Online oplichting blijft een groot probleem. Alleen al in de stad Alkmaar werden in het jaar 2023 ruim 11.000 mensen slachtoffer van deze vorm van oplichting. De Rijksoverheid hoopt mensen meer bewust te maken van de gevaren, zodat oplichters geen kans meer hebben. “Check altijd de afzender.”
Eerder bleek uit cijfers van het CBS al dat overal in Nederland veel mensen slachtoffer worden van cybercriminaliteit. Dat kan dan ook om online pesten of om bedreiging gaan. Maar in veel gevallen gaat het dus om oplichting.
“Cybercrime is steeds lastiger te herkennen”, merkt Yoanne Spoormans, specialist cybercrime bij de politie. “Zo zie je nu veel nepberichten en e-mails van overheidsinstanties, zoals de gemeente of de Belastingdienst.” En dan met een heel normaal ogend linkje in het bericht, waar de lezer toch maar beter niet op kan klikken.
Spoormans hoopt mensen alerter te kunnen maken. “Mijn advies: Check altijd de afzender wanneer je een e-mail of ander bericht ontvangt”, zegt ze. “Blijf je twijfelen? Klik het bericht dan weg.”
De Rijksoverheid start een landelijke campagne om Nederlanders bewust te maken van de gevaren van online oplichting. Hierdoor moet het voor oplichters moeilijker worden om slachtoffers te maken. Tegelijk moeten mensen zich niet rijk rekenen, waarschuwt Spoormans: “Dit kan iedereen overkomen.”
Vijf voor vijf, in de vroege morgen: een harde klap betekende voor bewoners van de Simon Vestdijkstraat het einde van de nachtrust. Een brievenbus explodeerde, er was de nodige rookontwikkeling en de hulpdiensten werden gealarmeerd. De politie vermoedt dat er sprake is geweest van een vuurwerkaanslag.
Het explosief dat afging veroorzaakte behoorlijke schade en zorgde dus ook voor veel rook. De bewoners van de getroffen woning waren thuis op het moment van de aanslag. Omdat de rook ook werd ingeademd, kwam de ambulancedienst ter plaatse om de slachtoffers na te kijken.
Alkmaar was vaker het toneel van vuurwerkaanslagen. Recent werd het cameratoezicht in de straten waar deze aanslagen plaats hadden gevonden opgeschort. In de Vestdijkstraat, in de Vroonermeer, gebeurde dit nog niet eerder, en een eventueel verband is niet aangetoond. De politie onderzoekt de zaak.
“Indien u de politie nog niet heeft gesproken en iets heeft waargenomen tussen 04.45 uur en 05.15 uur op de dag van de explosie, of als u iets verdachts heeft gezien voorafgaand aan of na de ontploffing aan de Simon Vestdijkstraat, wordt u vriendelijk verzocht direct contact op te nemen met de politie”, schrijft de politie. Dat kan via 0900-8844. Anonieme meldingen zijn ook mogelijk via telefoonnummer 0800-7000.
De optocht, de trommels, de doedelzakken. Rood-witte vlaggen, rood-witte sjaals en de eerste herfstkleuren. Het was dinsdag weer traditie, traditie, traditie in Alkmaar. Jong en oud genoten van Alkmaar Ontzet. En Frits Westerkamp, die zag dat het goed was. “Langzaam komt het besef binnen: ja, dit is echt je laatste keer.”
Vooraan in de optocht trokken de Alkmaarse stadsreuzen door de bomvolle straten van de oude binnenstad. Ze zijn er nog maar pas, deze reuzen, maar ze waren duidelijk op hun plek in de historische optocht. Dat laat al meteen mooi zien dat de viering van Alkmaar Ontzet niet statisch is, dat het feest ‘verjongt’, dat oud en nieuw erin samenkomen.
En zo zag Frits Westerkamp dat ook graag, vertelt hij in gesprek met Streekstad Centraal. Daarbij blikt hij terug op zijn vijf jaren als voorzitter van de 8 October Vereeniging. (tekst gaat door onder de foto)
Frits Westerkamp genoot van zijn laatste Ontzet. (foto: Streekstad Centraal)
“Er is best wel veel veranderd”, overweegt Westerkamp. Ook in de maatschappij, zeker, het is soms wat harder, ziet hij. De Alkmaarse viering van 8 oktober gaat mee met die tijdsgeest, maar biedt ook houvast, met al die gekoesterde tradities.
“De optocht is geweldig”, klinkt het enthousiast. Echt zo’n traditie die jong én oud erin willen houden, met in de loop van de jaren weer andere accenten. Dat moet ook, benadrukt Westerkamp. “De nieuwe generatie moet het wel levend houden.”
Dit jaar waren spreekwoorden met ‘water’ het thema, kunstig verbeeld op kleurrijke praalwagens, met zichtbaar plezier en niet alleen water, maar ook andere drank als komische rode draad. (tekst gaat door onder de foto)
“Laten we de viering historisch bij de tijd houden”, stelt Gerwin Toebes. Hij heeft ‘grote schoenen te vullen’, zegt hij bescheiden, want hij is de beoogd opvolger van Frits Westerkamp. Iemand die het goede voorbeeld gaf: “Hij heeft in die jaren alles in goede banen geleid.”
Volgend jaar is dat dus aan Toebes. Al die tradities, ze zullen straks in zijn handen liggen, maar daar liggen ze goed. Hij stelt graag de historie centraal. “Maar laten we niet vergeten dat het een feest is dat met zijn tijd mee moet gaan.”
‘Dweilen met de kraan open’. (foto: Streekstad Centraal)
Nog even gauw tussen de spoorbomen door, omdat een paar minuutjes wachten zo vervelend is. Heel wat weggebruikers maken die afweging. Daarmee bezorgen ze machinisten de schrik van hun leven – en het loopt niet zelden ook voor de overstekers zélf verkeerd af. Spoorbeheerder ProRail wil met camera’s de pakkans vergroten en zo meer bewustzijn creëren.
Camera’s bij bewaakte spoorwegovergangen, ze staan er al op verschillende drukke plekken in het land. Daar sorteren ze ook echt effect, ziet ProRail. Landelijk gingen er al ruim zesduizend overtreders op de bon. De boete is niet mals en juist dat leidt tot een gedragsverandering. Wie één keer gesnapt is, denkt de volgende keer wel beter na als de slagbomen naar beneden komen.
ProRail wil de camerabewaking daarom uitbreiden. “De planning is nu dat er twee flitspalen in Castricum komen en drie in Heiloo”, laat Mirjam de Witte, woordvoerder van ProRail, weten aan Streekstad Centraal. “We zijn daar in overleg met de gemeenten.” (tekst gaat door onder de foto)
Gesloten spoorbomen in Heiloo.
Het gaat om drie overwegen in Heiloo en twee overwegen in Castricum. Voor Castricum wordt er gekeken naar de drukke overgangen in de Beverwijksestraatweg, bij het station, en die in de Vinkebaan. In Heiloo wordt gesproken over de Zeeweg, de Zevenhuizerlaan en de Schuine Hondsbosschelaan.
De woordvoerster van ProRail benadrukt dat het voorlopig nog om plannen gaat, waar ook met de betrokken gemeenten nog over gesproken wordt. Op dit moment staan er dus nog geen camera’s bij de bewuste overgangen.
Onveilige situaties bij spoorwegovergangen zijn al langer een punt van zorg voor de spoorbeheerder. Eerder werd al duidelijk dat ProRail de overgangen in het Heiilooër Bos liever ongelijkvloers zou zien, om ongelukken te voorkomen.
Wie stambomen onderzoekt, kan er niet omheen: onze voorouders kregen met een hoop dood en ellende te maken. Vooral de kindersterfte lag in vroeger eeuwen schrikbarend hoog. Maar ook besmettelijke ziektes konden een grote impact hebben. In de lezing ‘Erfenis van epidemieën’ op dinsdag 12 november gaat medisch specialiste Mieneke te Hennepe op deze geschiedenis in.
Mieneke te Hennepe is verbonden aan Rijksmuseum Boerhaave in Leiden en doceert medische geschiedenis in het Leids Universitair Medisch Centrum. Ze is dus vertrouwd met het onderwerp en kan stamboomonderzoekers op weg helpen bij het juist interpreteren van gegevens. Veel epidemieën van vroeger zijn nu vergeten. Van andere ziektes begrijpen we nu niet goed meer waar het nou eigenlijk om ging.
De lezing op dinsdag 12 november wordt georganiseerd door de Nederlandse Genealogische Vereniging en is gratis toegankelijk. De lezing begint om 14:00 in Laatmakers aan de Laat in Alkmaar.
Voor jonge Alkmaardertjes was maandag een spannende dag. En ze moesten nog geduld hebben ook. Met het vallen van de avond werden twee belangrijke tradities doorgegeven aan de volgende generatie: de herdenkingsplechtigheid in het Victoriepark én de kleurige lampionnenoptocht door de binnenstad. “Dit is voor een deel onze identiteit.”
Stralend middelpunt van het eerste deel van de feestelijkheden was Victorientje. Rondom het bekende standbeeld in het Victoriepark voerden kinderen van de Adelbertusschool hun ontzetspel op. Daarmee werd de geschiedenis van 451 jaar geleden voor even weer actueel. Maar het échte nieuws, dat was Victorientje zelf. Die kreeg de afgelopen weken haar oorspronkelijke kleuren terug en dat trok bekijks. (tekst loopt door onder de foto)
De aftrap van het officiële deel van de 8 october herdenking mocht weer rekenen op de nodige aandacht. (foto: Streekstad Centraal)
Burgemeester Anja Schouten benadrukte het belang van deze tradities voor Alkmaar. Ze hóren bij Alkmaar, bij ‘ons’: “8 oktober is de belangrijkste Alkmaarse dag van het jaar. Nu zijn we met elkaar trots op de geschiedenis van onze stad.” Het is belangrijk om dat door te geven aan de volgende generaties, ‘met de paplepel’, in de woorden van de burgemeester. (tekst loopt door onder de foto)
Het verhaal blíjven vertellen is volgens burgemeester Anja Schouten van het grootste belang. (foto: Streekstad Centraal)
Op het Waagplein verzamelden toen al vele honderden kinderen voor de traditionele lampionnenoptocht. Groepje per groepje gingen schoolkinderen met hun zelfgeknutselde lampionnetjes op pad, onder muzikale begeleiding. Ook die optocht trok veel publiek naar de binnenstad.
“Ontzettend leuk”, vatte een omstander het kernachtig samen. Samen de tradities koesteren, dat geeft een goed gevoel. Kinderen in de optocht lieten ook niet na te benadrukken dat dit belangrijk voor ze was. (tekst loopt door onder de foto)
Hoort net zo goed bij de tradtie als de kranslegging: de lampionnenoptocht voor de kinderen. (foto: Streekstad Centraal)
Kinderburgemeester Othman Otay was vanzelfsprekend ook aanwezig. Voor hem was het toch wel extra bijzonder, vertelde hij aan Streekstad Centraal. Waar zijn oudere collega Anja Schouten inmiddels al heel wat herdenkingen heeft meegemaakt, daar is het voor een kinderburgemeester een eenmalig hoogtepunt. “Best spannend eigenlijk…”
Op de N245 van Alkmaar naar Schagen is dinsdagmorgen een zwaar ongeluk gebeurd ter hoogte van Oudkarspel. Bij dat ongeluk zijn meerdere gewonden gevallen. Om snel hulpverlening te kunnen bieden werd de traumahelikopter ingezet.
De toedracht van het ongeluk is nog onduidelijk. Er zijn meerdere auto’s bij betrokken en ook meerdere personen gewond geraakt. De betrokkenen zijn naar het ziekenhuis gebracht voor verpleging en verder onderzoek.
Ook de materiële schade was groot. Het opruimen van de brokstukken zou volgens de hulpdiensten uren in beslag gaan nemen. Verkeer wordt daarom omgeleid over andere wegen.
Voor heel wat Alkmaarse scouts is ze een vanzelfsprekendheid, iemand die véél herinneringen kleur heeft gegeven: Mirjam van der Laan. Al sinds 1981 zet zij zich in voor scouting Marco Polo en voor die jarenlange inzet kreeg Van der Laan dit weekend een koninklijke onderscheiding. Daarvoor kwam burgemeester Anja Schouten speciaal naar de scouts.
Zomerkampen, weekendactiviteiten én het bestuur: Van der Laan was op vele manieren onmisbaar voor scouting Marco Polo. In 1987 werd ze jeugdleidster voor meisjes van 11 tot 16 jaar. Ze was penningmeester en voorzitter. Andere bestuurders konden bij haar ook altijd terecht voor vragen. Maar dit jaar legde ze haar taken neer en nam Van der Laan afscheid van ‘haar’ Marco Polo.
Zaterdag kwam burgemeester Anja Schouten naar dat afscheid met een bijzondere verrassing. Koning Willem Alexander had aan Van der Laan een Koninklijke Onderscheiding toegekend. Daarmee kreeg de afscheidsborrel een koninklijk tintje en was de dankbaarheid van vele Alkmaarders tastbaar gemaakt. (foto: JJ Foto)
Wekenlang was ze er wel, maar toch ook niet. Ze ging schuil achter hoge rekken. In het Victoriepark in Alkmaar werd hard gewerkt. Maar vrijdagmorgen, maar enkele dagen vóór de plechtige herdenking op maandag 7 oktober, kwam ze dan eindelijk weer helemaal tevoorschijn: Victorientje. En dan niet als vanouds, maar net even anders.
Weinig beelden zijn zó iconisch voor Alkmaar en zijn geschiedenis als Victorientje. Daarom staat ze op 7 oktober ook in het middelpunt van de herdenkingsbijeenkomst. “Ze is echt het symbool van Alkmaar Ontzet”, zei Frits Westerkamp van de 8 October Vereeniging er eerder al over.
Dat Victorientje voorafgaand aan de viering even wordt opgepoetst, dát is niet eens zo bijzonder. Dat gebeurde de afgelopen jaren wel vaker. Maar deze keer onderging ze een ware metamorfose. (tekst gaat door onder de foto)
Voorlopig is de Kunstwacht weer even klaar met de Alkmaarse Victorientje. (foto: Streekstad Centraal)
“Wat is dit nou weer?” horen we als Streekstad Centraal vrijdag een kijkje komt nemen in het Victoriepark. Goed, ze ziet er inderdaad anders uit na haar verjongingskuur, maar onherkenbaar, nee, dat is ze toch ook niet. Het groepje dat bij Victorien staat komt dan ook niet uit Alkmaar, zo blijkt. Ze nemen deel aan een speurtocht.
De echte Alkmaarders, die blijven wel even staan kijken. Zó is ze dus geworden, na de ingrijpende restauratie. De oude verflagen, die het beeld verstikten, moesten er toch echt eens af, oordeelde Kunstwacht aan het begin van de werkzaamheden.
En dus ging Victorientje zelfs even schuil achter grote rookwolken, toen die verflagen eraan moesten geloven. Daarna kwam er een grondig onderzoek en kregen de restaurateurs de oorspronkelijke kleuren weer in beeld. Zoals Victorientje er de laatste jaren uit zag, zo was ze eigenlijk niet bedoeld. (tekst gaat door onder de foto)
Wekenlang ging vooral de sokkel schuil achter de schermen, maar inmiddels is ook die weer in alle pracht te bewonderen. (foto: Streekstad Centraal)
‘Warmwit’ moest ze worden, beloofde wethouder erfgoed Anjo van de Ven toen de pers zich halverwege september verzamelde rondom de hekken. En warmwit wérd Victorientje, zo bleek vrijdagmorgen in het Victoriepark. Met een sokkel die veel donkerder oogt dan eerst. In de nieuwe laag verf is hier de oorspronkelijke roodbruine tint van het natuursteen teruggebracht.
Voor de Kunstwacht zit het werk er nu weer op. De spullen worden in de wagen geladen. Nog even, en Victorientje staat hier weer alleen, zonder schermen. Maar dat zal niet lang duren. Maandagavond is hier immers de herdenking. Dan zijn alle ogen op haar gericht.
Dat komt goed, weet de deskundige van de Kunstwacht. Even blijft hij staan en kijkt hij terug. “Ja”, klinkt het tevreden. “Ze ziet er echt weer verzorgd uit.”
Alkmaar heeft meerdere keren voetbalgeschiedenis geschreven. De eerste wedstrijd in het betaald voetbal, bijvoorbeeld, in 1954. Natuurlijk met de kampioensschaal. Of nu: met de eerste vrouwelijke scheidsrechter in het betaald voetbal: de Alkmaarse Shona Shukrula. Maar óók in de jaren zestig was Alkmaar eigenwijs met de allereerste opleiding voor vrouwelijke scheidsrechters: “Dit was internationaal een doorbraak.”
Of er iets in die Alkmaarse kaas zit, wil sporthistoricus Jurryt van de Vooren weten, als Streekstad Centraal hem spreekt over zijn onderzoek. Alkmaar is wel vaker ‘puur ongehoorzaam’ geweest. Die veelbesproken eerste wedstrijd uit 1954 bijvoorbeeld, daar waren de autoriteiten toen helemaal niet blij mee. Ook de Alkmaarse vrouwelijke scheidsrechters uit 1961 en 1962 zetten mannenbolwerk KNVB behoorlijk op zijn kop.
“Ze hadden het er zeker over in vergaderingen, blijkt uit de notulen”, vertelt Van de Vooren. “De meerderheid van de KNVB was er echt tegen. Dat kunnen we ons nu niet meer voorstellen. Maar wat ook bleek, in die vergaderingen: ze gaan gewoon door, daar in Alkmaar.” (tekst gaat door onder de foto)
Ineke Boom, Klasina Laan en Nel Rentenaar waren de allereerste vrouwelijke scheidsrechters. (foto: Regionaal Archief)
De KNVB wilde het wel, maar het lukte niet om die ongehoorzame Alkmaarders te stoppen. Eén van die Alkmaarders was Teun Bakker, de drijvende kracht achter de scheidsrechtersopleiding voor vrouwen. Maar ook Ineke Boom, Klasina Laan en Nel Rentenaar hielden hun lippen stijf op elkaar na hun eerste proefwedstrijd. Toen was alles strikt geheim.
“Later veranderde dat”, nuanceert Van de Vooren. “Toen schreven alle kranten erover. Ik heb prachtige kleurenfoto’s teruggevonden, uit de Margriet. Maar hun allereerste proefwedstrijd hebben de vrouwen inderdaad geheim gehouden, tot een openbaar jeugdtoernooi in 1961.”
Die geheimhouding tekent de gespannen verhoudingen van die tijd. Handballen, dat mochten vrouwen wel, maar voetbal was een mannenzaak, leek toen de heersende overtuiging. Toch kon de KNVB de Alkmaarders niet stoppen. In 1962 ging de bond zelf overstag.
“De Alkmaarders hadden daar zelf om gevraagd”, vertelt Van de Vooren. “Na een jaar hadden al 32 vrouwen de opleiding afgerond. De KNVB moest daar wat mee.” Er was geen houden meer aan, de bond erkende de vrouwelijke scheidsrechters in 1962. Daarna kwamen ze ook in andere steden, andere provincies aan bod. Maar die victorie was dus echt in Alkmaar begonnen. (tekst gaat door onder de foto)
Shona Shukrula staat in een Alkmaarse traditie. (foto: Wikimedia Commons / Erwin Spek)
“Alkmaar was niet alleen landelijk, maar zelfs wereldwijd de eerste met zo’n opleiding”, zegt Van de Vooren. “Het was internationaal doorbraak. Er was belangstelling vanuit Duitsland, Zwitserland, Engeland…”
Inmiddels treedt de Alkmaarse Shona Shukrula in de voetsporen van lang geleden. Vrijdag fluit ze als eerste vrouw ooit een wedstrijd in het Nederlands betaald voetbal. Van de Vooren heeft Shukrula gesproken en over haar wegbereiders verteld. Het is nu een vergeten geschiedenis, heeft hij al gemerkt.
En dat terwijl er ook lessen uit deze geschiedenis getrokken kunnen worden, ziet Van de Vooren. Die ongehoorzaamheid van Teun Bakker, die wist dat hij ervoor geroyeerd kon worden, maar toch doorzette: Van de Vooren heeft er bewondering voor. “Bestuurders van nú kunnen daar een voorbeeld aan nemen. Soms moet je ongehoorzaam durven zijn.” (tekst gaat door onder de foto)
In het Regionaal Archief bleek nog veel materiaal voorhanden. (foto: Streekstad Centraal)
Van de Vooren werkt aan een boek over deze bijzondere Alkmaarse geschiedenis. Daarbij heeft hij veel aan het Regionaal Archief in Alkmaar. Met Nel Rentenaar heeft hij inmiddels gesproken. Ook de andere vrouwen heeft hij in beeld. “Maar ik ben ook op zoek naar de jongens die voetbalden, toen, en die vrouwen als scheidsrechter hadden. Hoe hebben ze dat ervaren, wat weten ze er nog van, dat wil ik weten.”
De betrokkenen van toen zijn intussen tachtigers. Sommigen zullen zijn verhuisd, anderen overleden. Maar Van de Vooren heeft goede hoop nog meer verhalen terug te vinden in en om Alkmaar. “Als mensen zelf nog materiaal hebben, de vrouwen zelf of hun kinderen, of die voetballende jongens, dan kom ik graag in contact.”
Een bijzondere wens heeft Van de Vooren nog wel. “Ik weet niet of het er nog is, het is zo lang geleden. Maar wie weet… Als iemand nog een scheidsrechterspak heeft liggen uit die tijd, dan zou dat echt fantastisch zijn.”
Jurryt van de Vooren is te bereiken via jurryt@sportgeschiedenis.nl.
