Een berg omgevallen strandbankjes en flink ingepakte mensen: de gevolgen van de code geel die werd afgegeven voor zware windstoten vannacht en vanochtend zijn duidelijk zichtbaar op het strand van Egmond aan Zee. Fotograaf Sjef Kenniphaas trok erop uit en legde vast hoe de wind zijn sporen naliet; daarvan geeft mediapartner NH Nieuws een overzicht.
Er gold vannacht en vanmorgen code geel voor de provincie, vanwege de harde wind. Er waren windstoten tot negentig kilometer per uur. In vergelijking met de verwoestende zomerstorm Poly lijkt dit misschien slechts een fris briesje, maar toch liepen een aantal strandbankjes en -huisjes in Egmond wéér schade op.
Bezoekers van het strand moesten zich warm aankleden, maar kregen daar dan wel prachtige plaatjes voor terug. En er zijn natuurlijk altijd waaghalzen die juist blij zijn met zware weersomstandigheden. Waaronder kitesurfers, die door de harde wind hun sport naar hartenlust kunnen uitvoeren.
In de loop van de dag luwde de wind en liet de zon zich nog even zien, waardoor ook strandbezoekers met net wat andere voorkeuren aan hun trekken kwamen.
De zomervakantie valt dit jaar laat, leerlingen gaan nog een week naar school. Maar vrijdag 21 juli is het dan zo ver: de laatste schooldag, het begin van de ‘grote vakantie’. En voor veel gezinnen het begin van een zomer in een vakantiepark, op een camping of in een mooi huisje ergens in de bergen of aan zee. Maar zo is het niet voor iedereen. Veel gezinnen hebben helemaal geen geld om op vakantie te gaan.
Dat gaat TAS Heerhugowaard aan het hart. “Een grote groep kinderen gaat in de zomervakantie niet weg”, weet TAS. “Daarom organiseren wij, als vrijwilligersorganisatie, veel leuke activiteiten om te zorgen dat zij ook leuke dingen kunnen doen in de zomer.” Het gaat om activiteiten die ofwel gratis, ofwel goedkoop zijn. Er kan ook voor worden betaald met de Dijk en Waard-pas.
Een greep uit de mogelijkheden: met de bus naar een pretpark, een dagje naar de dierentuin, spelletjes, ontdekkingsmiddagen, live muziek, veel lekkers en uiteraard volop gezelligheid. Ook is er weer een huttendorp. Een volledig overzicht staat op de website van TAS Heerhugowaard. Daar is ook te lezen hoe geïnteresseerden zich aan kunnen melden voor de verschillende evenementen.
De Alkmaarse CDA-fractie heeft een nieuwe fractievoorzitter: Simon Ruiter. Dat heeft de partij bekend gemaakt. Met Ruiter is er een vervanger gevonden voor Gosse Postma, die vorige week overstapte naar BAS. Ruiter was bij de gemeenteraadsverkiezingen de nummer twee op de CDA-lijst.
De vorige fractievoorzitter, Gosse Postma, liet vorige week weten zich niet meer te kunnen vinden in de landelijke lijn van het CDA. Om die reden stapte Postma over naar BAS, de partij van Ben Bijl. Alkmaar Centraal sprak uitgebreid met beide politici, in dat gesprek lichtte Postma zijn keuze verder toe. Hij vond onder meer dat het CDA in de landelijke politiek de boeren in de steek liet.
Simon Ruiter is in het dagelijks leven boer en staat erom bekend de belangen van het platteland te behartigen. Alkmaar is immers niet alleen een stedelijke gemeente, er is veel agrarisch gebied. “Koester de dorpskernen”, schrijft hij op de CDA-site. Met daar dus nu zijn nieuwe titel boven: fractievoorzitter.
Harde knallen, hoge vlammen: een autobrand heeft rond elf uur in de nacht van zaterdag op zondag voor de nodige onrust gezorgd op het Raadhuisplein in Heerhugowaard. Vermoed wordt dat de autobrand is aangestoken. Om die reden is er door de politie onderzoek gedaan op het plein.
De auto stond geparkeerd in de Raadhuisstraat. De vlammen waren dus goed zichtbaar voor omwonenden. De toedracht van de brand, wat er precies aan vooraf ging, is minder duidelijk. Daarom werd er zondagmorgen sporenonderzoek gedaan op de plek van de brand.
Vraag een Alkmaarder naar beroemde kunstwerken en de kans is groot dat hij over het Rijksmuseum in Amsterdam begint. Begrijpelijk, maar niet helemaal terecht – vindt zelfs het Rijksmuseum. Want dit wereldberoemde museum heeft één van z’n mooie zestiende-eeuwse topstukken ‘gematcht’ met een schilderwerk dat al sinds jaar en dag in het Stedelijk Museum van Alkmaar hangt. “Die kleuren, we weten eigenlijk niet precies hoe ‘ie dat gedaan heeft.”
Voor deze bijzondere kunstmatch hoeft niemand uit de regio af te reizen naar Amsterdam. Beide kunstwerken – dat uit het Rijks, dat uit het Stedelijk – hangen namelijk samen in een mooi verlichte zaal in Alkmaar. We spreken er met conservator Christi Klinkert. “Dat licht is ook echt door een professionele belichter zo afgestemd. Wat meer licht op het schilderij van Van Scorel, wat minder op dat van Buys. Want dat geeft al licht van zichzelf.” (tekst gaat door onder foto)
De zaal met de ‘match’ van beide panelen (en noem ze geen doeken!) (foto: Alkmaar Centraal)
Jan van Scorel, Cornelis Buys: het zijn de twee grote namen waar het deze zomer in het Stedelijk Museum over gaat. De eerste naam zal iedere Alkmaarder wel kennen door de Jan van Scorelkade, zijn naam verraadt ook al dat hij uit de buurt kwam. Maar eigenlijk kent bijna iedere Alkmaarder Cornelis Buys óók. “Hij werkte aan de Grote Kerk”, vertelt Klinkert als ze hem aan ons introduceert. Wie daar binnen is geweest moet onbewust werk van Buys hebben gezien. “Daar deed hij van alles, de ondankbare klusjes eigenlijk. Maar hij heeft dus ook dít gemaakt.”
Ze wijst op een indrukwekkend paneel. “Geen doek, een paneel.” Want dat gaat nogal eens mis als journalisten over kunstwerken uit deze periode schrijven. “Er werd toen vooral geschilderd op hout. Door Buys, maar ook door Van Scorel”, laat Klinkert zien. “Maar kijk vooral eens naar al die details…” Voor ons een indrukwekkend landschap met daarin een groots klassiek bouwwerk – “Dat heeft nergens gestaan, dat heeft Buys verzonnen” – en dan, in een perfecte cirkel in het midden, een intieme voorstelling van Jezus aan het Laatste Avondmaal. “Dit is heel knap gedaan.” (tekst gaat door onder foto)
Klinkert wijst op details van Buys’ schilderwerk (foto: Alkmaar Centraal)
Bijzonder aan Buys’ werk is bijvoorbeeld hoe de eettafel is afgebeeld. Schuin, niet recht, niet onnatuurlijk met maar aan één kant eters zoals bij Da Vinci. De compositie oogt juist heel modern. Buys ging verrassend realistisch te werk. “Maar hij schilderde eigenlijk steeds maar twee gezichtjes”, relativeert Klinkert. “Bekijk ze allemaal maar eens goed.”
Jan van Scorel krijgt dan misschien net iets meer licht, het is Cornelis Buys die in deze zaal de aandacht weet te trekken. Toch is de voorstelling van het schilderij van Jan van Scorel minstens zo verontrustend. We zien de Bijbelse Bathseba voor koning David haar zal verkrachten. Een intimiteit die breekbaar zal blijken, net als die van Jezus natuurlijk. “Intimiteit is het thema”, verklaart Klinkert. “Het Rijksmuseum heeft allerlei musea in Nederland de opdracht gegeven daar een passend werk bij te vinden.”
Een gezichtje met de duidelijke kenmerken van Buys: frontaal en opzij kijkend (foto: Alkmaar Centraal)
Buys en Van Scorel hebben elkaar gekend. Tenminste, dat is waarschijnlijk, aannemelijk, mogelijk – Klinkert moet vaak zulke woorden gebruiken. “Van zeventiende-eeuwse kunst weten we best veel. De zestiende eeuw, dat is foreign country.” Onontgonnen gebied dus, vol vragen. “Stel je een puzzel van honderd stukjes voor. Ik heb er dan twee. En niet de hoekstukken hoor. Daar moet ik dan een verhaal van maken.” Eén van de grote mysteries is de verf. Bij Van Scorel is die best wat glans verloren, maar Buys blijft vijf eeuwen later nog ‘shinen’. “Het lijkt wel emaille”, wijst Klinkert. “Je herkent er al zijn schilderijen aan.” Gebruikte Buys ei bij het mengen? Het is wel eens geopperd, maar zeker is het niet.
Veel mag dan onzeker zijn, voor Klinkert staat één ding als een huis: Alkmaar was in de vroege zestiende eeuw zeker geen armoedige uithoek. “Het was een belangrijk kunstcentrum. Er waren hier rijke opdrachtgevers, er is hier heel veel gebeurd.” De Grote Kerk is er het bewijs van, een gebouw dat iedere Alkmaarder kent. Maar Cornelis Buys en Jan van Scorel zijn dus zeker ook een bewijs. De match van de twee meesterwerken is nog tot en met 3 september te zien in het Stedelijk Museum. Daarna gaat Van Scorel weer terug naar Amsterdam. Maar Buys, die blijft thuis, in kunststad Alkmaar.
De middag vóór de rellen in het AZ-stadion afgelopen mei gingen hooligans met elkaar op de vuist bij het station van Alkmaar. Nu blijkt dat de politie daar ook onderzoek naar doet. Er zouden inmiddels meerdere verdachten een telefoontje hebben gehad dat ze zich moeten melden op het bureau.
Dat meldt mediapartner NH Nieuws. Zij hebben contact met betrokken. Het gaat om ongeregeldheden op donderdag 18 mei, op dezelfde dag dus als de rellen in het AZ-stadion. Daar ging het mis rond 14:00 uur. Tientallen aanhangers van AZ waren toen aanwezig in een café aan de Stationsweg, een paar uur voor de wedstrijd van hun club tegen het Engelse West Ham United. Daar kwam ineens, zo zeggen ze zelf, een groep op ze af.
Voor het oog van omwonenden en nietsvermoedende passanten gingen de hooligans elkaar vervolgens te lijf. Er werd gegooid met meubilair van de kroeg. Op video’s van de vechtpartij is te zien hoe minimaal één persoon van de aanrennende groep tegen de grond wordt geslagen en daarna bewusteloos wordt meegesleept. De daders zijn daarna de Stationsbuurt in gevlucht.
In andere video’s is een bebloede man te zien die wordt achternagezeten door anderen. Er wordt die middag niemand opgepakt, de politie is volgens critici ‘te laat’. Er zouden al lang en breed geluiden zijn dat rivaliserende groepen naar Alkmaar wilden komen. Toch was er wel degelijk rekening gehouden met escalatie, zo licht burgemeester Anja Schouten later in een gesprek toe, alleen kwam deze ‘aanstormende groep’ niet met de trein zoals ingecalculeerd, maar werden ze met verschillende busjes om de hoek afgezet. Waar vandaan precies is nooit bekendgemaakt.
Blijkbaar loopt er nu dus toch een onderzoek naar de ongeregeldheden op de Stationsweg: meerdere mannen hebben afgelopen week een telefoontje of brief gehad dat ze zich moeten melden bij de politie op verdenking van openbare geweldpleging. Het gaat om een aantal ‘nieuwe’ verdachten, maar volgens ingewijden ook al veroordeelden voor de stadionrellen aan het einde van de wedstrijd van AZ tegen West Ham United.
De advocaat van meerdere verdachten van de rellen op de Stationsweg, Vito Shukrula, zegt ervan uit te gaan dat naast de verdachten uit Noord-Holland ook de ‘rivaliserende’ hooligans worden aangepakt. “Je mag hopen dat de politie ook zoveel energie en tijd steekt in het jagen op de identiteit van de belagers van de AZ’ers die stonden bij café het Moddermannetje. Die stonden daar gewoon een biertje te drinken bij hun stamkroeg.” De raadsman zegt dat de AZ-groep ‘totaal overrompeld’ werd door een ‘verrassingsaanval van FC Groningen en West-Ham hooligans’. “Die waren helemaal naar Alkmaar afgereisd om daar rotzooi te trappen. Dan ga je je als AZ’er vervolgens natuurlijk niet verschuilen achter de bar en huilend de politie bellen. Dan verdedig je jezelf en je vrienden.”
Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie wil tegen mediapartner NH Nieuws op dit moment niet ingaan op vragen over verdachten van middagrellen. “Het onderzoek is in volle gang, op dit moment kunnen wij geen nadere mededelingen doen. Vermoedelijk is er over twee weken meer te zeggen.”
Het stadsbier van Alkmaar is razend populair. Zelfs buiten Alkmaar. En dus moet de brouwer van het ‘Alkmaars Blondje’ flink uitbreiden. Deze week werd er een nieuwe vergistingstank naar binnen gehesen in het pand van Brouwerij Dampegheest. Want daar komt het Alkmaars Blondje dus eigenlijk vandaan.
“Alkmaar, Heiloo, Egmond, Castricum… We hebben op steeds meer plekken vaste tappunten. Dus dat gaat goed.” Streekstad Centraal sprak over het populaire blonde bier met Perry Koot, vertegenwoordiger van brouwerij Dampegheest. “Het is in 2015 ooit begonnen met de vraag van Alkmaarse ondernemers, of we een Alkmaars bier konden brouwen. Maar nu is het echt een succes in de hele regio.” (tekst gaat verder onder de foto)
Brouwer Kees Koot op het Noord-Hollands Bierfestival (foto: Marco Schilpp)
De geschiedenis van het Alkmaars Blondje gaat zelfs iets verder terug, want brouwerij Dampegheest timmerde al vroeg aan de weg met het bier ‘Merakels’. Dat is eigenlijk de oerversie van het nu zo populaire Blondje. “Omdat we in Limmen in een oud kaaspakhuis zitten wilden we iets met kaas doen. En dus brachten we een weibier op de markt.” Een bier met wei erin, een restproduct van kaas. Daarmee werd een oude bierstijl tot leven gewekt.
De populariteit van het bier is volgens Koot voor een deel te danken aan de naam, maar ook de constante kwaliteit maakt uit. “Die stabiele kwaliteit kunnen we nu leveren, daar hebben we hard aan gewerkt”, vertelt Koot. “We waren er klaar voor, voor corona eigenlijk al.”
En nu wordt dat dus concreet in de vorm van een grote vergistingstank. Want zonder vergisting geen bier, gist zorgt ervoor dat graansuikers worden omgezet in alcohol. Flink meer graansuikers, flink meer bier: Dampegheest heeft nu een vergistingstank van 5.000 liter. Aan bierliefhebbers in die regio om al dat bier soldaat te maken – maar natuurlijk wel met mate.
Rens. Laura. Lorenzo. Het zijn allemaal namen die te verbinden zijn aan de heilige Sint-Laurens of voluit Sint-Laurentius. En dat is de patroonheilige van Alkmaar, de heilige ook waar de Grote Kerk oorspronkelijk naar is vernoemd. Om dat te vieren mogen alle naamgenoten van Sint-Laurens op donderdag 10 augustus gratis omhoog bij ‘Klim naar het Grote Raam’, zodat ze oog in oog komen te staan met het beeld van de heilige.
Want hij staat er nog, het beeld overleefde de Beeldenstorm in de zestiende eeuw. Het stond blijkbaar te hoog, helemaal bovenaan dat Grote Raam. Maar daar staat nu een steiger tegen, een heel stevige zelfs, en dus kan iedereen die dat wil het beeld van de heilige bekijken. Sint-Laurens houdt een rooster vast, wat een grimmige verwijzing is naar zijn dood: hij werd levend gegrild. “Deze kant is gaar, draait u mij nu maar om”, zou de onverschrokken heilige volgens de legende hebben gezegd.
10 augustus is de ‘naamdag’ van de heilige. Vroeger was dat ook de dag dat de steden waar Sint-Laurens patroonheilige van was feest vierden. De Alkmaarse Zomerkermis gaat daar indirect op terug, al is die nu later in augustus. Maar de oude feestdag wordt dus in ere hersteld voor iedereen die Laurens heet, en ook “iedereen met een soortgelijke naam”, aldus de organisatie.
“Na afloop zijn al Laurentius’ naamgenoten welkom bij Stadskaffee Laurens, waar genoten kan worden van een gratis biertje, frisje of koffie,” laat de organisatie nog weten. “Blijven hangen voor een Klub Laurens of Laurensburger kan natuurlijk altijd.” Vanzelfsprekend moeten al deze Laurensen wel hun ID of paspoort meenemen om te laten zien dat ze echt naamgenoten van de heilige zijn. Aanmelden kan met een mail naar de organisatie; vol is vol.
De schade door exploderende lachgascilinders in de afvalenergiecentrale in Alkmaar is zo groot dat er extra veiligheidsmaatregelen genomen zijn. Zo moeten medewerkers met een boog om het kijkglas van de oven lopen en zijn gasten niet meer welkom. De oven is volgens afvalverwerkingsbedrijf HVC afgezet met linten. Om de schade van de exploderende cilinders verder te beperken, komt de afvalverwerker met een opmerkelijke oplossing.
Dagelijks ontploffen er lachgascilinders in de oven van de afvalenergiecentrale van afvalverwerker HVC. “Sinds januari is lachgas illegaal. Dat betekent dat er geen statiegeld meer op de cilinders zit. Daardoor worden ze gedumpt bij het reguliere afval”, vertelt HVC aan mediapartner NH-Nieuws. Lachgas is sinds januari 2023 namelijk verboden als genotsmiddel, zowel het in bezet hebben als de verkoop ervan. Het staat dan ook op de lijst van de Opiumwet als verboden middel. Wel mag het technisch gebruik van het gas nog altijd wel, zoals voor medisch gebruik of om bijvoorbeeld slagroom mee op te spuiten.
De afvalverwerker ziet een toename van het aantal explosies sinds het verbod van recreatief lachgasgebruik: “Dagelijks horen medewerkers de knallen in de ovens.” En dat is echt gevaarlijk: “Die containers kunnen ontploffingen veroorzaken in vuilniswagens, afvalcontainers en verbrandingsovens.” Om medewerkers te beschermen zijn nu extra veiligheidsmaatregelen genomen. Door deze veiligheidsmaatregelen kan het personeel en de oven gewoon door met functioneren, zegt HVC.
Om de schade tegen te gaan komt HVC met de opmerkelijke oproep om de illegale cilinders toch in te leveren. “Wij zullen er niets van zeggen, want we zijn er alleen maar blij mee”, laat een woordvoerder weten over de ‘stiekem’ ingeleverde cilinders.
Groet en de duinen, de bossen, de zee: het is een landschap dat niet alleen wandelliefhebbers, maar ook kunstenaars steeds opnieuw heeft weten te raken. Uitgever Kees de Bakker raakt niet uitverteld over de grote betekenis van Groet en omgeving voor de literatuur en voor andere vormen van kunst. “Hier kwam alles bij elkaar.”
Deze zomer neemt De Bakker geïnteresseerden weer mee op zijn Literaire Wandelingen door Groet. “Het is het zevende jaar dat ik doe”, vertelt hij aan Streekstad Centraal. “En dat al sinds 2015. Door corona ging het twee jaar niet, maar vorig jaar zijn we er voorzichtig weer mee begonnen. We wandelen twee uur, ik ben de prater. Daarna ben ik moe hoor”, geeft hij toe. “Dan gaan we lunchen bij De Bokkesprong.”
De grootste namen van de Nederlandse literatuur komen tijdens de wandeling door Groet voorbij. “De familie Van het Reve kwam hier. Karel van het Reve had er een huis. Maar ook Gerard is hier geweest, in de tijd dat hij al nadacht over De avonden schreef. In de jaren dertig kampeerden ze op camping de Paardenhemel zonder stroom en water. Ik denk dat hij die sfeer heeft kunnen gebruiken voor De avonden. Maar dat is mijn theorie hoor.”
De Bakker doet de wandelingen dan ook zelf en legt er een persoonlijke toets in. “Maar er is ook muziek, als we geluk hebben. Dan zingt Bert van Baar zijn lied ‘Het Noord-Hollands Landschap’ vlak voordat we vertrekken’. Behalve singer-songwriter is Bert is artistiek leider van het Eldorado Zomerpodium.” En daarmee komt een andere literaire locatie in beeld, camping Eldorado, Heereweg 233 in Groet, één van de plekken waar de grote schrijver Nescio verbleef. “Dit landschap moet voor hem veel hebben betekend.” Het is het vertrekpunt van de wandelingen van De Bakker.
Kees de Bakker bij het Witte Huis, met aan zijn zijde de Zuid-Afrikaanse schrijfster Pauline Vijverberg (foto: aangeleverd)
Er volgen nog vele andere namen. De historici Jan en Annie Romein, hun zoon, Jan-Erik Romein. En Bob van Amerongen. “Karel van het Reve, Bob van Amerongen en Jan-Erik Romein waren hier al toen ze jong waren en spraken toen met elkaar af: later hebben we hier een huis.” En die huizen zijn er dus, wie mee wandelt met De Bakker komt ze vanzelf tegen.
Behalve literatuur komen ook andere vormen van kunst aan bod. De Bakker heeft oog voor de soms bijzondere architectuur van de huizen in de Duinstreek. “Het Witte Huis, een voorbeeld van het Nieuwe Bouwen.” En er hoort een mooi oorlogsverhaal bij van Jan en Kees Brusse, weet Streekstad Centraal nu. Wie dat ook wil horen, kan meewandelen op één van de vier zondagen: 23 en 30 juli, 6 en 13 augustus. Aanmelden kan met een e-mail naar Conserve. De wandeling begint om 11:00 uur bij camping Eldorado in Groet. Deelname kost 20 euro, maar voor dat bedrag krijgen deelnemers een boek naar keuze uit de “Hier”-serie (Alkmaar, Bergen, Bergen aan Zee, Schoorl, Groet Camperduin) . “Dus het is eigenlijk gratis”, voegt De Bakker toe.
