Heiloo ziet er geen heil meer in om te proberen de kruisingen van de Vennewatersweg op korte termijn veiliger te maken. Het gaat om de kruisingen met de Hoogeweg en Liguster, Lijnbaan, Haagbeuk en Westerweg. De ambities lopen stuk op bezwaren vanuit de omgeving, stelt het college in een brief aan de gemeenteraad.
Vier jaar geleden vernietigde de Raad van State het bestemmingsplan dat de totale herinrichting van de Vennewatersweg mogelijk had moeten maken. Die herinrichting is volgens de gemeente nodig omdat er veel meer verkeer overheen rijdt, vanuit de nieuwe woonwijken Zuiderloo en Zandzoom. De rechter vond dat Heiloo niet genoeg had uitgezocht rond het verkeer en geluid en bovendien niet aannemelijk kon maken dat het naastgelegen duingebied er geen nadelen van zou ondervinden (stikstof).
Er kwam een nieuw plan. Maar om tijd te winnen werden omgevingsvergunningen verstrekt om zo de kruisingen in de Vennewatersweg alvast aan te kunnen pakken. Maar toen gooide Omgevingsdienst NHN zand in de raderen van de gemeenteplannen: de rugstreeppad zou zomaar gestoord kunnen worden in zijn winterslaap. De geruststellende conclusie van de gemeente na onderzoek – er zitten geen rugstreeppadden – was volgens de omgevingsdienst te kort door de bocht. Toch weer vertraging dus. (tekst gaat verder onder de foto)
Meer huizen betekent meestal ook meer verkeer. In dit geval neemt de verkeersdruk op de Vennewatersweg in Heiloo toe. (foto: Streekstad Centraal)
En recent heeft het Heilooër college zitten rekenen met doorlooptijden. In een brief aan de raad laat ze weten dat het traject zo maar 1,5 jaar kan duren als de bezwaarmakers naar de rechter stappen. En dat is ongeveer net zo lang als wachten op een nieuw bestemmingsplan. Het doorzetten van de losse omgevingsvergunningen levert dus geen tijdswinst meer op.
Volgens het college is dat de schuld van de bezwaarmakers, die verkeersveiligheid niet belangrijk genoeg zouden vinden: “Het is jammer dat een handvol bezwaarmakers op deze manier zorgt voor behoud van de verkeersonveilige kruispunten. Dagelijks steken veel fietsers, met name scholieren, de Vennewatersweg over.”
En er volgen meer verwijten: “Ook zijn de kosten voor de reconstructie na jaren vertraging enorm toegenomen. Kosten die voor rekening komen van de gemeente, en daarmee de gemeenschap. Een behoorlijke aansluiting op de nieuwbouwwijk Zuiderloo moet hierdoor ook langer wachten, waarmee ook deze inwoners worden geraakt door de vertraging.” (tekst gaat verder onder de foto)
In april was er nog een aanrijding tussen een fietser en een auto op de kruising met de Veldbies. Dit is een van de plekken die de gemeente snel veiliger wilde maken. (foto: Streekstad Centraal)
Maar volgens bezwaarmaker Stichting Heilloze Weg was de kans altijd al heel groot dat de genomen besluiten niet correct zijn en door het college aangepast moesten worden. Dat ligt volgens de stichting aan het ontbreken van “een stikstofvergunning” en een ontheffing waarvoor Heiloo volgens Heilloze Weg niet in aanmerking komt.
Of dat zo is, zullen we nu nooit weten omdat Heiloo de omgevingsvergunningen voor de aanpak van de kruisingen heeft ingetrokken. Daardoor worden alle bezwaren tegen de omgevingsvergunningen niet meer behandeld.
Heilloze Weg verdedigt zich bovendien tegen de aantijgingen: “Iedereen dient zich aan de wet te houden, dus ook de gemeente Heiloo en dus het college. Het college dacht een geitenpaadje te hebben gevonden om de wet te omzeilen.” Heilloze Weg denkt dat het ontbreken van een stikstofvergunning de gemeente parten heeft gespeeld: “Het college moet zelf haar werk goed doen. En zelf het boetekleed aantrekken voor broddelwerk.”
Een auto is donderdagmiddag over de kop geslagen op de afrit A9 bij Akersloot. Het letsel van de inzittenden was ernstig genoeg om de traumahelikopter op te roepen. Die bood extra medische hulp aan de inzittenden, naast de inzet van het ambulancepersoneel en de brandweerlieden.
De auto reed vanuit de richting Beverwijk over de A9. Bij de afrit Akersloot botste de auto op een RIMOB. Deze Rimpelbuis‑Obstakel‑Beveiliger is een systeem, vaak in een v‑vorm gemonteerd, dat is ontworpen om klappen te absorberen wanneer voertuigen frontaal ertegen botsen.
Na de botsing sloeg de auto over de kop en belandde ondersteboven op het wegdek. Door het ongeval werden de twee rechterrijstroken en de afrit volledig afgesloten.
Minstens één inzittende ging per ambulance mee naar het ziekenhuis. Over het letsel van de slachtoffers is niks bekend.
Een bouwrijp terrein gaapt bij Egmond aan den Hoef voorbijgangers aan. De borden vertellen dat het om Bouwproject Delversduin gaat. Het project aan de rand van het Noordhollands Duinreservaat ligt weer stil. Er wordt door veel Egmonders reikhalzend uitgekeken naar nieuwe woningen, omdat de bevolking vergrijst en de jeugd wegtrekt. Maar stikstof houdt alles tegen. “Door dit kabinetsbeleid kunnen we helemaal niets meer in deze gemeente”, stelt wethouder Ernest Briët: “De boel zit compleet op slot.”
Als de gemeente Bergen nog woningen wil kunnen bouwen, moet er iets grondig veranderen aan het landelijk beleid. Volgens Briët was het vorige kabinet met VVD-minister Christianne van der Wal op de goede weg, maar is deze – nu demissionaire – regering de weg kwijt. De gemeente Bergen heeft naar eigen zeggen behoefte aan duidelijk beleid, waarmee de woningbouw in de Egmonden, Bergen en Schoorl weer op gang komt. (tekst gaat verder onder de foto)
Dertig procent van de gemeente Bergen bestaat uit Natura2000-gebied, dat beschermd wordt door stikstofregels. Daardoor ligt de woningbouw volledig stil. (foto: aangeleverd)
Want de leefbaarheid in de dorpen staat volgens Briët zwaar onder druk. Er dreigt door het vertrek van jongere mensen zelfs ontwrichting van de samenleving: scholen krijgen te weinig leerlingen, sportclubs hebben te weinig leden, de brandweer in de dorpen kan geen geschikte vrijwilligers meer vinden. “Alleen nieuwe woningen kunnen zorgen dat er voldoende jonge gezinnen in de regio blijven en onze gemeente vitaal blijft”, stelt de wethouder.
Hij noemt nog twee voorbeelden van woningbouwprojecten in de gemeente die met dit kabinetsbeleid voorlopig op de tekentafel blijven: “Bij VV Adelbert in Egmond-Binnen is op zich ruimte voor 150 woningen. Met de huidige beperkingen door regelgeving komen we daar nu niet verder dan vijf woningen.”
En in Schoorl kan voorlopig ook bijna niks, met de Schoorlse Duinen als belangrijk Natura2000-gebied naast de deur. De plannen voor nieuwe woningen bij het dorpscentrum komen voorlopig niet van de grond als er niet gauw nieuw landelijk beleid komt.
Bergen heeft daarom deze week een brandbrief gestuurd naar minister-president Schoof, die eerder de stikstofcrisis naar zich toetrok en er ‘Chefsache’ van maakte . Hij is voorzitter van een taskforce, maar het kabinet viel voordat er iets concreets uit zijn handen kwam. (tekst gaat verder onder de foto)
Egmond-Binnen is een van de dorpen waar bijna geen nieuwe woningen meer kunnen worden gebouwd. (foto: Streekstad Centraal)
Bergen wil speciale aandacht van de regering voor gemeenten zoals Bergen die extra afhankelijk zijn van goed stikstofbeleid vanwege hun ligging nabij Natura 2000-gebieden.
De Bergense stikstofwethouder Ernest Briët was voorheen directeur van Landschap Noord-Holland. Hij weet dat de natuur te lijden heeft onder de stikstofdeken die neerslaat in de duinen: “De natuur verschraalt, vegetatie wordt eenzijdiger, insecten en vogels verdwijnen. De stikstofneerslag moet teruggedrongen worden. Een derde van onze gemeente bestaat uit Natura2000-gebied. Dat moeten we koesteren.”
Het college vraagt in de brief dan ook niet om een administratief foefje van het kabinet waarmee de stikstofuitstoot voortaan weer genegeerd kan worden. “We willen juist toekomstbestendig kabinetsbeleid om de stikstofdeken te verlichten. Het vorige kabinet had 20 miljard euro uitgetrokken om agrarische bedrijven op te kopen zodat de veestapel kon worden ingekrompen. De agrarische sector is de grootste uitstoter van stikstof. BBB heeft daartegen een blokkade opgeworpen en er is niets voor in de plaats gekomen.” (tekst gaat verder onder de foto)
Woningbouw in Heiloo. Gemeente Bergen wil van het Rijk een oplossing voor het stikstofprobleem, anders kan dit in Bergen voorlopig niet. (foto: Streekstad Centraal)
Daarom vraagt Bergen om nieuw kabinetsbeleid dat wél iets oplevert om de stikstofuitstoot te verminderen. Briët beseft dat dit kabinet al demissionair is en de volgende verkiezingen naderen. Het is daarom misschien ook wel een signaal aan de kiezer die de vorige keer massaal op partijen heeft gestemd die zich tegen het vorige kabinetsbeleid keerden.
Briët ontkent niet dat dit signaal van de gemeente Bergen misschien ook wel bij de kiezer terecht moet komen. “Het is bijna onmogelijk om de stikstofdeken te verlichten zonder dat het de agrarische sector raakt. En de natuur heeft die verlichting echt wel nodig.”
Een motorrijder is in de nacht van woensdag op donderdag gewond geraakt bij een eenzijdig ongeval op de Abe Bonnemaweg in Heerhugowaard.
Het ongeval gebeurde rond 01:40 uur. De motorrijder kwam uit de richting van het Strand van Luna toen hij uit de bocht vloog. Gelukkig reed er een automobilist achter de motorrijder die het zag gebeuren. De bestuurder stopte direct en waarschuwde de hulpdiensten.
Ambulancepersoneel heeft de man langdurig behandeld en daarna met spoed naar het ziekenhuis gebracht.
Een bergingsbedrijf heeft de fors beschadigde motor meegenomen.
Verklaringen in het Engels, Arabisch en Nederlands op de facebookpagina van de Bilal Moskee in Nieuw-Overdie. De moskee bevindt zich plots in een internationale mediastorm, nadat hun imam Youssef Msibih met een delegatie van Europese imams op bezoek ging bij de Israëlische president Herzog. De kwestie roept vooral heel veel emoties op. Geloofsgenoten schelden hem op social media de huid vol, maar hij krijgt ook bijval.
Die steun moet hij in ieder geval missen van het bestuur van de moskee in Nieuw-Overdie. Die heeft al verklaard dat er binnen de moskee geen plek meer is voor de imam. Tegelijk pleit het bestuur voor verdraagzaamheid. “Het is belangrijk dat we ons als gelovigen blijven richten op verbinding, respect en onderlinge solidariteit.”
Youssef Msibih (op de hoofdfoto direct rechts van de Israëlische president, in de lichte kleding) was zo’n tien jaar aan de Alkmaarse moskee verbonden. De moskee wist niet dat hun imam zich bij een delegatie had aangesloten van Europese imams die naar Israël zou gaan. Hij had tegenover de moskee alleen gemeld een tijdje afwezig te zijn wegens ‘persoonlijke omstandigheden’. Behalve Msibih was er een Alkmaarder en een Langedijker mee met de delegatie naar Israël, maar zij hebben geen functie bij de moskee. (tekst gaat verder onder de foto)
De vernieuwde Bilal Moskee aan de Montalbaen in de Alkmaarse wijk Nieuw-Overdie. (foto: Google Maps)
Nadat het bezoek aan Herzog maandag bekend werd, kwam er scherpe kritiek, vooral vanuit de moslimgemeenschappen in Nederland en België. De delegatie, onder leiding van de Franse imam Hassen Chalghoumi, was uitgenodigd door een Israëlische organisatie en werd gepresenteerd als een vredesmissie. De groep veroordeelt de politieke islam en groeperingen zoals Hamas en Hezbollah.
Chalghoumi staat bekend om zijn standpunten tegen islamitisch extremisme, antisemitisme en complottheorieën. Hij zoekt actief toenadering tot de joodse gemeenschap in Frankrijk, wat hem zowel lof als kritiek heeft opgeleverd.
Zijn opvattingen hebben hem tot een controversieel figuur gemaakt, zowel binnen als buiten de islamitische gemeenschap. Voorstanders prijzen hem als een bruggenbouwer, terwijl critici – ook vanuit moslimkringen – hem soms beschuldigen van te dicht aanleunen tegen de Franse overheid of het simplificeren van religieuze kwesties. (tekst gaat verder onder de foto)
De Franse imam Hassen Chalghoumi (foto: Wiki Commons / fotograaf Guillaume de Paris, France, CC 2.0)
Onderdeel van de ontmoeting met de Israëlische president Herzog was het zingen van een Arabische versie van het Israëlische volkslied. Met name beelden van de Alkmaarse imam Youssef die naast Herzog staat zorgden voor flinke verontwaardiging. “Voor Herzog zingen, terwijl Palestijnen worden uitgehongerd en levend verbrand, is geen vredesboodschap. Het is verraad,” klinkt het online.
Imam Youssef heeft nog geen publieke reactie gegeven. Ondertussen hebben ook andere moskeeën zich gedistantieerd van zijn deelname. De kritiek luidt dat religieuze leiders geen politieke bijeenkomsten moeten bijwonen die het leed van de Palestijnen negeren. Het zwijgen van imam Youssef wordt door velen niet gezien als neutraal, maar als steun aan het Israëlische kamp.
Daarbij wordt imam Youssef Msibih uitgemaakt voor huichelaar, hoerenzoon, schandvlek en duivel. De Bilal Moskee veroordeelt alle extreme reacties. “Wij roepen iedereen op tot verantwoordelijk gedrag en het zoeken van opbouwende dialoog binnen de kaders van de wet en onze geloofswaarden.”
Het bestuur van de Bilal Moskee reageerde woensdagmiddag niet op vragen van Streekstad Centraal om een toelichting op het besluit om de imam de deur te wijzen. (Hoofdfoto: X.com / @dahrinoor2)
Wie de komende weken in de avond en nacht met de auto een rit maakt tussen de westelijke ringweg en Alkmaar-Noord, moet waarschijnlijk een stukje omrijden. Vanaf maandag wordt de Huiswaarderburg geschilderd. Dan is de brug elke werkdag tussen 20:00 en 5:00 uur afgesloten voor verkeer.
De afsluiting duurt tot zaterdag 2 augustus. De brug moet weer geschilderd worden om de brug te beschermen tegen slijtage en roest. Dan moet de brug open staan en kan er dus geen verkeer overheen.
Het autoverkeer dat hier het Noordhollandsch Kanaal wil oversteken, volgt dan een omleiding over de Tesselsebrug bij bedrijventerrein Overstad. De omleidingsroute staat aangegeven op gele borden.
Het is dinsdagochtend even rustig voor de NoorderArcade, omdat het iets te hard waait. Maar eigenlijk zitten er elke dag wel daklozen en andere mensen die overlast geven langs het water bij de ijsbeer aan de Noorderkade. Daarom is er een camera geplaatst die de omgeving in de gaten houdt. Ondernemers rond het plein zijn sceptisch: “Denk je nu echt dat die daklozen zich daar iets van aantrekken?”
Het plein staat er op deze julidag op zich mooi bij. De groenvakken bloeien en zorgen voor sfeer. Overal zijn leuke plekjes om te zitten. In korte tijd is de plek populair geworden bij bewoners, winkelend publiek en horecabezoekers vanwege het water, de bloembakken, de houten zitbanken en het recent geplaatste beeld van een ijsbeer die de hele dag in het Noordhollandsch Kanaal plast. (tekst gaat verder onder de foto)
De camera en de plek waar het vaakst overlast wordt ervaren door de omwonenden. (foto: Streekstad Centraal)
“Die ijsbeer gaat volgens mij vaker op de foto dan het Waaggebouw”, stelt een bewoner van de NoorderArcade. De ijsbeer mag van de bewoners wel blijven, maar dat geldt niet voor de daklozen en andere lieden die overlast geven. Ook die hebben het plein voor de Ringersfabriek ontdekt als hangplek.
“Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. De hele dag bier zuipen en drugs gebruiken. Het gaat om een harde kern van een man of 10, met ongeveer 20 anderen die je minder vaak ziet. Ze barbecueën met vlees van de Albert Heijn dat ze wel of niet hebben afgerekend. Twee figuren hebben zelfs een bootje. Als Handhaving komt, verplaatsen ze de barbecue snel naar de boot. Dan kunnen ze er niets van zeggen”, beschrijft een bewoner de situatie. (tekst gaat verder onder de foto)
De fonteintjes worden gebruikt als gratis water om de afwas te doen na een barbecue of om zich soms te wassen. (foto: Streekstad Centraal)
Een andere bewoner vertelt hoe hij ziet dat ze in de afvalbakken plassen: “Ze hebben overal schijt aan. Bekeuringen betalen ze niet. Dat doet de sociale dienst voor ze.”
Op een gegeven moment was voor een grote groep bewoners rond het Ringersplein de maat vol. Ze vonden gehoor bij burgemeester Anja Schouten. Volgens haar is er sprake van ernstige, terugkerende overlast die de veiligheid en leefbaarheid in het gebied aantast.
Het gaat om openbare dronkenschap, geluidsoverlast door harde muziek, psychisch ontregeld gedrag, openlijk drugsgebruik en vermoedelijke drugshandel. Net als omwonenden constateert de gemeente dat er wordt geplast en zelfs gepoept in de openbare ruimte. (tekst gaat verder onder de foto)
De camera van de gemeente is maandag opgehangen. (foto: Streekstad Centraal)
De overlast is iets van de laatste maanden. “Vorig jaar hadden we nergens last van. Maar nu zijn ze de hele dag luidruchtig, intimideren en schrikken mensen af om hier ook te zitten. Met handhaving spelen ze een kat en muis spel dat ze vaak winnen. Daardoor voelen ze zich hier heer en meester”, stelt een omwonende.
Ook horecabedrijven aan het plein ondervinden inmiddels forse hinder. Zo meldt de bedrijfsleidster van Stadsstrand De Kade dat haar zaak herhaaldelijk is getroffen door inbraken waarbij drank werd gestolen. “Op onze eigen camerabeelden herkennen we steeds dezelfde mensen. Ze komen dagelijks langs, willen gebruikmaken van ons toilet, gaan bij gasten aan tafel zitten en draaien harde muziek.”
Ze verzucht: “Ik ga vandaag voor de achtste keer aangifte doen van diefstal. Er is weer drank gestolen. Het kost heel veel tijd en energie, en je vraagt je af of het iets helpt. Ik weet van een enkele keer dat de politie een dakloze wist aan te houden met drank bij zich van ons. Dat is toen teruggebracht. Maar meestal hoor je niets meer van je aangifte.” (tekst gaat verder onder de foto)
Volgens de bedrijfsleidster wordt er vaak gestolen door de daklozen en vallen ze klanten lastig. (foto: Streekstad Centraal)
In overleg met de politie, handhaving en de officier van justitie heeft burgemeester Anja Schouten besloten tot het tijdelijke cameratoezicht. De camera is bedoeld om de situatie in kaart te brengen en escalaties te voorkomen. De camera blijft voorlopig tot eind september. Dan wordt bekeken of verlenging noodzakelijk is.
Als de bedrijfsleidster van Stadsstrand De Kade hoort dat de camera er nu hangt, is haar reactie exact dezelfde als die van de bedrijfsleider van een ander restaurant aan het plein, Heinde en Ver: “Denk je dat die mensen zich daar iets van zullen aantrekken?” (tekst gaat verder onder de foto)
Het plein staat er op deze julidag erg mooi bij. (foto: Streekstad Centraal)
Dat er nu ook een alcoholverbod geldt op het hele plein en omliggende straten, wordt door haar betreurd. Ook al zijn de horecaterrassen en evenementterreinen van het verbod uitgezonderd: “Het gaat ook ten koste van de leuke sfeer op het plein op zonnige dagen. Dan meren hier onze klanten aan met een bootje en vonden zij het ook altijd leuk om te dobberen en een drankje te doen. Dat mag dan nu niet meer.”
Politiegegevens bevestigen dat sinds april de overlast en meldingen sterk zijn toegenomen. Ondanks eerdere maatregelen zoals extra toezicht, waarschuwingen voor verblijfsontzeggingen en handhaving op muziekoverlast, bleef de situatie verslechteren.
Volgens het besluit van de burgemeester is de verwachting dat de zomermaanden voor een verdere toename van de overlast zullen zorgen, juist omdat het gebied populair is bij het publiek. (tekst gaat verder onder de foto)
Sommige lieden die vaak overlast geven op de Noorderkade, beschikken over een bootje. (foto: aangeleverd)
Pleinstewards, die al in de binnenstad actief zijn, krijgen de Noorderkade nu ook als werkgebied toegewezen. Aan mensen die herhaaldelijk overlast veroorzaken kan een tijdelijk verblijfsverbod worden opgelegd.
Het cameratoezicht en het alcoholverbod maken deel uit van een bredere aanpak van overlast in de binnenstad van Alkmaar. Burgemeester Schouten benadrukt dat naast toezicht ook wordt ingezet op structurele oplossingen. Zo wordt het zorgaanbod voor de betrokken doelgroep versterkt. Daarbij wordt gekeken naar opvang, begeleiding en verslavingszorg voor dak- en thuislozen die nu deels op straat leven. (tekst gaat verder onder de foto)
De pissende ijsbeer is in korte tijd populair geworden in Alkmaar. (foto: Streekstad Centraal)
“Het gaat niet alleen om handhaven en beboeten,” aldus Schouten in haar toelichting. “We willen ook inzetten op ondersteuning, om deze groep perspectief te bieden en tegelijkertijd de leefbaarheid voor de rest van de stad te herstellen.”
Eind september moet blijken of de maatregelen effect hebben gehad – en of er structurele stappen nodig zijn om de Noorderkade weer de prettige plek te laten zijn voor het publiek waar het voor bedoeld is.
Na drie jaar toegewijd monnikenwerk is het archief van het Alkmaarse Kaasdragersgilde bijna klaar om te worden overgedragen aan het Regionaal Archief Alkmaar. Een mijlpaal in de geschiedenis van het gilde, dat al 452 jaar bestaat en al die tijd een opvallende rol speelt op het Waagplein: “Drie meter geschiedenis van broederschap”, stelt amateur-historicus Joris Jan de Vries.
Samen met kaasdrager Jette de Vries (nee, geen familie) heeft hij hier jarenlang vrijwillig zijn vrije uurtjes aan opgeofferd. Alle Kaasdragers hebben een bijnaam. Daarom staat Jette binnen het gilde al bijna 40 jaar bekend als De Bougie.
Als er nog een bijnaam voor Joris Jan bedacht moet worden, komt De Griffier misschien in aanmerking: als een klassieke, gilde-achtige eretitel, passend bij iemand die zich heeft bekwaamd in het lezen en ordenen van eeuwenoude handschriften.
Joris Jan is geen kaasdrager, maar wel een geboren Alkmaarder met een passie voor geschiedenis en genealogie. “Ik heb altijd iets gehad met de stad en de verhalen. Als kind liep ik al tussen de Edammertjes op het plein. Nu mag ik meedoen aan het bewaren van het verhaal.” (tekst gaat verder onder de foto)
Kaasdrager Jette de Vries (met groene cirkel) heeft al bijna 40 jaar de bijnaam De Bougie, omdat hij vroeger in de autohandel zat. (foto: Streekstad Centraal)
Groene, Rode, Gele en Blauwe hoedjes, zo herken je al eeuwenlang de leden van de vier ‘vemen’. Het Kaasdragersgilde van Alkmaar bestaat officieel sinds 1593. De gildeleden – altijd 28 mannen, verdeeld over deze vier groepen – vormen de dragers die met hun typerende drafje de kazen over het Waagplein vervoeren. Een traditie die wereldwijd bekend is. Zoveel geschiedenis leidt ook tot veel verhalen, verstopt in een groot archief.
Wat begon met de vraag of Joris Jan iets kon achterhalen over twee schilderijen in de kaasdragerskamer, groeide uit tot een ware archiefoperatie. “Ik had al ervaring met oude handschriften en archieven, maar wat ik hier aantrof was ongeordend, dubbel, en deels onleesbaar. Maar ook fascinerend. Elke map, elk vergeeld vel bleek een inkijkje in de wereld van het gilde.” (tekst gaat verder onder de foto)
In 2023 bestond het Kaasdragersgilde 450 jaar. (foto: Streekstad Centraal)
“Op een gegeven moment lag er een enorme stapel dozen, mappen, enveloppen en losse documenten,” vertelt Joris Jan. “Van kasboeken tot ledenlijsten, van uitnodigingen tot reglementen — alles zat door elkaar. Elk document is door onze handen gegaan. Alles is geschoond, geordend en geclassificeerd.”
Het resultaat is een volledig geordend en geïnventariseerd archief, waarvan de oudste stukken ruim 150 jaar teruggaan. Er was nog veel meer geweest, als de Alkmaarse brandweer in de jaren ’50 niet met een waterstraal een raampje kapot had gespoten van het Waaggebouw. Dat gebeurde tijdens een demonstratie voor het publiek op het Waagplein. Een groot deel van het archief belandde daardoor enkele jaren later zwaar beschimmeld bij het oud vuil. (tekst gaat verder onder de foto)
Na het ordenen en schonen van het archief van het Kaasdragersgilde is nog ongeveer drie meter aan archiefstukken over. (foto: Streekstad Centraal)
Van het archief dat nog gered kon worden en de jaren daarna weer groeide, hebben Jette en Joris Jan bijvoorbeeld honderden namen van kaasdragers in kaart gebracht, teruggaand tot de oprichting. “We hebben inmiddels meer dan 90 procent geïdentificeerd,” zegt Joris Jan. “Soms met bijnaam, soms met dienstjaren, en soms alleen een spoor in een benoemingsbrief.”
Het archief geeft veel antwoorden, maar zorgt ook voor nieuwe vragen. Daarbij is de hulp van het publiek welkom: er zijn vier bijnamen van kaasdragers van circa 100 jaar geleden waarbij niet duidelijk is wie deze mensen zijn: Petroleum, De Schar, De IJffeltoren en De Zoeloe. Als er een belletje gaat rinkelen bij een nazaat van die kaasdrager, dan houden Joris Jan en Jette zich aanbevolen voor de gouden tip. Graag even melden bij Jette.devries@planet.nl.
Wat het project bijzonder maakt, is niet alleen de inhoud van het archief, maar vooral wat het laat zien over de sociale samenhang binnen het gilde. “Het woord broederschap is hier geen loze term,” zegt Joris Jan. “Je ziet door de eeuwen heen hoe sterk de onderlinge band is. Kaasdragers zorgen voor elkaar, ook buiten het Waagplein.” (tekst gaat verder onder de foto)
De weduwen van kaasdragers tekenden elke maand voor de contante ontvangst van de uitkering uit het weduwenfonds. (foto: Streekstad Centraal)
Een treffend voorbeeld is het zogeheten weduwenfonds, waarin tot in de jaren ’70 geld werd uitgekeerd aan achterblijvende families. Er is correspondentie gevonden van een kaasvader met een drager die in de gevangenis zat, waarin blijkt dat het contact met diens gezin werd onderhouden. Zonder oordeel, maar met menselijke zorg. Jette stelt: “Zulke documenten laten zien dat het gilde altijd een sociale gemeenschap is geweest, niet alleen een werkeenheid.”
Eén van de opvallendste verhalen uit het archief speelt zich af tijdens de Bataafse Republiek, rond 1795. In deze turbulente tijd, waarin de oude orde moest wijken voor revolutionaire idealen, werden verschillende kaasdragers ontslagen wegens hun Oranjegezindheid. “Dat was ongekend,” zegt Joris Jan. “Maar wat nog uitzonderlijker is: er werd daarna een volksraadpleging georganiseerd — een soort referendum avant la lettre — waarin de stad mocht stemmen of deze mannen weer mochten terugkeren.” (tekst gaat verder onder de foto)
Jette de Vries (links) en Joris Jan de Vries delen weliswaar hun achternaam, maar zijn geen familie van elkaar. (foto: Streekstad Centraal)
Uiteindelijk werden velen van hen herbenoemd. “Dat is voor mij het mooiste voorbeeld van hoe het gilde altijd midden in de samenleving heeft gestaan. Vrijheid, gelijkheid, broederschap — die idealen vonden toen letterlijk hun weg op de kaasmarkt,” zegt hij met zichtbare bewondering.
Het archief laat ook zien hoe de kaasdragers vroeger veel meer waren dan ceremoniële figuren. Ze waren sjouwers, sterke mannen die alles wat in Alkmaar werd aan- of afgevoerd over de kades trokken. Niet voor niets komt de uitdrukking “vechten tegen de bierkaai” uit dit soort werk: je legde het af tegen zulke gespierde types. (tekst gaat verder onder de foto)
De vele reglementen voor de markten in Alkmaar leidden tot bureaucratie, maar zorgden ook voor papierwerk, eerlijke handel en maakten een einde aan willekeur. (foto: Streekstad Centraal)
Toch was hun positie niet vanzelfsprekend. “In de 16e eeuw ontstond er behoefte aan regulering van de markt,” legt Joris Jan uit. “Zodat er eerlijke tol werd geheven, en er toezicht kwam op wegen en meten. Vanuit die behoefte ontstond het gilde.” Dat het tot op de dag van vandaag bestaat, is volgens hem te danken aan het vermogen zich telkens opnieuw uit te vinden — zonder het verleden te verloochenen.
Het archief bevat niet alleen officiële stukken, maar ook talloze kleine verhalen die het gilde kleur geven. Correspondentie met tv-programma’s als die van Rudi Carrell, uitnodigingen voor optredens in Japan of Hongkong, kruimelavonden met gevulde koeken voor moeder de vrouw en duivekater met een dikke laag roomboter en kaas voor de kinderen.
En het mooiste: dankzij de inspanningen van Joris Jan en Jette is dit alles straks toegankelijk voor toekomstige generaties. “Het staat straks netjes geordend in zuurvrij papier, met lintjes en plaatsingslijsten,” zegt Joris Jan. “Ik verwacht dat het ongeveer drie meter plankruimte gaat innemen. Drie meter geschiedenis. Drie meter broederschap.” (tekst gaat verder onder de foto)
De oudste stukken uit het archief gaan terug tot het einde van de 19e eeuw. (foto: Streekstad Centraal)
Vrijdag volgt het gesprek met het Regionaal Archief Alkmaar. Voor kaasdrager Jette van het Groene Veem voelt het als een bekroning. “We zijn er zuinig op, maar de tijd is rijp dat anderen het ook kunnen zien, gebruiken, bestuderen. Het is onze plicht om dit over te dragen.”
En dan, met een glimlach: “Er is maar één ding dat je niet moet doen als het straks is overgedragen. Laat de brandweer maar niet oefenen bij het Regionaal Archief.”
De geplande uitbreiding van de laagvlieggebieden in Noord-Holland is heel slecht nieuws voor de weidevogels in de Eilandspolder. Dat stelt de bekende boswachter Arjan Postma uit Driehuizen. Landschap Noord-Holland, dat een deel van de natuur in de Eilandspolder beheert, valt hem bij: “Helikopters zijn heel erg schadelijk voor vogels.”
Defensie wil uitbreiding van de gebieden waar ze met helikopters kunnen oefenen op lage hoogte, en ze willen ook veel vaker laag vliegen in Noord-Holland. Daarbij hebben hun oog laten vallen op grote delen van Noord-Holland, waaronder een groot deel van de Eilandspolder.
De Eilandspolder is Natura2000-gebied waar zeer strenge regels gelden. Dat is vooral omdat het een belangrijk rustgebied is voor bijvoorbeeld de grutto’s, de smients en de kievits. “Om daar te gaan oefenen met laagvliegende dingen, is een heel slecht idee. Dit voorstel rammelt aan alle kanten. Het heeft heel veel nadelige gevolgen voor de weidevogels.” (tekst gaat verder onder de foto)
De Eilandspolder bij Schermerhorn. (foto: Hans van Weel)
Dat wil de bekende boswachter graag toelichten. “Vogels hebben rust nodig”, vertelt Postma. “In die periodes moeten ze voldoende eten en aansterken voor de trek. Van stress kunnen ze minder voedsel verzamelen. Dan zijn ze te zwak om de lange vogeltrek te voltooien. Ook verlaten vogels die worden gestoord hun nest. De eieren en hun jongen zijn dan extra kwetsbaar voor roofdieren.”
Hij krijgt bijval van Martijn de Jong van Landschap Noord-Holland. Volgens hem zorgen helikopters voor de grootste verstoring van vogels. “Vogels hebben van een straaljager veel minder last.” Hij vindt dat Defensie het zich enorm moeilijk maakt door dit Natura2000-gebied bij het laagvlieggebied te betrekken. “Voor een klein strookje moeten ze nu aan heel veel extra eisen voldoen. Ik vraag me af of ze dat ervoor over hebben.”
Volgens De Jong zoekt Defensie nieuwe gebieden omdat er in de Wieringermeer steeds meer windmolens komen die het te gevaarlijk maken als laagvlieggebied. Defensie belooft dat ze afstand willen houden van dorpskernen zoals Schermerhorn en Grootschermer, maar volgens De Jong trekken de helikopterpiloten zich daar in het noorden van de provincie maar weinig van aan. (tekst gaat verder na de foto)
Een Chinook-helikopter van het type dat wordt ingezet bij laagvlieg-oefeningen (foto: Ministerie van Defensie)
Gemeente Alkmaar heeft deze week samen met de provincie Noord-Holland en andere gemeenten een zienswijze ingediend over de voornemens. Daarin vragen de overheden ook aandacht voor het zoveel mogelijk voorkomen van hinder voor de inwoners, de agrarische sector en de weidevogels.
De helikopters van Defensie mogen in het laagvlieggebied op 30 meter hoogte vliegen, en zelfs lager als dat nodig is voor de oefening. Volgens de woordvoerder van Landschap Noord-Holland zou vooral het onregelmatige karakter schadelijk zijn: “Ze zullen er dan niet aan wennen. Je hebt kans dat ze de Eilandspolder zelfs helemaal verlaten als ze daar geen rust vinden.” Zijn suggestie is dat de Eilandspolder wordt ontzien, en het laagvlieggebied wordt vergroot in West-Friesland bij Medemblik: “Daar heeft de natuur er veel minder last van.”
Boswachter Arjan Postma heeft een andere oplossing voor de ruimte die Defensie zoekt voor laagvliegoefeningen: “Nederland is veel te vol om Defensie boven ons land te laten oefenen. Bouw bij Hoek van Holland een derde Maasvlakte en laat Defensie daar oefenen. Dan zijn we van dit gesodemieter af.” (Hoofdfoto: Landschap Noord-Holland – Hans van Weel/ Dutchphoto en Margo van Kemenade)
Een fietser is vrijdagmiddag zwaar gewond geraakt bij een aanrijding met een scooter. Het ongeval gebeurde op de Startingerweg tussen Limmen en Akersloot.
Op dit deel van de Startingerweg begint of eindigt het fietspad en maakt het langzaam verkeer van dezelfde rijbaan gebruik op het talud en de brug over de A9.
De fietser werd op dit punt frontaal geschept door de scooter. Na aankomst van de eerste ambulance werd geconstateerd dat er specialistische medische hulp nodig was. Daarom werd de traumahelikopter met het Mobiel Medisch Team opgeroepen.
De fietser is zwaargewond naar het ziekenhuis vervoerd. Ook de scooterrijder moest met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis.
De politie doet onderzoek naar de toedracht van het ongeval.
