kunst & cultuur – Pagina 4 – Streekstad Centraal HUB

7 oktober 2024

Oude nitraatfilms terug in Kunstbunker, maar voor hoe lang?: “We maken ons echt grote zorgen”

Persoon in beschermende kleding in een archiefkamer met filmspoelen opgeslagen in rekken.

Gevreesd werd dat ze de prullenbak in konden, maar tijdens de controle groeide de opluchting. Geen van 87 unieke nitraatfilms in de Kunstbunker bleek te zijn beschadigd. Intussen is er van alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat de Castricumse bunker niet opnieuw blank komt te staan, maar er wordt overwogen de hele collectie filmerfgoed te verhuizen.

Op 4 juni ontdekten medewerkers van het Eye Filmmuseum Amsterdam tot hun grote schrik dat er een halve meter water in de opslagbunker stond. Het was al eens eerder nat en toen was een pomp geplaatst, maar die was om onduidelijke reden uitgevallen. Al snel bleek dat de meeste filmblikken voldoende waterdicht waren. Zo’n tien blikken zijn halsoverkop afgevoerd om te vriesdrogen en vacuüm te trekken. En daarna was het even geduld hebben op het resultaat. (tekst gaat verder onder de foto)

Drama op 4 juni in de Kunstbunker. Tientallen filmblikken met daarin bijzonder filmerfgoed liggen onder water. (foto: VLN Nieuws)

“Ik kon geen erge of blijvende schade vaststellen bij geen enkele van die 87 blikken”, blikt filmrestaurator Annike Kross terug met NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal. Goed ingepakt vanwege de schimmel in de bunker, legt ze uit dat nitraatfilms een laagje gelatine hebben, niet bepaald een substantie die goed tegen water bestand was. Maar gelukkig zat geen van de filmrollen vastgeplakt. “We hebben echt geluk gehad.”

Intussen is de bunker voorzien van schotten, zandzakken, een hogere drempel, een extra pomp en de vloer is waterdicht gemaakt. De onderste plank van de kasten worden niet gebruikt. “Maar we maken ons echt grote zorgen, het dreigt vaker hoog water te zijn door veel neerslag. We moeten maar kijken hoe we de winter door komen. We komen hier nu zo’n twee keer in de week langs om te controleren hoe het met de (lucht)vochtigheid is”, zegt Kross. “We zijn er namelijk door de overstroming in juni ook achter gekomen dat deze bunker op het diepste punt ligt hier in de duinen. Al het water moet hierlangs.” (tekst gaat verder onder de foto)

Persoon in witte hazmat-suit loopt naar een gebouw in een bosrijke omgeving. — Een schot, zandzakken en een aarden wal moeten voorkomen dat er water via de ingang van de Kunstbunker naar binnen stroomt. (beeld: NH Nieuws)

“Wij willen al langer weg uit de kunstbunker en films overbrengen naar een van onze andere opslagbunkers”, vertelt de restaurator. Nitraatfilms kunnen niet zomaar in een loods worden bewaard, laat staan een stuk of 7.000 bij elkaar. Ze vliegen makkelijk in brand en dan zouden ze zelfs kunnen exploderen. “Maar vanwege de benodigde vergunningen voor nitraatopslag lukt dat nog niet.”

Uiteindelijk moet er ergens in het land een mooie nieuwe opslaglocatie komen. De plannen liggen klaar, aldus Kross, maar er zijn geld en vergunningen nodig. “We zijn al langer in onderhandeling met het Ministerie van OC&W, maar door die overstroming is daar wel versnelling ingekomen,”

Overigens zijn de meeste nitraatfilms in de Eye-collectie gedigitaliseerd en gearchiveerd op niet-brandbare ‘safety stock’. “Je wil alleen nooit het nitraat weggooien, omdat je altijd wil kunnen terugvallen op het origineel.”

4 oktober 2024

De schermen zijn weg, Victorientje is inderdaad op tijd klaar voor Alkmaar Ontzet

Beeld van een engel met vleugels op een sokkel, omringd door groene bomen en hekwerk.

Wekenlang was ze er wel, maar toch ook niet. Ze ging schuil achter hoge rekken. In het Victoriepark in Alkmaar werd hard gewerkt. Maar vrijdagmorgen, maar enkele dagen vóór de plechtige herdenking op maandag 7 oktober, kwam ze dan eindelijk weer helemaal tevoorschijn: Victorientje. En dan niet als vanouds, maar net even anders.

Weinig beelden zijn zó iconisch voor Alkmaar en zijn geschiedenis als Victorientje. Daarom staat ze op 7 oktober ook in het middelpunt van de herdenkingsbijeenkomst. “Ze is echt het symbool van Alkmaar Ontzet”, zei Frits Westerkamp van de 8 October Vereeniging er eerder al over.

Dat Victorientje voorafgaand aan de viering even wordt opgepoetst, dát is niet eens zo bijzonder. Dat gebeurde de afgelopen jaren wel vaker. Maar deze keer onderging ze een ware metamorfose. (tekst gaat door onder de foto)

Een blauw busje van Kunstwacht naast een standbeeld van een engel in een park. — Voorlopig is de Kunstwacht weer even klaar met de Alkmaarse Victorientje. (foto: Streekstad Centraal)

“Wat is dit nou weer?” horen we als Streekstad Centraal vrijdag een kijkje komt nemen in het Victoriepark. Goed, ze ziet er inderdaad anders uit na haar verjongingskuur, maar onherkenbaar, nee, dat is ze toch ook niet. Het groepje dat bij Victorien staat komt dan ook niet uit Alkmaar, zo blijkt. Ze nemen deel aan een speurtocht.

De echte Alkmaarders, die blijven wel even staan kijken. Zó is ze dus geworden, na de ingrijpende restauratie. De oude verflagen, die het beeld verstikten, moesten er toch echt eens af, oordeelde Kunstwacht aan het begin van de werkzaamheden.

En dus ging Victorientje zelfs even schuil achter grote rookwolken, toen die verflagen eraan moesten geloven. Daarna kwam er een grondig onderzoek en kregen de restaurateurs de oorspronkelijke kleuren weer in beeld. Zoals Victorientje er de laatste jaren uit zag, zo was ze eigenlijk niet bedoeld. (tekst gaat door onder de foto)

Beeldhouwwerk omgeven door bouwhekken in een park met veel bomen. — Wekenlang ging vooral de sokkel schuil achter de schermen, maar inmiddels is ook die weer in alle pracht te bewonderen. (foto: Streekstad Centraal)

‘Warmwit’ moest ze worden, beloofde wethouder erfgoed Anjo van de Ven toen de pers zich halverwege september verzamelde rondom de hekken. En warmwit wérd Victorientje, zo bleek vrijdagmorgen in het Victoriepark. Met een sokkel die veel donkerder oogt dan eerst. In de nieuwe laag verf is hier de oorspronkelijke roodbruine tint van het natuursteen teruggebracht.

Voor de Kunstwacht zit het werk er nu weer op. De spullen worden in de wagen geladen. Nog even, en Victorientje staat hier weer alleen, zonder schermen. Maar dat zal niet lang duren. Maandagavond is hier immers de herdenking. Dan zijn alle ogen op haar gericht.

Dat komt goed, weet de deskundige van de Kunstwacht. Even blijft hij staan en kijkt hij terug. “Ja”, klinkt het tevreden. “Ze ziet er echt weer verzorgd uit.”

4 oktober 20244 oktober 2024

Praalwagens voor Alkmaar Ontzet komen er niet vanzelf: “We zitten thuis ook altijd te knutselen”

Een werkplaats met mensen die aan een kleurrijke carnavalswagen bouwen; op de achtergrond een roze paneel met een blauwe figuur en tekst op T-shirt van een persoon "IK WERK ME IN HET ZWEET".

De grote optocht van Alkmaar Ontzet bestaat voor zover bekend al sinds 1873. Ieder jaar weer komen Alkmaarders ruim voor 8 October (voor één dag met een ‘c’) bij elkaar om er iets moois van te maken. Vooral het maken van de praalwagens, dat is een hele klus, maar de creatieve vrijwilligers doen het met veel plezier.

“Het is toch weer leuk dat je het al die mensen kan laten zien, als het door de stad gaat”, zegt Arnold Rits tegen NH Nieuws, mediapartner van Streekstad Centraal, terwijl hij aan een van de praalwagens werkt. “Er staan toch zo’n 30.000 à 40.000 mensen langs de weg. Het is heel mooi om het voor die mensen te kunnen maken.”

Het thema dit jaar is Spreekwoorden Waterparade, vertelt voorzitter Gerard Kuijper. “Dat zijn dus allemaal spreekwoorden die over water gaan. De eerste wagen die we hier hebben staan is ‘spijkers op laag water zoeken’.” Volgens hem hebben de vrijwilligers in hun dagelijks leven genoeg te doen, maar maken ze toch telkens weer tijd vrij. “Niemand wil het missen.” (tekst gaat verder onder de foto)

Twee mannen aan het werk in een rommelige werkplaats. — Het creatief omgaan met beschikbaar materiaal is een belangrijke ‘skill’ voor de praalwagenbouwers. (foto: NH Nieuws)

Dat gaat zeker op voor Ilonka Pluijmers. Zij draait al 25 jaar mee. Ze is gek op knutselen en komt ook voor de gezelligheid, “Ik vind de saamhorigheid ook een heel belangrijke factor. Wat is er nou leuker dan gezamenlijk iets te creëren, en dan wat moois neer te zetten waar iedereen in de stad dan weer blij naar kijkt.” Inmiddels is haar enthousiasme overgesprongen op haar kleinkind. “Het is gewoon leuk. En ze wil graag met oma werken. We zitten thuis ook altijd te knutselen.” De achtjarige Anna knikt bevestigend.

Het is mooi dat Anna zo enthousiast is, want de groep kan wel extra handjes gebruiken. Vele handen maken immers licht werk. “Iedereen die zin heeft mag een keer langs komen om te kijken”, besluit voorzitter Gerard.

De Grote Middagoptocht begint om 14:30 uur. Wie alvast in wil komen kan om 10:15 uur van de Kinderoptocht genieten. Kijk voor het hele programma op 8october.nl/programma/.

2 oktober 20248 oktober 2024

Kunstenares Elisabet Stienstra mag standbeeld Alkmaarse Trijn Rembrands gaan maken

Vrouw met bril werkt gefocust aan een kunstwerk.

Trijn Rembrands. Ze staat symbool voor sterke Alkmaarse vrouwen en meisjes. Tijdens het Spaanse beleg in 1573 én vandaag de dag. Trijntje krijgt dan ook een standbeeld in het Victoriepark. Alleen, niemand weet hoe ze er echt uitzag. Veel vrijheid voor wie het 2,5 meter hoge beeld gaat maken dus. Inmiddels is de maker gekozen: het winnende schetsontwerp komt uit handen van Elisabet Stienstra.

Elisabet Stienstra (57) is geen onbekende in Alkmaar. Eén van haar beelden was onderdeel van de Bede-Vaart expositie van Kunstuitleen Alkmaar op het Bolwerk. Een spraakmakend beeld, want bij ‘Eva’ komen (licht?)stralen uit haar ogen en haar uh… dinges. Onze partner KunstnetTV interviewde haar terwijl ze dat beeld maakte. (tekst gaat verder onder de foto)

Houten beeld van een vrouw met opgeheven armen in een bosrijke omgeving. — ‘Eva’ van Elisabet Stienstra, in 2018 onderdeel van de expositie Bede-Vaart.(foto: aangeleverd)

Elisabet maakt graag beelden van vrouwen, en daarvan zijn er aardig wat in het Nederlandse straatbeeld te vinden. Het merendeel is niet zo opmerkelijk als de stralende ‘Eva’, en vermoedelijk is haar schetsontwerp voor Trijntje dat ook niet. Streekstad Centraal probeerde het ontwerp te bemachtigen, maar ving bot.

Stienstra werd in mei met twee anderen uit een poule van dertien kunstenaars geselecteerd voor het maken van een ontwerp. “De opdracht luidde een ontwerp te maken voor een beeld dat een strijdbare jonge vrouw moest verbeelden”, legt Stichting Trijn Rembrands uit. “Met een optimistische uitstraling, op het moment dat de strijd voorbij is en aansprekend voor alle leeftijden. Benaderbaar en toegankelijk voor een jeugdig publiek.”

“Het ontwerp van Elisabet Stienstra doorstond de diverse toetsingen glansrijk en overtuigde de commissie ervan dat háár ‘Trijn’ qua originaliteit en zeggingskracht Alkmaarders het meeste zal aanspreken”, vervolgt de stichting, met daarin schrijfster Simone van de Vlugt. (tekst gaat door onder de foto)

Schilderij van een vrouw in traditionele kleding met een kapje en een schort, gekleed in een zwart en rood kostuum. — Close-up van een schilderij op hout van Trijn Rembrands. (foto: Regionaal Archief)

Zoals al gezegd, niemand weet hoe Trijntje er uitzag, dus wat dat betreft geen hints over hoe het beeld er uit gaat zien. Ja, er zijn schilderijen en tekeningen zoals hierboven, maar historici denken dat die zijn gebaseerd op het uiterlijk van Kenau Simonsdochter, zeg maar de Trijntje van Haarlem.

Het definitieve ontwerp wordt in november onthuld. (hoofdfoto: KunstnetTV)

23 september 2024

Grote namen, grote ambities: concertzaal Victorie viert 15e verjaardag

Er klinkt muziek in Alkmaar. Steeds meer, met een steeds internationaler karakter, als het aan concertpodium Victorie ligt. De Alkmaarse poptempel heeft nog volop ambities, maar kijkt ook terug op een geschiedenis van inmiddels 15 jaar. “Daar mag een uitroepteken achter!”

Podium Victorie begon 15 jaar geleden in de Alkmaarse binnenstad, in een pandje aan de Breestraat dat in de woorden van Victorie ‘even charmant als krap’ was. Het oude gebouw van Atlantis had inderdaad niet de meest flitsende uitstraling. Het plafond was te laag, palen belemmerden het zicht en de temperaturen konden er behoorlijk oplopen.

Dat wil niet zeggen dat er bij Victorie niet met enige nostalgie op die eerste jaren wordt teruggekeken, laat de organisatie weten aan Streekstad Centraal. Ook toen al waren de ambities groot. “Toch weet Victorie hier een bruisend poppodium van te maken met nationale- en internationale namen als Chef’Special, Sepultura, De Jeugd van Tegenwoordig en Kensington en met vele uitverkochte feesten van onder meer Barcode, Gramdioos en het Winterpeen Festival”, somt de organisatie moeiteloos op. (tekst gaat door onder de foto)

Openingsweekend nieuwe poppodium Victorie — De nieuwbouw op Overstad bij oplevering.

Maar in 2017 was de tijd meer dan rijp voor een volgende stap en betrok Victorie het huidige onderkomen op Overstad. Daar zat de groei, zo bleek. 2023 was zelfs een recordjaar: meer dan 100.000 bezoekers wisten de Alkmaarse concertzaal te vinden.

In dit jubileumjaar doet Victorie daar graag nog een schepje bovenop. “Wie jarig is, pakt uit”, laat het team weten. En Victorie pakt uit met veelzijdige muziek. Grote namen komen naar Alkmaar: K’s Choice, Triggerfinger, Daryll- Ann… De ‘Victorie Sunday Sessions’ zijn dit jaar ‘XXL’ met optredens van onder meer Berget Lewis en Trijntje Oosterhuis, Peter Pan Speedrock en Broederliefde.

Terugblikken is één ding, vooruitblikken, dat is ambitie. Het team van Victorie brengt graag in herinnering dat bluesrocker Seasick Steve de Alkmaarse zaal betitelde als ‘best venue in Holland’. Dat waar blijven maken, dat is een mooie missie voor de komende 15 jaar Victorie.