Ontreddering, verdriet, boosheid. Die emoties strijden bij de eigenaar vaak om voorrang als men het eigen vervoermiddel in vlammen ziet opgaan. Inwoners van de gemeente Dijk en Waard lijken de laatste tijd vaker dan anderen slachtoffer te kunnen worden van deze vorm van criminaliteit. Nadat raadsleden hun zorg uitspraken, gaf burgemeester Maarten Poorter van Dijk en Waard tekst en uitleg tijdens een raadsvergadering. Maar ook de politie moet toegeven: “Na elke brand zijn er altijd meer vragen dan antwoorden.”
De kwestie komt vaker aan de orde in de gemeenteraad. Volgens Poorter bekijkt de gemeente in overleg met de politie welke preventieve maatregelen kunnen worden genomen, zoals extra surveillance.
“Het helpt ook als inwoners direct 112 bellen. Daar waar de verlichting beter moet, zullen we dat ook niet nalaten. We zetten alles op alles om deze problematiek verder aan te pakken.’’ (tekst gaat verder onder de foto)
De cijfers die burgemeester Poorter noemde, legde Streekstad Centraal naast cijfers die de politie eerder had verstrekt. En zag weinig overeenkomst. Drie weken verstreken voor de politie de opnieuw opgevraagde cijfers kon (re)produceren.
Volgens de burgemeester vlogen het afgelopen jaar al 15 voertuigen in brand. Daartoe worden personenauto’s gerekend, maar ook bedrijfsauto’s, vrachtwagens, bromfietsen, snorfietsen of een motor.
In 2021 en 2022 was het vrijwel eens per maand raak. Vorig jaar leek het met zeven branden even iets rustiger, maar inmiddels is er weer een stijgende lijn, stelde burgemeester Poorter. (tekst gaat verder onder de foto)
Het nodige spitwerk in de data van de politie levert nu een derde dataset op, die afwijkt van zowel het eerdere lijstje van Streekstad Centraal als van de gegevens die de politie aan de burgemeester stuurde: 12 in 2020, 14 in 2021 en 12 in 2022. En geen 7 maar 10 voertuigbranden in 2023. Dit jaar tot vijf november: 14, 1 minder dus dan de burgemeester meldde.
De politiewoordvoerder doet een goede poging om uit te leggen waar deze verschillen vandaan komen, waarbij ingewikkelde filters en de lastige manier van registratie de belangrijkste verklaring vormen. “De cijfers die aan de raad zijn verschaft, zijn echter inhoudelijk gecontroleerd door de politie van Heerhugowaard. Hierbij zijn foutregistraties opgeheven, waardoor een afwijking kan zijn ontstaan met betrekking tot eerder opgegeven cijfers.”
Een andere verklaring luidt dat bij een brand het vuur kan overslaan naar andere voertuigen, waardoor het systeem meerdere aangiftes telt voor één brandstichting. (tekst gaat verder onder de foto)
Wat echter vooral vragen opriep, was de uitspraak van de burgemeester dat de politie geen verband kan ontdekken tussen alle voertuigbranden. De burgemeester bevestigde dat veel autobranden zijn aangestoken, maar volgens de burgervader is de aanleiding vaak een conflict in de persoonlijke, zakelijke of relationele sfeer: “Elk geval lijkt op zichzelf te staan.”
Maar bij de 62 autobranden in de gemeente Dijk en Waard is de afgelopen vijf jaar bijna nooit een dader gepakt. De vraag rijst dan waarop Poorter de uitspraken over de aanleiding van de brandstichting baseert.
Dit blijkt geen oorsprong te hebben in het politieonderzoek na brandstichtingen in Dijk en Waard. “Landelijk is er wél wetenschappelijk onderzoek gedaan waaruit blijkt dat aan een brandstichting van een auto meestal een conflict ten grondslag ligt. Zakelijk of in de relationele c.q. privésfeer. Daarop heeft de politiechef van Heerhugowaard de burgemeester gewezen”, legt de voorlichter uit. (tekst gaat verder onder de foto)
Hij stelt dat dit soorten zaken vaak moeilijk ‘rond’ te maken zijn. “Bewijstechnisch is het vaak niet aan te tonen wie erbij betrokken is. Vaak gaan er wel verhalen rond over wie er betrokken zouden zijn bij dit soort incidenten. Jammer genoeg worden die verhalen over het algemeen dan niet met ons gedeeld.”
Hij vervolgt: “In de volksmond wordt snel gesproken ‘dat een pyromaan actief is’. Maar dat is zelden of nooit het geval. Met een autobrand tref je degene waarmee je een conflict hebt direct en de pakkans is meestal laag. Ook omdat de meeste sporen door de intensiteit van de brand verloren gaan.”
Volgens de politiewoordvoerder zou het helpen als mensen die informatie hebben, wel een stap naar voren doen: “Op die manier zou het misschien een halt kunnen worden toegeroepen, want de impact op betrokkenen is altijd groot.”