Hijgend en puffend komen groepjes mensen boven nadat ze een tocht van 127 traptreden hebben afgelegd. Maar eenmaal boven kijkt iedereen de ogen uit. De bezoekers zijn niet de Sagrada Familia of de Notre Dame opgeklommen, maar de vuurtoren van Egmond aan Zee. Waar die normaal altijd anderen in de schijnwerpers zet, staat hij dat zondag zelf. Na anderhalf jaar aan renovatiewerkzaamheden is de vuurtoren van Egmond aan Zee sinds deze week klaar voor de toekomst. En dat moet gevierd worden, dachten de beheerders. Twee uur lang was de vuurtoren zondag gratis toegankelijk.
“We hebben nieuwe ledverlichting, de ramen en de gietijzeren randen eromheen zijn vernieuwd en verbeterd, de koepel is wit geschilderd en er liggen nieuwe tegels bij de ingang”, somt Henk Biesboer, beheerder van de vuurtoren, de renovatiewerkzaamheden van de afgelopen anderhalf jaar trots op. Die waren nodig, vertelt hij, want sommige gedeeltes van de vuurtoren waren ‘behoorlijk verouderd’. “Het is daarom echt fantastisch dat de toren gerenoveerd is.” (tekst loopt door onder de foto)
De werkzaamheden zijn onderdeel van een programma van Rijkswaterstaat waarbij meerdere vuurtorens langs de gehele Nederlandse kust een opknapbeurt krijgen. Het voornaamste doel daarvan is om de vuurtorens duurzamer te maken.
Zondag houdt Henk de wacht bij de ingang van de vuurtoren. Want nu de toegang gratis is en de vuurtoren voor het eerst in de nieuwe staat is te bekijken voor publiek, heeft zich een rij gevormd voor de ingang. “Het is behoorlijk druk inderdaad, maar er kunnen slechts vijftien mensen tegelijk naar binnen. Ik had de drukte eigenlijk wel verwacht, want het is natuurlijk een uniek monument.” (tekst loopt door onder de foto)
Bovenin de toren staat Piet, vrijwilliger bij de vuurtoren, om bezoekers daar van tekst en uitleg te voorzien. Hij is al 65 jaar betrokken bij de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) en kwam wekelijks in de vuurtoren. “Terwijl ik dan aan het vertellen ben schieten er veel reddingsacties door mijn gedachten. Dat brengt wel echt een nostalgisch gevoel met zich mee, want het was altijd heel spannend.”
Henk is minder lang dan Piet betrokken bij de vuurtoren, maar heeft ook genoeg spannende verhalen waar bezoekers hij de bezoekers mee kan trakteren. “Een aantal jaar geleden was het windkracht 12, iets wat hier nauwelijks voorkomt. Toen wilde er een filmploeg vanuit het bovenste gedeelte van de toren opnames maken. De toren bewoog al de hele dag een klein beetje maar toen we eenmaal boven waren begon het alleen maar harder te waaien en begonnen de deuren ook te trillen. Die cameraploeg vroeg of dat wel vaker zo was, en ik zei heel zelfverzekerd ‘ja’. Maar voor mij was het ook de eerste keer dat ik het meemaakte.” (tekst loopt door onder de foto)
De geschiedenis van de vuurtoren, officieel de J.C.J. van Speijk vuurtoren, gaat ver terug. Toen de bouw in 1834 was afgerond, werd de toren opgedragen aan Jan van Speijk, een heldhaftige luitenant-ter-zee, vond ook Koning Willem I. Nadat Van Speijks schip dreigde te worden gekaapt door de Belgen – wat absoluut geen optie voor hem was -, koos hij ervoor om zijn eigen schip op te blazen, waarbij hij en 25 andere bemanningsleden omkwamen. Die daad vond Koning Willem I zo moedig dat hij een gebouw naar de luitenant wilde vernoemen. De keuze van de koning viel op de vuurtoren in Egmond aan Zee.
Jarenlang was de Egmondse vuurtoren een belangrijke, maar door de komst van satellietnavigatie werd de bemanning van de vuurtoren in Egmond aan Zee vanaf 1980 overbodig. De observatietaken konden nu door een landelijke kustwacht worden overgenomen.
Hoewel de vuurtoren al jarenlang een monument is, heeft het nog wel een belangrijke functie. “Het is voor de reddingsbrigade nog altijd een herkenningspunt, maar ook zeker voor recreatievaart. Die functie blijft heel belangrijk”, legt Piet uit aan Streekstad Centraal.
Toch geeft hij bezoekers vooral uitleg over de oude onderdelen in de vuurtoren, bijvoorbeeld de pijlschijf, waarvan exacte locaties kunnen worden afgelezen, en de oude telefoons waarmee die locaties werden doorgeven aan de kustwacht. “Men vindt het prachtig”, ziet Piet. (tekst loopt door onder de foto)
“Ik zag dat de vuurtoren vandaag open is, en iedereen leek het leuk om ernaartoe te gaan”, vertelt een moeder van een gezin met drie jongens uit Zuid-Limburg. Eenmaal bovenin de toren vindt iedereen het ook leuk, behalve één. “Ik vind het wel heel hoog”, zegt een van de jongens terwijl hij naar de grond 28 meter lager kijkt.
Niet alleen toeristen, ook Egmonders zelf komen zondag een kijkje nemen. “De vuurtoren is de trots van ons dorp”, vertelt Derper William. “Dus ik moest er vandaag even bij zijn om te kijken hoe het eruit ziet na de renovatie. Ik vind het erg mooi geworden.”