Auteur: Marcel Plaatsman

Jan Janszn. Weltevree is een beroemdheid in De Rijp, maar ook in Korea. Al zullen Koreanen hem eerder kennen onder zijn Koreaanse naam: 박연 ofwel Pak Yǒn. In de zeventiende eeuw was Jan Janszn. de allereerste Europeaan die voet op Koreaanse bodem zette. Die geschiedenis wordt in De Rijp levend gehouden: “Deze sluis, die is net zo oud als Jan Janszn. Hij moet hier gezeten hebben.”

We spreken met Fré Harmsen en Karin Ossebaar van de stichting Jan Janszn. Weltevree. Deze stichting organiseert de jaarlijkse ‘Commemoration Day’, dit jaar op vrijdag 25 augustus. Dan zullen Koreanen en Rijpers samen stilstaan bij hun historische connectie van bijna vier eeuwen oud. Want in augustus, in het jaar 1627, zette de Rijper Jan Janszn. Weltevree voet aan wal op het Koreaanse eiland Jeju, samen met twee bemanningsleden. Dorstig waren ze. En goed, water kregen ze wel, dat wel – maar ze mochten nooit meer Korea uit.

“Korea was in die jaren een kluizenaarsstaat, ze wilden geen contact met de buitenwereld, buitenlanders mochten er niet in en ook niet uit”, verhaalt Harmsen, die ieder detail van deze geschiedenis kent. “Fré is echt de ambassadeur van Jan Janszn. Weltevree”, lacht Ossebaar. Harmsen vervolgt: “De Koreanen waren ook permanent in oorlog toen, en Jan Janszn. had verstand van buskruit.” Om die reden kon de Nederlander de Koreaanse keizer van advies dienen. Zo kreeg hij een positie aan het hof, een Koreaanse familienaam en trouwde hij met een Koreaanse. Maar omdat hij Korea niet mocht verlaten, bleef zijn verhaal voor de buitenwereld onbekend. (tekst gaat door onder de foto)

“Tot in 1653 een andere Nederlander, Hendrick Hamel, in Korea terecht kwam. Hem lukte het wel om te ontsnappen, dat is trouwens ook een mooi verhaal…” vertelt Harmsen verder. “Dankzij Hamel kennen we het verhaal van Jan Janszn. Weltevree. Hij heeft over hem geschreven, een kopie van zijn verslag bewaren we hier in De Rijp”, wijst Harmsen. Een oud, maar goed leesbaar handschrift is het, Hamels ‘Journael’, en jawel, het staat er: “[We] vraeghden hem vorder na sijn naem en wat hy voor een Lants man was, gaf voor antwoort Jan Jansz Welte-vree uyt de Rijp”. Hamel beschreef hem als een “een Man met een roode lange baert” die zijn Nederlands haast vergeten was.

Maar vergeten is Jan Janszn. Weltevree zelf dus niet. In 1988 werd zijn beeld naast de kerk geplaatst. “Het is ontworpen door Elly Baltus”, legt Harmsen uit. “In Seoul staat een beeld dat nagenoeg soortgelijk is.” Het beeld zal het middelpunt zijn van de aanstaande Commemoration Day, op vrijdag 25 augustus. “Maar we gaan ook varen”, vertelt Ossebaar enthousiast. “En sluizen.” Met de boot de sluis in dus. Voor de Koreaanse ambassadeur is de traditionele vaartocht wel een hoogtepunt, weet Harmsen. (tekst gaat door onder de foto)

Maar er is meer: biljarter Sam van Etten komt vertellen over zijn ervaringen in Korea,  de ‘flierefluiter’ van het historische ensemble Vive les Gueux vertelt over 450 jaar Alkmaars Ontzet. “Er komt ook een verhaal van de chefkok van het Kimchi Institute, Taeyeon Kim.” Zij zal voor bijpassende Koreaanse hapjes zorgen. Muziek is ook onderdeel van het programma, pianiste Tae Young speelt het volkslied en verder wordt er gezongen door het Eilandspolderkoor en door Sonja Kuiper en band.

Tijdens workshops Koreaans koken, ook georganiseerd door de stichting, viel het op hoezeer Korea tegenwoordig ook leeft onder jongeren, onder meer door de grote populariteit van Koreaanse popmuziek. Zo komt er ook weer meer belangstelling voor de Commemoration Day. “Het zijn hele kleine stapjes die we zetten sinds 2014”, zegt Ossebaar. “Dat lukt omdat we er zo veel tijd in stoppen. We hebben geen subsidie, het gaat om tijd.” Wel ondersteunt de gemeente de stichting door jaarlijks een toeristisch product, bijvoorbeeld een gidsje, te vertalen in het Koreaans. “Burgemeester Schouten komt dat ook presenteren tijdens de Commemoration Day”, vertelt Ossebaar. “Zo hopen we meer aandacht voor De Rijp te krijgen. We willen er echt geen Volendam of Giethoorn van maken, maar het is natuurlijk wel leuk om hier geïnteresseerde Koreanen te ontvangen.” (tekst gaat door onder de foto)

In 2027 is het precies 400 jaar geleden dat Jan Janszn. aankwam in Korea. Maar ook in de jaren daarna verwacht de stichting wat te kunnen vieren. “In Korea zijn de annalen uit de periode van Jan Janszn. teruggevonden, die worden nu onderzocht”, vertelt Harmsen. “De ambassadeur heeft daar al naar laten kijken, of het nou klopt dat hij in augustus aankwam. Dat is eigenlijk niet zo handig namelijk, midden in de vakantietijd. Maar het staat er dus echt, het was in augustus.” Uit de annalen zal nog meer informatie over Jan Janszn. Weltevree naar voren komen. En dat kan de geschiedenis nóg interessanter maken. “Rond 2030 hopen we ze compleet te hebben”, zegt Harmsen.  “Dan weten we meer”, verwacht Ossebaar. Het verhaal van Jan Janszn. Weltevree is nog lang niet af.

Al heel wat Alkmaarders hebben zich er inmiddels aan gewaagd: een beklimming van de hoge steiger die tegen het ‘Grote Raam’ van de Grote Kerk staat. En tegelijk hebben heel wat anderen hun klim nog uitgesteld, omdat het weer niet mee zat, of om een andere reden. Als het aan de organisatie van ‘Klim naar het Grote Raam’ ligt krijgen zij ook ná 13 augustus nog een kans om naar de top te gaan. “Waarom zouden we níet doorgaan?”

Esmee Bakker van ‘Klim naar het Grote Raam’ is enthousiast over de hoge bezoekersaantallen. “Absoluut. Ondanks het weer hebben we nu al zo’n 9.000 bezoekers gehad. Bijna elke dag miezert het wel, of het waait, maar dat houdt mensen dus echt niet tegen.” De 10.000 lijkt wel haalbaar, want de stellage is nog tot 13 augustus open.

“Donderdag 10 augustus hebben we nog een speciaal evenement ook, dan mag iedereen die Laurens heet gratis naar boven”, haalt Bakker nog aan. Naar aanleiding van eerdere berichtgeving op Alkmaar Centraal meldden zich al zo’n tachtig ‘Laurensen’. “Vaak met prachtige verhalen. Dat wordt echt een leuke dag.”

Maar ná dat augustusweekend zou Bakker dus graag open blijven. “Tot half september. Een precieze datum moeten we nog bepalen. We zijn nu druk bezig met kijken of we het rond krijgen, dan moet je ook denken aan het rooster, welke vrijwilligers op welke dagen… Als lezers van Alkmaar Centraal zich melden als vrijwilliger, dan zou dat heel mooi zijn!”

Door ook de laatste weken van de vakantie open te blijven krijgen nog meer mensen de kans om te genieten van het uitzicht over Alkmaar. “Ze zijn dan ook bezig met het plaatsen van het raam”, vult Bakker aan. “Dat is toch wel heel bijzonder om te zien.” De Klim zou dan ook open zijn tijdens de Alkmaarse kermis, de grote trap is eigenlijk een extra kermisattractie. Wie na het traplopen trek heeft kan dan meteen om de hoek een oliebol gaan kopen.

‘Klim naar het Grote Raam’ is dus in ieder geval tot 13 augustus open, maar mogelijk langer. Wie mee wil helpen om dat voor elkaar te krijgen kan zich melden via vrijwilligers@hetgroteraam.nl – en hoogtevrees maakt niets uit, laat Bakker nog weten: “We hebben ook beneden mensen nodig.”

Eerder maakten we deze video over de klim:

Dineren met uitzicht is leuk, dineren met uitzicht dat steeds verándert nog leuker. Met die gedachte rijdt de ‘Dinner Train’ door Nederland. Het concept blijkt al uit de naam: een goed diner in een rijdende trein. In het weekeinde van 11-13 augustus is Alkmaar het begin- en eindpunt van de culinaire treinritten. “Een bijzondere ervaring op het Nederlandse spoor.”

Liefhebbers van reizen per trein hebben in Alkmaar genoeg om zich zorgen over te maken, nu de NS voornemens is de frequentie volgend jaar verder te verlagen. Maar in het zomers weekend van vrijdag 11 augustus tot en met zondag 13 augustus is er dus toch wat te vieren. Afgaande op de langetermijnvoorspellingen werkt zelfs het weer mee. Maar zelfs als het regent is een etentje langs het raam van de karakteristieke ‘Dinner Train’ een onvergetelijke ervaring.

Wie mee wil rijden met dit restaurant-per-spoor kan een reservering plaatsen via de website van de Dinner Train. Er kan worden gekozen uit een vegetarisch menu, een menu met vlees en een menu met vis. Het is ook mogelijk om in de eersteklasrijtuigen plaats te nemen voor een rijdend diner ‘op stand’. Bierliefhebbers kunnen ook kiezen voor een bier-en-spijsarrangement met bijzondere speciaalbieren die passen bij de geserveerde gerechten.

De naweeën van zomerstorm Poly blijven voor Stadswerk 072 een tijdrovend karwei. Nog altijd worden er grote takken her en der in Alkmaar weggehaald en in de versnipperaar gedaan. Goed voor de parken, zei Stadswerk eerst. Toch een beetje te veel van het goede, is nu het geluid. En takken in ondiep water vol bladeren, die moeten we in de gaten houden.

Bij een eerdere bevraging door Alkmaar Centraal was Stadswerk 072 nog positief over de vele houtsnippers die storm Poly had opgeleverd: “Die gebruiken we voor de parken”, was toen het verhaal. “Goed voor de planten.” Maar inmiddels liggen de kaarten anders. Er is zó veel hout, dat Stadswerk 072 er een ander heenkomen voor moet zoeken.

“Hout dat niet kan worden gebruikt voor houtbewerking wordt versnipperd”, legt Cindy Boxma van Stadswerk 072 uit aan Alkmaar Centraal. De houtsnipperpaadjes in de parken hebben wat Stadswerk betreft nu even ‘een lagere prioriteit’. Eerst moet al het hout weg. En dus wordt uitgeweken naar de omstreden biomassacentrales. “Het versnipperde hout wordt als restproduct ingezet als biomassa, onder andere ook om plaatmateriaal of geperste houtkachelblokken van te maken.” (tekst gaat door onder de foto)

Veel Alkmaarders maken zich zorgen over vaak erg grote takken die in de sloten en plassen liggen. Is dat niet slecht voor de waterkwaliteit, vragen lezers van Alkmaar Centraal zich af. Dat valt mee, licht Boxma toe: “In principe hebben die takken in de sloten en plassen geen invloed op de waterkwaliteit.” Toch is oplettendheid geen overbodige luxe: “Het kan voorkomen dat er verstopping ontstaat en het stilstaande water voor bijvoorbeeld meer algengroei zorgt.” Een risico dat vooral in ondiep water speelt. Boxma roept op om in  de gevallen waarbij een ondiepe sloot minstens voor de helft vol bladeren zit, melding te doen via de website van Stadswerk072. Andere gevallen vormen geen probleem voor de waterkwaliteit en hoeven om die reden niet te worden gemeld.

Dat de bergen houtsnippers nu biomassa worden is wel een gevolg van de hoge werkdruk die nu is ontstaan, legt Boxma uit. Het wordt weer anders: “Wanneer de opruimwerkzaamheden als gevolg van de storm afgerond zijn, kunnen de restanten van het versnipperde hout ingezet worden voor het onderhoud van de houtsnipperpaden.” Maar dat is voor nu dus nog even toekomstmuziek.