Het seizoen van de feestdagen is begonnen met Sint Maarten en daarna naadloos overgaan op Sinterklaas. Als die het land weer uit is ligt kerstmis in het verschiet en daarbij wordt uiteraard op talloze plekken stilgestaan. Zo ook in Egmond aan Zee, één van de weinige dorpen in Nederland met een ‘oud-katholieke kerk’, behorende tot een aparte stroming in het christendom. In deze kerk klinkt op zondag 10 december een Adventsoratorium.
“Advent is de periode die vooraf gaat aan Kerstmis, de tijd van verwachting en hoop”, legt de organisatie uit. “Door het donker heen gaan we naar het licht: de geboorte van Christus.” Het Adventsoratorium is gecomponeerd door Teresa Takken, die ook muziek schreef voor Stichting Nieuw Liedfonds en Stichting Filosofie & Meditatie. De teksten van het oratorium werden geschreven door Marja Ligterink.
Teresa Takken is zelf aanwezig. Zij zal er voor zorgen dat het publiek de liederen goed kan zingen, want dat is de bedoeling: samen zingen, meezingen. Om dat idee werkelijkheid te laten worden is iedereen welkom bij het Adventsoratorium ‘Eerste Licht’.
De muzikale middag vindt plaats op zondag 10 december 2023 vanaf 15.30 uur. De Oud-Katholieke Parochie St. Agnes is vanaf 15.00 uur open. De toegang is gratis, na afloop wordt een vrijwillige bijdrage op prijs gesteld.
Het oratorium wordt georganiseerd in samenwerking met ANBI stichting Your Song Projects. Voor verdere informatie, enkele teksten en muziekfragmenten, zie de website van Your Song Projects. (foto: Arp Kruithof)
Het uitvouwen van de kandidatenlijst in het stemhokje had wel wat weg van het welbekende gestuntel met een landkaart. Met in de achterhoofd het besef: hij moet zo óók weer dichtgevouwen… Met het rode potlood wisten Alkmaarders vervolgens in ieder geval prima hun eigen gemeente terug te vinden op deze landkaart van de democratie. Of, in het geval van Zuidschermer, het eigen dorp.
Niet iedereen zal pas in het stemhokje naar ‘Alkmaar’ op de lange lijst zijn gaan zoeken. Mohamed ‘Moos’ Nabih voerde binnen Alkmaar wel campagne, dus dat hij op de lijst van GroenLinks en PvdA stond zal menig kiezer hebben geweten. Hij kon woensdag dan ook rekenen op 653 Alkmaarse stemmen. Ook Kıvılcım Pınar van de Partij voor de Dieren wist de nodige kiezers aan zich te binden, 181 Alkmaarders kleurden zijn vakje rood. Daarmee ging bijna 9% van de Alkmaarse PvdD-stemmen naar hem; Mohamed Nabih was bij GroenLinks-PvdA-goed voor 5% van de Alkmaarse stemmen.
Mohamed Nabih haalde in bij stembureau De Oever in de Oudorperpolder 65 voorkeursstemmen binnen. (foto: GroenLinks / Partij van de Arbeid)
Ook bij andere partijen was het lokale effect zichtbaar. SP-kandidate Alexandra Spanner haalde 133 stemmen, zo’n 5% van het totaal aantal stemmen dat naar de SP ging. Bij DENK was Ramzy Othman de trekker met 213 voorkeursstemmen, bijna een zesde van de Alkmaarse stemmen op deze partij.
Interessant zijn de verhoudingen bij Lijst 7, Forum voor Democratie. Daar overtrof Alkmaarder David Schaap (20 stemmen) stadsgenoot Jelle Wittebrood (5 stemmen), terwijl Wittebrood als raadslid toch een lokale bekendheid is. Dat er bij Wittebrood ‘Oudorp’ achter zijn naam stond heeft hier mogelijk een rol gespeeld. 4 van de 5 stemmen die Wittebrood kreeg komen ook uit de Ouderper stemlokalen De Oever, Ouderperzand en De Oldeburgh.
Want dat moet niet vergeten worden: de gemeente Alkmaar is meer dan alleen de stad. Dat laat stembureau Bij Zuid in Zuidschermer goed zien. Daar werd BBB de grootste partij, met een derde van de stemmen – toch wel een ander resultaat dan gemiddeld in de gemeente. Dorpsgenoot Ad Baltus nam 14 van die BBB-stemmen voor zijn rekening; in totaal kreeg Baltus in de gemeente Alkmaar 73 stemmen.
Of één van de Alkmaarse kandidaten ook daadwerkelijk in de Tweede Kamer belandt moet later blijken. Daarvoor zijn uiteindelijk toch de stemmen die elders in het land zijn uitgebracht doorslaggevend.
Het zal niemand zijn ontgaan: het is onstuimig buiten. Zon, wolken en regen wisselen elkaar in razend tempo af en dat alles gaat gepaard met een harde wind. Die wind is ook verraderlijk: fietsers kunnen er zomaar door ‘gegrepen’ worden en gaan dan onderuit. Ook het wegverkeer had de nodige hinder van het herfstweer.
De avondspits komt op vrijdag traditioneel vroeg op gang. Op de A9 tussen Akersloot en Alkmaar moest het verkeer de beperkte ruimte delen met objecten die door de wind de weg op waren geslingerd. Daardoor ontstonden in de middag her en der kleine files en moest er over een afstand van zo’n vier kilometer langzamer worden gereden. Voor het woon-werkverkeer betekende dat natuurlijk vertraging.
Automobilisten wordt aangeraden oplettend te zijn en de filemeldingen in de gaten te houden. De wind neemt in de loop van vrijdagavond af, zegt het KNMI. Dat heeft als waarschuwingsniveau ‘code geel’ uitgegeven.
Een hoge, duistere toren. Vanuit heel Alkmaar te zien. Middeleeuws van architectuur, dreigend, somber, zonder vensters. Het is geen blik op de toekomst en ook niet een vondst uit het verleden, het is de alternatieve werkelijkheid van de roman ‘Levenslang in de toren’. In haar debuut schetst schrijfster en journaliste Roxanne Borgman een Alkmaar dat gelukkig niet echt bestaat, maar dat lezers wel aan het denken zet. “Hier worden ze achterna gezeten, op het Fnidsen.”
Streekstad Centraal sprak met de fantasy-schrijfster af in de oude binnenstad van Alkmaar. Sowieso bekend terrein voor Borgman, die als lokaal journalist schrijft voor Rodi Media, maar óók het decor van de eerste hoofdstukken van haar roman. Want die duistere toren mag dan geheel door Borgman verzonnen zijn, veel andere plekken zijn voor Alkmaarse lezers herkenbaar. “Ze rijden over de Bierkade, langs de Accijnstoren. Tegen het eenrichtingsverkeer in, dat zal Alkmaarders vast wel opvallen, ja.”
Het Alkmaar van haar boek is een fantasy-Alkmaar, waarin tovenarij dagelijkse kost is – zij het in het geniep. “In mijn boek is 1% van de bevolking magiër. Dat zit in je DNA, daar kun je niets aan doen. Maar magiërs worden vervolgd, levenslang opgesloten in de toren. Als je als magiër geboren bent moet je dat dus verbergen.” In de drukte van de Mient je sigaret aantoveren zónder aansteker – niet slim. Want de ‘jagers’ zijn overal en zij nemen de magiërs gevangen. (tekst gaat door onder de foto)
Fantasy-auteur Roxanne Borgman. (foto: Vincent de Vries)
Voor de lezer die Alkmaar kent moet het een bevreemdende ervaring. Wat in onze werkelijkheid een winkel is, kan in de stad van ‘Levenslang in de toren’ een cafeetje zijn. Een café waar magiërs stiekem samenkomen zelfs. “Er zit voor de lezer veel entertainment in”, vertelt Borgman. “Maar er zit ook een filosofische kant aan.” Want wat op het eerste oog fantasy is laat zich ook lezen als een commentaar op de wereld van nu. Of op die van tien jaar geleden.
“Ik heb er tien jaar over gedaan”, bekent Borgman. “Eigenlijk was mijn manuscript in 2012 al klaar.” Wie in haar boek parallellen ziet met de coronaperiode moet dus wel ongelijk hebben, al ziet Borgman dat zelf niet zo: “Mensen mogen er zelf in zien wat ze er in willen zien. Dat vind ik juist interessant. Dat is mooi aan fantasy.” De magie van het genre is nou net die gelaagdheid, het is leuk om lezers aan het denken te zetten, vindt de schrijfster. “Het is een dialoog met de lezer. Maar zonder dat ik er echt bij ben.” (tekst gaat door onder de foto)
De Waag, het Fnidsen, het Huis met de Kogel: het zijn allemaal plekken in Borgmans roman. (foto: Streekstad Centraal)
Als ze vertelt over de bewondering die één van haar personages koestert voor stadskunstenaar Sebastian, een kunstenaar zoals zij zelf zou willen worden, is daar misschien ook wel een parallel te trekken met Borgmans eigen worsteling om schrijfster te worden. “Ik heb het manuscript naar veel uitgeverijen gestuurd, maar het werd niet uitgegeven. Het is moeilijk om door te dringen tot dat wereldje als je daar niet al contacten hebt. Je belandt gauw op de verkeerde stapel, de ‘slush pile’.” De moed zonk de jonge schrijfster in de schoenen, ze begon niet meer aan een nieuw project en liet het manuscript jaren ongemoeid. Een ‘writer’s block’, zegt ze zelf. Tot haar opleiding Nederlands hernieuwd vertrouwen gaf.
“Nu had ik mensen die ik het kon laten lezen, proeflezers. Natuurlijk heb ik ook veel geleerd over het schrijven zelf. Ik heb het manuscript aangepast, herschreven.” En zo geeft ze het dus uit, bij een uitgever die ziet dat ‘Levenslang in de toren’ lezers verdient. Niet alleen Alkmaarse lezers, het boek gaat immers niet over Alkmaar maar heeft Borgmans thuisstad alleen maar als decor. Die Alkmaarse lezers hoopt Borgman natuurlijk wel extra te interesseren. “Het is leuk als mensen het herkennen ja.”
‘Levenslang in de toren’, uitgegeven door Godijn Publishing, telt meer dan 400 bladzijden. Niet iets om in één avond uit te lezen, maar dat hoeft ook niet van Borgman. “Ik hoop dat mensen een hoofdstuk lezen en het dan even wegleggen, erover nadenken. Al mag doorlezen natuurlijk ook.” Roxanne Borgman presenteert haar debuut maandag 27 november bij Van der Meulen’s Boekhandel, om 17:30. Daar zal burgemeester Anja Schouten het eerste exemplaar in ontvangst nemen. Vooraf aanmelden is niet nodig, iedereen is welkom.
Een ruzie, schoten, politie in de straat. Het was het begin van een avond die buurtbewoners niet licht zullen vergeten. Een 18-jarige werd er dood aangetroffen in de tuin van een woning aan de Baansingel in Alkmaar. Onder inwoners circuleert een heftige video van het slachtoffer. De politie denkt dat hij is neergeschoten en heeft een Alkmaarder van 58 opgepakt.
“Ik hoorde een vrouw schreeuwen: hij is dood, hij is dood.” De hevig geëmotioneerde buurvrouw Demelsa vertelt donderdagmorgen aan mediapartner NH hoe ze de avond ervoor twee knallen hoorde en uren later zag hoe een lijkzak door agenten uit een van de woningen onder haar werd gedragen.
Woensdagmiddag rond 17.15 uur werden agenten opgeroepen voor een ruzie in de straat. Mensen verklaarden ook schoten te hebben gehoord, aldus een woordvoerder van de politie. Volgens een buurtbewoner zitten er dan al gaten in de voorruit van de hoekwoning. Het is onduidelijk wat er toen precies is gebeurd, maar het slachtoffer wordt pas om 19.50 uur gevonden.
Het beschadigde raam, met een bordje dat herinnert aan de hond. (foto: NH / Maaike Polder)
Opvallend is dat het slachtoffer in de tuin ligt náást de hoekwoning waarvan het raam kapot is en die is afgezet door de politie. Buren beschrijven het hoekhuis als een ‘buurtcafé met rare mensen’ en ‘louche figuren’ die in en uitlopen. “Ik herken thuislozen uit de stad. Ik vermoed dat het een drugshol is”, aldus een buurman die anoniem wil blijven. Hij zegt dat de politie afgelopen zomer minimaal acht keer voor de deur stond. “Eén keer is de bewoner zelfs met getrokken pistool uit zijn woning gehaald.”
Demelsa herkent de overlast. Terwijl ze de luier van haar zoontje verschoont, vertelt ze dat een van de bezoekers van het huis laatst haar fietspomp had gestolen. “Er wordt ook weleens ‘s nachts aangebeld hier.” De alleenstaande moeder is heel erg overstuur van wat ze gisteravond heeft gehoord en gezien. “Het is gewoon moord.” Op de bank ligt een kussen en haar dekbed. “Ik slaap al weken beneden, boven kom ik niet in slaap. Ik voel me hier onveilig.”
Op de noodlottige avond rukte ook de dierenambulance uit. In de woning werd namelijk een hond aangetroffen. Er was niemand om voor het dier te zorgen, dus heeft de dierenambulance het opgevangen. Aan NH laat de politie weten dat het goed gaat met de hond.
Het moet nog wel ‘juridisch geregeld’ worden, maar duidelijk is dat de gemeente Alkmaar het er niet bij laat zitten: fietsen zonder eigenaar die ruimte bezetten moeten weg. Het stickeren en vervolgens weghalen van fietsen waar blijkbaar niemand meer naar omkijkt heeft effect, ziet de gemeente. En dus krijgt Stadswerk072 de opdracht om hiermee door te gaan. “Het moet wel goed geregeld zijn.”
Wethouder Jasper Nieuwenhuizen vindt het een ‘mooi onderwerp’, laat hij weten. Want fietsen opruimen, dat heeft zichtbaar impact op de stad. “Voor wandelaars, maar ook voor mensen die minder valide zijn, staan die weesfietsen echt in de weg. En de uitstraling is ook niet altijd prettig. Het is echt wel een probleem.” Een probleem dat wethouder Nieuwenhuizen en zijn collega Christiaan Peetoom gelukkig op kunnen lossen met behulp van Stadswerk072. De aanpak op het station is het voorbeeld.
De procedure is simpel: een verkrotte fiets krijgt een sticker, om de eigenaar erop attent te maken dat het wrak is opgemerkt. Als er vervolgens niets verandert, mag Stadswerk072 aannemen dat de fiets in kwestie ‘wees’ is: er kijkt niemand meer naar om. Dan wordt de fiets opgehaald, maar wel nog enige tijd bewaard, mocht de eigenaar zich alsnog melden. Uiteindelijk krijgt de fiets of de onderdelen ervan een tweede leven en is er in de stad weer een plekje vrijgekomen. (tekst gaat door onder de foto)
Het bord zegt geen woord te veel. Op het station is het opruimen al goed georganiseerd. (foto: Streekstad Centraal)
Een weesfiets wordt niet zelden bewust ‘gedumpt’. Streekstad Centraal hoorde verschillende verhalen van Alkmaarders die hun oude, overbodig geworden rijwiel parkeerden bij een station of supermarkt. “Kijk, daar staat ‘ie, die staat er echt al jaren”, wijst de ex-eigenaar op een fiets in de binnenstad, waarvan hij technisch gezien nog steeds eigenaar is. Een ander zette zijn fiets neer bij station Alkmaar Noord. “Nu twee jaar geleden denk ik”, laat hij weten. “Als ik nu de trein neem zet ik mijn huidige fiets er wel eens naast. Hij staat er nog.”
Onbegrijpelijk, want oud ijzer heeft echt wel waarde, reageert wethouder Nieuwenhuizen op deze verhalen. “En een wrak kan ook naar Stadswerk072 worden gebracht.” Al begrijpt de wethouder dat niet iedereen die omweg de moeite waard vindt. De terugweg moet dan immers te voet worden afgelegd. “Eerder werkten we ook samen met Rataplan, maar nu regelt Stadswerk072 alles”, vult de wethouder nog aan. “We zorgen er onder meer voor dat fietsen aan nieuwkomers kunnen worden geschonken. Die krijgen daar dan ook fietsles bij.” Ook gaan er fietsen naar maatschappelijke organisaties.
Wethouder Peetoom vult nog aan dat er wel wat haken en ogen zitten aan het weesfietsenbeleid. “Bij het weghalen moet nu een BOA aanwezig zijn”, weet hij. Dat vergt de nodige organisatie. “We kijken nu of we de medewerkers van Stadswerk072 zo kunnen opleiden dat zij dit ook mogen. Het moet wel goed geregeld zijn.” Andere steden geven al een voorbeeld van hoe dat moet. In ieder geval is het opruimen een terugkerend klusje, zegt wethouder Nieuwenhuizen. “Drie à vier keer per jaar. Daarom geven we dus een permanente opdracht.”
Goed nieuws voor de feestdagen, en ook voor de periode erna: het bekende pontje over het Noordhollandsch Kanaal, dat de binnenstad van Alkmaar verbindt met het ‘Rooie Dorp’ gaat ook op zondagen varen. Nu vaart het veer alleen op koopzondagen, maar dat is een regeling uit de tijd dat Alkmaar ook echt maar één koopzondag in de maand had. Tegenwoordig kan er iedere zondag gewinkeld worden in de kaasstad.
“Dit is goed voor bewoners, goed voor ondernemers, goed voor bezoekers”, zegt wethouder Christiaan Peetoom over de aankondiging. ‘”Een goed-nieuws-show dit”, voegt hij daar nog relativerend aan toe. Dat het pontje vaker zou gaan varen was al afgesproken in het coalitieakkoord dat het college van Alkmaar eerder dit jaar bereikte. Nu wordt de daad dus bij het woord gevoegd en gaat het pontje iedere zondag varen, tussen 12:00 en 17:30. Ook op feestdagen zal dit het geval zijn.
“Er komt in juli volgend jaar een nieuwe concessie”, vertelt wethouder Peetoom er nog over. Dat moet een meerjarige concessie worden, Europees aanbesteed. De regeling die nu is afgesproken is er dus ter overbrugging, al dekt dat woord in deze context de lading natuurlijk niet helemaal. Het veerpontje vaart tot eind juni onder de oude concessie, maar daar komt dan dus deze zondagsdienstregeling bij. Daar is 12.000 euro mee gemoeid, laat de wethouder weten.
Het pontje is geliefd. Of het echt tijd scheelt om het pontje te nemen in plaats van de Friesebrug, dat maakt voor veel reizigers niet eens uit. Het overtochtje is een mooi moment. En de mooiste momenten blijven gratis, want dat is zo afgesproken. “Nou ja”, nuanceert wethouder Peetoom. “Niets is gratis. Maar mensen hoeven er inderdaad niet zelf voor te betalen.” Want dat heeft de gemeente Alkmaar voor ze gedaan.
Het Park van Luna en het Geestmerambacht, ze zijn allebei onderdeel van wat lang geleden al de ‘groene loper’ werd genoemd. Want in een regio die steeds verder verstedelijkt en steeds meer verkeer te verwerken krijgt zijn ruime recreatiegebieden onmisbaar. En onmisbaar zal dat groen blijven ook, de toekomst van het Recreatieschap Geestmerambacht is echt veilig, verzekert voorzitter Annette Groot: “We hebben alleen financieel wat op te lossen.”
Streekstad Centraal ontmoet Groot in het gemeentehuis van Dijk en Waard, waar we uitkijken op een grote luchtfoto van het Park van Luna. Tijdens het gesprek gaat Groot voor de foto staan en vertelt ze geanimeerd over wat er allemaal te zien is. Het zijn uiteindelijk beleidskeuzes die we daar zien, nu vereeuwigd in het groen. Beleidskeuzes waar ze zelf nauw bij betrokken is geweest. “Eerst vanuit de provincie, toen vanuit de HAL”, somt ze op. En nu als wethouder in de gemeente Dijk en Waard.
Met de term HAL brengt Groot de oude samenwerking Heerhugowaard-Alkmaar-Langedijk in herinnering. Nog steeds is het zo dat het Geestmerambacht en het Park van Luna door zowel een Alkmaarse als een Dijk en Waardse wethouder werden bestuurd. Annette Groot is met haar ervaring in dit ‘Recreatieschap Geestmerambacht’ een continue factor. “Voor de raad is dat toch wel anders”, relativeert ze. “Voor raadsleden klinkt 1999 ver weg.” (tekst gaat door onder de foto)
De geschiedenis van het Recreatieschap is gelaagd, blijkt uit de uitleg van Annette Groot. (foto: Streekstad Centraal)
1999 is een jaartal dat veel terugkomt in het gesprek met Groot en programmamanager Moira Faber. Het was een tijd waarin er flink werd bijgebouwd in de regio. De samenwerking van Heerhugowaard, Alkmaar en Langedijk was bijzonder, herinnert Groot zich: “Er is veel geïnvesteerd in de aanleg van alles, ze hadden de boel financieel goed op één hoop. We spraken over de ‘rode loper’ voor verkeer over land, over de ‘blauwe loper’ voor verkeer over water. En de ‘groene loper’ voor recreatie.”
Het Geestmerambacht was er in 1999 al wel even, maar het Park van Luna werd nieuw aangelegd. Een verbinding tussen die twee gebieden werd toen ook al meteen voorbereid. Een ‘kralenketting’ van aantrekkelijke landschappen, in de woorden van programmamanager Moira Faber. “Daar was geld voor opzij gezet”, vertelt Groot. “Dat potje kon héél lang mee. Het is nu pas op. Of nou ja, nu pas. In 2026.” Daarmee legt ze de vinger wel op een zere plek: er moet geld bij. Iets wat voor raadsleden in Alkmaar en Dijk en Waard even slikken was, maar wat dus eigenlijk in 1999 al was voorzien. (tekst gaat door onder de foto)
Van een gebied dat zo groot is zijn de beheerkosten ieder jaar weer hoog. (foto: Streekstad Centraal)
Geld komt in de toekomst niet meer uit dat potje uit 1999. Het moet echt komen van de betrokken gemeenten of van pachters, leggen Groot en Faber uit. “We zijn het enige recreatiegebied waaraan de Provincie Noord-Holland niet meebetaalt”, vertelt Groot. “De recreatiegebieden in de Amsterdamse metropoolregio worden wél ondersteund. En dat terwijl wij toch ook bijna twee miljoen bezoekers per jaar trekken.” Het Recreatieschap Geestmerambacht wordt daarbij soms ook nadrukkelijk aangewezen als een gebied dat drukte uit de metropoolregio wel even kan opvangen. Maar vooralsnog zonder extra steun van de Provincie Noord-Holland.
En dus zit er niets anders op dan de schaapjes zelf maar op het droge te houden. Evenementen zijn een uitstekende inkomstenbron. En tegelijk een steen des aanstoots. Een ‘attractiepark’ zou het Recreatieschap ervan maken, in de woorden van sommige critici. Maar Groot spreekt over ‘zonering’ van het gebied en over ‘typen natuur’. De ene natuur kan wat meer aan dan de andere, kort gezegd. “Het Kleimeer, dat is echt een stiltegebied. Maar in andere zones kan meer. Horeca en evenementen zorgen er ook voor dat we het gebied als geheel kunnen blijven betalen.” De gemeente spreekt in deze context van ‘intensiteit van recreatie’. (tekst gaat door onder de foto)
Het Beheerkantoor van Recreatieschap Geestmerambacht. (foto: Streekstad Centraal)
Het Geestmerambacht en het Park van Luna zijn wat dat betreft ook een goed alternatief voor de veel kwetsbaarder natuur in de duinen. Daar zullen niet gauw festivals plaatsvinden, om maar wat te noemen. Dat kan in het Recreatieschap wél. Maar dat de Provincie ooit de beschermende NNN-status verleende aan alle recreatiegebieden in Noord-Holland, en dus ook aan Recreatieschap Geestmerambacht, dat geeft wel beperkingen, ziet Groot. “Wij hebben gevraagd om die status van delen van het gebied af te halen. Van de entreegebieden, de parkeerterreinen. Dan is daar meer mogelijk.” Waarbij steeds het bijzondere karakter van het gebied voorop moet blijven staan, benadrukken Groot en Faber; er komt elders ook weer meer beschermde natuur voor terug, is de boodschap. Maar daar is lang niet iedereen van overtuigd, merkt ook het Recreatieschap.
Communicatie is belangrijk, realiseert Groot zich. “Soms lees je dingen waarvan je weet: dat klópt dus niet.” Of het nu om het vermeend onveilige zwemwater gaat – door één ongelukkige meting van jaren geleden – of om dat gevreesde pretpark dat er toch echt niet zal komen. “Een recreatiegebied is altijd eerst recreatie en dan natuur”, benadrukt Groot nog maar eens. “Zo is het altijd bedoeld geweest.” En dat dus al sinds 1999.
