Auteur: Marcel Plaatsman

In de donkerste periode van het jaar kan niemand zonder: fietsverlichting. Maar tegelijk zijn fietslichtjes vaak stuk, zoek of helemaal nooit aangeschaft. Iedere avond gaan vele, vele Nederlanders zonder goede fietsverlichting de weg op. Hun telefoon hebben ze opvallend genoeg allemaal wél bij zich. “Dat probleem hebben wij getackeld.”

Streekstad Centraal sprak met Erik, student van Inholland Alkmaar, en zeker niet onschuldig als het om fietsen zonder licht gaat. “We hebben het allemaal wel gedaan”, bekent hij. “Slecht natuurlijk. Zeker bij het uitgaan, dan ga ik met een oud barrel naar de stad…” En zo’n ‘stadsfiets’ of ‘stationsfiets’ heeft vaak geen werkende lichtjes meer. Maar nu is er PhoneBeam, de uitvinding van Erik en zijn medestudenten Roel, Tidde, Dan en Mats. Een fietslichtje dat níét vergeten wordt.

“PhoneBeam, dat is een telefoonhouder voor op de fiets, met twee glasvezelkabels”, somt Erik op. Veel meer dan dat blijkt niet nodig. Ja, twee ‘lenzen’ voor en achter, voor het bekende witte licht en rode licht. Daarmee kan iedere fietser veilig de weg op. “Glasvezel geleidt licht, zonder elektriciteit”, legt Erik uit. “Daardoor is het veel minder kwetsbaar. Daar gaat het bij gewone fietslichtjes vaak mis.” (tekst gaat door onder de foto)

Dat is het wonderlijke van reguliere fietsverlichting. Het is een techniek die eigenlijk maar slecht is opgewassen tegen de omstandigheden die horen bij een fiets: veel regen, veel beweging. En lichtjes worden nog vaak gestolen ook. De kabeltjes en de telefoonhouder van PhoneBeam zijn ook wat dat betreft al minder makkelijk even van een fiets te plukken. “De kracht is dat het simpel is”, verklaart Erik. “Niet kapot te krijgen.” Het licht komt uit de zaklamp van de telefoon. Iets wat nauwelijks batterij verbruikt, blijkt uit onderzoek van het team: zo’n 5% batterij per uur.

Erik is de marketing-man van het PhoneBeam-team. De naam ‘PhoneBeam’ is op vele plekken in en om Inholland Alkmaar terug te vinden, dus hij heeft zijn taak zeker serieus genomen. Roel is de CEO van het studentenbedrijfje, dat in opdracht van de minor Innoveren en Ondernemen werd opgericht. Tidde doet de financiën, Dan de productie, Mats de sales.

“We zijn gisteren naar Amsterdam geweest”, zegt Erik over de sales-kant van het bedrijf. Ook een stad waar veel fietsers zonder licht de straat op gaan. “Er zijn al tientallen PhoneBeams verkocht, fietsenmakers zijn razend enthousiast.” Voor mooie foto’s kon medestudent Sil de helpende hand reiken, die over een wat betere camera beschikte dan die van de telefoon. Voor lezers van Streekstad Centraal is Sil geen onbekende: zij is zelf weer betrokken bij Banaqua, ook voor Inholland Alkmaar. (tekst gaat door onder de foto)

PhoneBeam is makkelijk in gebruik en stelt notoire ‘onverlichte types’ in staat om toch zichtbaar over straat te gaan. “Ik heb hem zelf ook natuurlijk”, vertelt Erik, die dus niet meer onverlicht is. “Ja, dat vonden mijn ouders wel even een gek gezicht”, lacht hij. En verlicht blijft ‘ie: “Het is slijtvast, stootvast, heeft geen elektra. Ook op een kiezelweg rammelt het er niet vanaf.”

De ontwikkeling van het product stelden de studenten wel voor een paar uitdagingen. Eén van de eisen die de opleiding stelt is dat het studentenbedrijfje bijdraagt aan duurzaamheid. Dat doet PhoneBeam door wegwerpfietsverlichting overbodig te maken, maar de ambitie was groter: ook de glasvezelkabels zouden uit hergebruik moeten komen. Maar dat lukt voorlopig nog niet, zegt Erik: “Daar zoeken we nog een oplossing voor. Dus als iemand wat kabel over heeft…”

De meeste tijd ging in de onverwoestbaarheid van de nieuwe techniek zitten. “We hebben ellenlange dagen op school gezeten om het werkend te krijgen”, herinnert Erik zich. “Maar nu durf ik te zeggen: als je je fiets een week op het station laat staan, dan weet ik zeker dat PhoneBeam nog werkt.” Ook als de dagen weer langer worden en de feestjes later moet jong en oud dus met veilig licht de wegen op kunnen. Dat is ook voor automobilisten een geruststellend idee.

Raamverhuurder Frans Snel neemt afscheid van de Alkmaarse prostitutie. Met zijn 81 jaar is Snel een vertrouwd gezicht op de Achterdam, het rosse buurtje van Alkmaar. Snel raakte vorig jaar gewond bij een auto-ongeluk en kampt sindsdien met gezondheidsklachten. Ook heeft hij te maken met teruglopende inkomsten. “Hopelijk gaat opa nog een paar jaartjes mee.”

Mediapartner NH sprak uitgebreid met de eigenzinnige Alkmaarse ondernemer. “Er is een tijd van komen en gaan”, zegt Snel nuchter over zijn vertrek, zijn pensioen. “Voor mij is het einde verhaal, tijdperk Snel is over. Ik laat er geen traan om, want ik heb een prachtleven gehad. Om niet alles kwijt te raken, stop ik er nu mee.”

Snel ontvangt NH in zijn volle kantoortje, waar hij veel oude herinneringen bewaart. Hij blijkt nog een heel leven vóór de Achterdam te hebben gehad. Na zijn tijd bij de marine ging hij werken in de voormalige bistro Boerderij Burgerbrug. “Dat lag aan de N9, maar bestaat inmiddels niet meer. Ik reed met vrienden richting Alkmaar, toen we uit de bocht vlogen en in het kanaal belandden. We zijn eruit geklommen en werden zeiknat binnengelaten in dat restaurant. Daar ben ik toen eigenlijk blijven hangen.” Eerst werkt hij in de keuken, maar rond zijn 32ste vraagt de eigenaar of hij de zaak voor hem wil runnen, tot de inkomsten begonnen terug te lopen. “Toen vroeg diezelfde eigenaar of ik voor hem een aantal panden op de Achterdam wilde verhuren.”

Zijn ogen beginnen te glunderen: “Ik leefde als een God in Frankrijk, hield geen dubbeltje over”, vertelt hij, terugdenkend aan die tijd. “Ik gokte vaak, heb veel geld gewonnen, maar ook heel veel verloren. Het bed deelde ik met de meest prachtige vrouwen. Joh, ik heb van alles gezien en gedaan; niks was te gek.” Over zijn jaren op de Achterdam valt een boek te schrijven. “Ik heb alles meegemaakt. Protesten van buurtbewoners, de grote politie-inval en natuurlijk de gedwongen sluiting van veel ramen.” (tekst gaat door onder de foto)

De straat, en in het bijzonder Frans Snel, lag regelmatig in de clinch met de gemeente en voormalig burgemeester Piet Bruinooge. Een aantal panden van de Achterdam zouden zijn ‘besmet’ met crimineel geld. Na jarenlang juridisch gesteggel en verschillende Bibob-onderzoeken werd in 2011 bijna de helft van de vergunningen ingetrokken. Van de 120 kamers bleven er 69 over. “Na zijn aantreden in 2007 deed Bruinooge er alles aan om de Achterdam de nek om te draaien”, reageert Snel. “Hij verspreidde valse informatie. Bijvoorbeeld dat 60 tot 90 procent van de prostituees hier gedwongen werkt. Ook beweerde hij in een interview zonder blikken of blozen dat de vrouwen voor bescherming 1.000 euro per dag moesten betalen. Je reinste onzin.”

In 2012 vocht Snel de sluiting van de ramen aan en kreeg van de rechter drie kamers terug. Voor 26 andere ramen vroeg hij in 2013 ook een vergunning aan, maar trok die aanvraag later weer in. De FIOD zou hem onder druk hebben gezet, verklaart hij. “In een verhoor werd mij in bedekte termen verteld dat ik anders zou worden aangemerkt als verdachte in witwaspraktijken.”

Snel is nooit vies geweest van een beetje burgerlijke ongehoorzaamheid. Met zijn acties haalde hij regelmatig het nieuws. Tijdens de coronacrisis liet hij luidkeels van zich horen. In 2021 dreigde hij de overheid aan te klagen, nadat de raamprostituees maandenlang thuiszaten. Ook gooide hij – tegen alle regels in – zijn ramen een dag open. En het was Snel die de noodklok luidde toen bleek dat een aantal sekswerkers geen Tozo-uitkering kregen van de gemeente Alkmaar. (tekst gaat door onder de foto)

Door het auto-ongeluk heeft zijn rug een flinke opdonder gehad. Ook is hij erg afgevallen en lopen gaat steeds moeilijker. Daarnaast lijdt Snel aan de longziekte COPD, maar stoppen met roken? Geen denken aan. “Wat heeft dat nog voor zin op mijn leeftijd. Ik kan morgen wel de pijp uitgaan. Dan moet je me wel laten liggen hè”, zegt hij lachend. Hij haalt een goud kettinkje tevoorschijn met een duidelijke boodschap: ‘reanimeer mij niet’. “Ik denk vaak na over de dood, maar ik zeg je eerlijk: bang ben ik er niet voor. Volgens mij houden we gewoon op te bestaan. God bestaat niet. Kijk toch eens om je heen naar al het leed in de wereld. Welke mafkikker maakt zoiets?”

Snel haalt een lijstje met daarin een persoonlijk geschreven kaartje van de muur, kijkt er vertederd naar en en stopt het in een doos. “Nog een paar weken om alles in te pakken en dan is het klaar. Ik hoop dat ik nog een paar jaartjes meega”, verzucht hij. “Ik zie wel hoelang opa nog te leven heeft. Doodvervelen ga ik me in elk geval niet. Op maandagavond ga ik altijd pokeren en met m’n vrienden drink ik nog regelmatig een borreltje. Met m’n vrouw wil ik graag nog een paar weken op vakantie, maar alleen als ik me goed voel.”

De telefoon rinkelt. Een van de vrouwen komt haar kerstpakket ophalen. “Met Frans, ja kom maar naar boven, het ligt voor je klaar.” Niet veel later stapt sekswerker Nicole vrolijk de kamer binnen. “Kijk, voor jou”, zegt Snel, terwijl hij haar een luxe, roze doosje met parfum overhandigt. Er volgt een bedankje en ze kletsen wat, maar dan slaakt Nicole een diepe zucht: “Wat een gek idee dat je straks echt weg bent. Ga je echt met pensioen? Ik kan het nog steeds niet geloven. We gaan je allemaal missen.”

Een nieuwe sigaret wordt aangestoken. Snel neemt een hijs en blaast een dikke rookwolk de kamer in. Als hij op het schermpje van zijn telefoon kijkt, lijkt hij te schrikken van de verstreken tijd. Dan roept hij resoluut: “Zo, heb je nou genoeg voor je interview? Het is tijd voor een portje. Schenk jij er eentje in?”