De gemeenten denderen af op een financieel ravijn, en een brandbrief aan de Tweede Kamer van gemeenten in Noord-Holland Noord is de meest recente poging om de dreigende ellende af te wenden. Wethouder Christian Schouten van Alkmaar wist bijna alle gemeenten te overtuigen om er ook een handtekening onder te zetten: “In anderhalve week is dit rond gekomen. Dat is een recordtempo.”
De gemeenten zitten in de hoek waar de klappen vallen. Het Rijk vergoedt allerlei extra uitgaven van gemeenten niet, bijvoorbeeld van loon- en prijsstijgingen en extra kosten door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de jeugdzorg. ‘Meer taken, minder knaken’, zo vat de wethouder samen hoe het rijk de samenwerking met de gemeenten invult.
In totaal dreigen de Nederlandse gemeenten door de bezuinigingen van het rijk vanaf 2026 vele miljarden euro’s tekort te komen. En vinden dat onrechtvaardig: “Wij moeten de burger straks pijn laten voelen die niet bij de gemeente vandaan komt”, stelt eerder wethouder Schouten ook eerder al in een gesprek met Streekstad Centraal.
De gemeenten in Noord-Holland Noord willen best overheidstaken uitvoeren samen met het Rijk, zoals het is bedacht in wet- en regelgeving. Maar wethouder Schouten schrijft in de brief dat de gemeenten in Noord-Holland Noord zich alleen voelen staan. “Als het Rijk de financiële positie van gemeenten nu niet verbetert, wacht ons een zware tijd met hogere gemeentelijke lasten voor onze inwoners en ondernemers, inkrimpen en/of beëindigen van noodzakelijke gemeentelijke voorzieningen, bezuinigingen in de preventieve jeugdzorg en het laten oplopen van wachtlijsten voor de zorg aan onze jongeren en ouderen. (tekst gaat verder onder de foto)
De meeste gemeenten in Noord-Holland Noord hadden door die gezamenlijke dreiging van het ‘ravijnjaar’ niet lang bedenktijd nodig of ze de brief wilden mede-ondertekenen. De brief eindigt met een oproep om gemeenten niet alleen te laten staan. “Laat de verwachtingskloof van onze inwoners ten opzichte van de overheid niet groter worden. Onze inwoners en bedrijven verdienen het”, zo sluit de brief af.
Als de brief geen effect heeft komt er binnenkort ook een ‘ludieke actie’. De wethouder wil daar nog niet zoveel over kwijt en gaat niet in op allerlei gokjes wat de ludieke actie zou kunnen zijn. Alleen wil hij desgevraagd ontkennen dat kaas of de kaasmarkt er een rol in speelt.
Schouten zegt een optimist te zijn die ervan uitgaat dat de brief en de ludieke actie ertoe zullen leiden dat er volgend jaar alsnog miljarden euro’s extra beschikbaar komen voor de gemeenten. Maar de gemeente moet er toch rekening mee houden dat de bezuinigingen niet van tafel gaan. Daarom begint vanavond de eerste van twee ‘dialoogsessies’ met de raad. In theater de Vest. Tijdens die sessies kunnen raadsleden aangeven waar volgens hen de gemeente het beste op zou kunnen bezuinigen. (tekst gaat verder onder de foto)
Opvallen: wat daar besproken wordt, is geheim: pers en publiek zijn niet welkom. “We willen graag dat raadsleden vrijuit kunnen spreken. Als het weer een sessie wordt in de raadzaal, dan zijn we bang dat iedereen weer in vaste patronen terug glijdt van coalitie tegenover oppositie. Dat willen we een keertje niet.” Hij verdedigt de keuze, maar stelt wel dat het de keuze is van de raad: “De gemeenteraad heeft hier zelf voor gekozen.”
Tijdens deze eerste dialoogsessie ligt volgens de wethouder alles nog open: er zijn geen voorstellen van het college waar de raadsleden iets van moeten vinden. “De raadsleden kunnen vrijuit hun gedachten laten gaan over mogelijke bezuinigingen. Als er later keuzes worden gemaakt, dan zal dat weer in de openbaarheid zijn.”