Categorie: kunst & cultuur

Stadsbeiaardier Christiaan Winter heeft net weer een monsterklus achter de rug. Samen met stadsuurwerkmaker Boris Stiensma heeft hij de torens van de Grote of Sint-Laurenskerk, Waagtoren en Kapelkerk beklommen om het komende half jaar tien nieuwe liedjes uit de drie carillons over de binnenstad uit te strooien: “Je bent eigenlijk een 17e-eeuwse computer aan het herprogrammeren.” 

De carillons stammen namelijk alledrie uit dezelfde periode rond 1690. Er zijn tegenwoordig wel moderne speelcomputers die een klokkenspel kunnen aansturen, maar in Alkmaar werkt alles nog 100% mechanisch. En dat betekent dat de twee muziekliefhebbers per melodietje een paar honderd pinnetjes moeten plaatsen in de ‘trommels’ en die moeten vastzetten met een moertje (zie ook de hoofdfoto). “We doen het nog op dezelfde manier als onze voorgangers 300 jaar geleden”, vertelt Christiaan Winter. “Elk pinnetje is een nootje.” (de tekst loopt door onder de foto)

De Alkmaarse carillons krijgen elk seizoen nieuwe deuntjes. Bij de Grote Kerk en de Waagtoren zijn dat vier verschillende nummers per uur, bij de Kapelkerk  is op het hele en halve uur een ander melodietje te horen. Winter heeft deze keer geen verzoeknummers gekregen, dus hij kon zelf de playlist bepalen. Maar de techniek beperkt wel de keuzemogelijkheden.

“Je hebt bij de Grote Kerk de keuze uit ongeveer 2,5 octaaf, dus de tonen kunnen niet al te laag en al te hoog zijn. Bij de Waagtoren kunnen we iets meer, maar ook daar moet het ritmisch niet al te ingewikkeld zijn, want dan wordt het een janboel. En bekende liedjes zijn ook ongeschikt, want van een halfjaar ‘Altijd is Kortjakje ziek’ word je al snel horendol.” Volgens Winter zoekt hij vooral ‘niks-aan-de-handmuziek’, waar niemand zich snel aan zal storen. (de tekst loopt door onder de foto)

“De Grote Kerk speelt bovendien óók in de nachtelijke uren, dus dat vraagt iets meer overleg met elkaar. De nummers moeten niet teveel op elkaar lijken. We kozen deze keer voor een Angelsaksisch thema, met onder meer een muziekstukje gecomponeerd door de organist van Westminster Abbey. Om kwart vóór hoort iedereen ‘Geef vrede door van hand tot hand’.  Een aansporing die de wereld wel kan gebruiken momenteel.”

Het waarschijnlijk bekendste liedje dat het komende half jaar uit de Waagtoren klinkt, is ‘Here comes the sun’ van oud-Beatle George Harrison. “De accentverschuiving aan het slot gaat enigszins verloren doordat de speeltrommel van de Waag wat traag op gang komt.” De viering van 200 jaar Johan Strauss wordt een kwartier later geëerd met de Wilde Rosen Waltz. “Dankzij André Rieu en zijn orkest is de wals is nog niet gestorven.” Om kwart voor het hele uur kan er uit volle borst worden meegezongen met de eerste tonen van het Alkmaars Stedelied: ‘Wie heeft van Alkmaar niet gehoord?’”(de tekst loopt door onder de foto)

De stadsbeiaardier en stadsuurwerkmaker zijn samen per toren een halve dag bezig om de instrumenten opnieuw te programmeren. Bij de Kapelkerk is maar ruimte voor twee melodietjes van maximaal 25 seconden: “Dat levert amper tijdwinst op”. Op de hele uren klinkt er de komende tijd een lichtvoetige ballade van Erik Satie, een half uur later volgt ‘Uit uw hemel zonder grenzen’ van een componist die veel heeft betekend voor de protestantse kerkmuziek. 

Wie nog suggesties heeft voor de playlist van het volgende seizoen, kan zijn of haar tip sturen naar beiaardier@alkmaar.nl. Gekeken wordt dan of de melodie geschikt is of geschikt te maken is voor de carillons.