kabinetspartij zich aan te houden.” Van Veen ziet geen instroomcrisis, alleen een opvangcrisis door de sluiting van AZC’s. Voor hem is de oplossing dus meer opvang creëren. “Dat de VVD en het CDA nu aangeven dat ze een (gedeeltelijke) stop willen op gezinshereniging is onmenselijk. Niet alleen onvoorstelbaar dat je gezinnen uit elkaar wilt laten leven, maar gezinshereniging is gewoon een mensenrecht!”

D66-fractievoorzitter Simone Meijnen reageert diplomatieker: “De val van het kabinet is betreurenswaardig. Wij hoopten dat de partijen er wel uit zouden komen. Er liggen grote opgaven in Nederland: klimaat, woningbouw, onderwijs. Gezien de uitdagingen van deze tijd, de oorlog in Oekraïne, is niemand gebaat bij stilstand door een politieke crisis.” (tekst loopt door onder de foto)

CDA-fractievoorzitter Gosse Postma was niet bereikbaar, in zijn plaats reageert CDA-raadslid Simon Ruiter. “Premier Rutte kon niet anders, hij was al drie keer aangepakt op zijn eigen partijcongres, drie keer heeft hij het niet waar kunnen maken.” Daar heeft hij volgens Ruiter ook de steun van het volk voor. “Uit peilingen blijkt elke keer dat 80 procent het asielbeleid wil aanpakken.” Hij begrijpt Van Veen’s standpunt, maar wijst op misbruik door asielzoekers. “Dan sturen ze een minderjarige vooruit”. (tekst loopt door onder de foto)

Al betreurt ook Simon Ruiter de val, hij denkt dat veel mensen er niet rouwig om zijn. “Het was een kabinet waar heel lang spanning in zat. Het was gewoon op, dat was al een half jaar zo. Ze kunnen dingen gewoon niet oplossen, hebben er ook het draagvlak niet voor.” Hij verwijst daarbij naar hoe de BoerBurgerBeweging als een bom insloeg bij de provinciale verkiezingen. Wat betreft zijn eigen partij denkt hij dat die zichzelf landelijk eens goed onder de loep moet nemen.

Volgens de peilingen gaan CDA en D66 fors zetelverlies lijden. Daar speelt de opmars van BBB een belangrijke rol in, een partij die overigens net als VVD en CDA een strakker asielbeleid nastreeft.

Zesendertig is precies twee keer achttien. Dat rekensommetje bleek donderdagavond doorslaggevend in de raadsvergadering, waarin werd gestemd over het Alkmaarse referendum. Doordat er maar zesendertig raadsleden aanwezig waren was het technisch mogelijk dat het achttien tegen achttien zou worden. Dan ‘staken de stemmen’, zoals dat heet. En dat is dus precies wat er gebeurde.

Het referendum zelf kon in de raad op een ruime meerderheid rekenen. Alleen de ChristenUnie zei het voorstel niet te willen steunen, omdat de partij niet gelooft in een raadgevend referendum. Een bindend referendum is evenwel niet mogelijk omdat landelijke wetgeving dat tegenhoudt. De ChristenUnie gaf wel aan in te willen stemmen met enkele door de oppositie voorgestelde ‘amendementen’, dat zijn wijzigingen op detailniveau.

Juist bij de amendementen ging het dus mis. Het eerste amendement betrof het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd, specifiek voor referenda. Die moest van 18 naar 16. Het was een amendement waarover Alkmaar Centraal eerder vandaag al sprak met Kıvılcım Pınar van de Partij voor de Dieren, één van de ondertekenaars. Die partij stemde dan ook vóór, net als de andere linkse oppositiepartijen en coalitiepartij D66. 18 stemmen voor. En vervolgens, met hulp van oppositiepartij Forum voor Democratie, 18 stemmen tegen.

“Dan staken de stemmen”, stelde burgemeester Anja Schouten nuchter vast. Het in stemming brengen van de andere amendementen en het voorstel zelf kon daarom niet meer in dezelfde vergadering. Het gehele voorstel zal dus bij een volgende vergadering opnieuw in stemming worden gebracht. “U was vast niet van plan om deze zomer al een referendum te organiseren”, relativeerde de burgemeester de ontstane vertraging.

Bij een volgende vergadering is het van belang dat de stemmen niet opnieuw staken. “Ik roep u op om dan met alle 39 raadsleden aanwezig te zijn.” Want 39, dat is een oneven getal. Zo was het donderdagavond de wiskunde die het Alkmaarse referendum voorlopig terug in de koelkast zette. Voorlopig – maar niet voorgoed.

Het is één van de wensen van de nieuwe coalitie: een eigen Alkmaars referendum. Inwoners van de gemeente kunnen zo direct meepraten over de besluiten die in Alkmaar genomen worden, is de gedachte. Er is in de raad veel steun voor het voorstel, maar over de precieze vormgeving van de Alkmaarse volksraadpleging wordt verschillend gedacht. “We moeten hier voorzichtig mee zijn.”

Een krachtig raadgevend referendum, zonder vereisten aan de minimale opkomst, waarin zeer uiteenlopende kwesties aan de kiezer kunnen worden voorgelegd. Dat is het voorstel ‘Referendumverordening 2023’ dat er nu ligt. Deels worden hierin de ideeën van een ouder voorstel uit 2015 gevolgd, maar dat er geen minimale opkomst is, dat is er bijvoorbeeld nieuw aan. Het laat zien dat het het College menens is: zo min mogelijk mitsen en maren, een sterk referendum, zij het alleen raadgevend – dat moet nou eenmaal van Den Haag.

Mitsen en maren zijn er uiteraard wel in de raad. Oppositiepartijen GroenLinks, Leefbaar Alkmaar, PvdA en Partij voor de Dieren (PvdD) stellen bijvoorbeeld voor om de kieswet anders toe te passen bij het referendum. Waar bij gewone verkiezingen de minimumleeftijd 18 jaar is, zou die voor de volksraadpleging omlaag mogen naar 16, vinden deze partijen: “We verwachten veel van jongeren”, legt Kıvılcım Pınar van PvdD uit. “Ze betalen belasting, ze mogen rijles volgen. Dan mogen ze ook wel meepraten.”

Een ander amendement komt van PvdD, OPA en FvD. Zij willen dat de ‘vage’ bepaling, die stelt dat een referendum over een onderwerp waar al eens een referendum gehouden is niet zou kunnen, uit het voorstel verdwijnt. “Weghalen ja”, zegt Pınar. “En verder vinden we dat de referendumcommissie transparant moet zijn. Er is geen reden voor beslotenheid.”

Pınar is een groot voorstander van meer directe democratie. “Het referendum is daarvoor een middel”, bevestigt hij. Al vindt hij het niet het beste. “Het liefst zouden wij burgerraden zien. Een groep burgers kan dan echt samen overleggen, deskundigen inroepen, met voorstellen komen. Dat zou nog beter zijn.” Maar het College zet dus in op het referendum, niet op burgerraden zoals die bijvoorbeeld in Duitstalig België bestaan.

Voor referenda is Zwitserland natuurlijk het grote voorbeeld. “Maar die hebben daar ook echt wel heel veel ervaring mee”, relativeert Pınar. “Het referendum is een mes met twee kanten. Het is een middel, maar het creëert ook valse verwachtingen. Daarom vind ik dat we dit echt goed moeten brengen. Voorzichtig.” Hij zal de discussie in de raad dan ook zeker volgen, al verwacht hij wel dat PvdD zal instemmen met het Alkmaarse referendum, dat op een grote meerderheid kan rekenen.

Dat het onderwerp ook de Alkmaarders op straat aangaat, bleek wel uit een rondgang in mei dit jaar. Toen toonden veel Alkmaarders zich enthousiast over de directe democratie, al waren er ook kanttekeningen. Net zoals in de raad vanavond.